Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Barbara Ciuraszkiewicz
Sędziowie:	SSA Jarosław Błaszczak (spr.) SSO del. Ireneusz Lejczak
Protokolant:	Magdalena Krucka

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku Z. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt V U 1553/11

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 120 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt VU 1553/11 Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy w pkt I zmienił decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 21 listopada 2011 r. i 25 listopada 2011 r. w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy Z. M. prawo do emerytury od dnia 9 grudnia 2011 r., w pkt II wyroku zasądził od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy Z. M. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygnięcie Sąd wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny sprawy:

Wnioskodawca Z. M., (ur. (...)), zatrudniony był w Zakładzie (...) S.A. we W. od 01.09.1966 r. do 31.07.2000 r. na stanowiskach:

- od 01.09 .1966 r. do 22.06.1969 r. - uczeń praktycznej nauki zawodu,

- od 23.06.1969 r. do 09.12.1969 r. - stażysta,

- od 10.12.1969 r. do 30.04.1982 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia (w tym okresie od 26.1 0.1971 do 16.10.1973 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową),

-od 0 1.05.1982 r. do 31.03.1994 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia - brygadzista,

- od 01.04.1994 r. do 30.04.1998 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia,

- od 0 1.05.1998 r. - 31.12. 1998 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia - brygadzista.

Wnioskodawca w okresach zatrudnienia od : 01.05.1982 r. - 31.03.1994 r., i od 01.05.1998 r. - 31.12.1998 r. zatrudniony był na stanowisku elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia ­brygadzista, zaś w pozostałych okresach pracy od dnia l 0.12.1969r na stanowisku elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy łącznie do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach na podstawie świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach 24 lat, 6 miesięcy i 9 dni.

W Zakładzie (...) S.A. we W. Oddział w L. pracownicy wykonywali prace polegające na układaniu linii napowietrznych na wysokości niskiego i średniego napięcia. Podłączali linie na stacjach energetycznych napowietrznych. Budowali linie napowietrzne na słupach niskiego średniego napięcia i podłączali do stacji transformatorowych. Była to praca na wysokości. Układali też instalacje kablowe ziemne. Wykonywali przyłącze do budynków mieszkalnych. Praca brygadzisty ­pracującego polegała dodatkowo na przypilnowaniu wymaganej dokumentacji dopuszczającej do pracy brygadę. Razem z wnioskodawca pracowali świadkowie: R. S., W. K., (który pełnił dodatkowo obowiązki brygadzisty), M. C., F. W.. Świadkowie W. K., R. S. i F. W. pobierają świadczenie emerytalne przyznane na podstawie wyroku Sądu.

Wnioskodawca posiadał przygotowanie zawodowe uprawniające do wykonywania pracy elektromontera linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia. Pełniąc dodatkowo funkcje brygadzisty pracował razem z brygadą i ponosił odpowiedzialność za odbiór wykonanych prac. Do jego obowiązków należało zatem wprowadzenie kabli i ich podłączenie do sieci transformatorowych. Prace wykonywane przez wnioskodawcę zostały wymienione w wykazie A, dział II rozporządzenia z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jako prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Wnioskodawca zatem pracował jako elektromonter linii kablowych, elektromonter linii napowietrznych niskich i średnich napięć, brygadzista pracujący (zgodnie z załącznikiem "A" jest to praca w warunkach szczególnych) oraz praca wykonywane przez niego została wymieniona w dziale II poz. 1 pkt. 10 i pkt 11 - do zarządzenia nr 17 MGiE z dnia 12.08.1983 r.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd orzekł, ze odwołanie wnioskodawcy Z. M. zasługuje na uwzględnienie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd powołał treść art. 184 oraz 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, regulujące zasady przyznania prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach w wieku niższym aniżeli 65 lat dla mężczyzn.

Jednocześnie Sąd wskazał, że w rozpoznawanej sprawie zastosowanie znajdują przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do prac w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną między stronami było ustalenie wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach i wymiar okresu pracy wnioskodawcy Z. M. w szczególnych warunkach.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił uznania za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) S.A. we W. od 10.12.1969r. do 30.04.1982r.­

elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia (w tym okresie od 26.10.1971 r. do 16.10.1973 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową),

- od 01.05.1982r. do 31.03.1994 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia - brygadzista,

- od O 1.04.1994 r. do 30.04.1998 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia,

- od 01.05.1998 r. - 31.12. 1998 r. - elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia - brygadzista.

Jak wynika z przedłożonego przez organ rentowy zestawienia dotyczącego zaliczenia okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach oraz zaskarżonej decyzji, organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) S.A. we W. na stanowisku elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia - brygadzista i elektromonter linii napowietrznych i kablowych niskiego i średniego napięcia. Jest to okres wskazany przez zakład pracy w świadectwie pracy w pkt. 8 w którym zakład pracy wskazał, iż wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Okoliczność ta została potwierdzona przez Zakład pracy w świadectwie pracy - akta osobowe, akta ZUS- u k- 4 , w którym zakład pracy potwierdza, że taką pracę wnioskodawca wykonywał, akta osobowe wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy ustalił, że z akt osobowych, świadectwa pracy oraz zeznań świadków; W. K., R. S., M. C., F. W., którym Sąd dał wiarę wynika ,że wnioskodawca wykonywał prace elektromontera linii kablowych, elektromontera linii napowietrznych niskich i średnich napięć. Wykonując zaś dodatkowo obowiązki brygadzisty pracującego wykonywał te same prace co pozostali pracownicy. Jak wynika z ustaleń Sądu świadkowie W. K., R. S., F. W., którzy pracowali na takich samych stanowiskach razem z wnioskodawcą pobierają już świadczenia emerytalne przyznane na podstawie orzeczenia Sądu.

Sąd wskazał, że praca wykonywana przez wnioskodawcę została wymieniona w załączniku A dział II Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz w dziale II poz.1 pkt 10 i pkt 11 - do zarządzenia nr 17 MGiE z dnia 12.08.1983 r. pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Prace wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wobec tak dokonanych ustaleń, Sąd I instancji zmienił zaskarżone decyzje i ustalił, że wnioskodawca wykazał się pracą w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat, spełnił także pozostałe przesłanki wynikające z ustawy do przyznania prawa do emerytury.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.98 kpc.

Z wyrokiem nie zgodziła się strona pozwana wywodząc apelację i zaskarżając wyrok w całości zarzuciła mu:

1. naruszenie prawa materialnego przesz jego błędną wykładnię, a w szczególności art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. 2009r. nr 153 poz. 1227 z późn. zm.)., poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, w sytuacji gdy w przedmiotowej sprawie nie został wykazany 15- letni okres pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych

2. naruszenie przepisów postępowania w szczególności art. 233 § 1 kpc. poprzez dowolna ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów.

Wobec tak przedstawionych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi Okręgowemu oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst. jedn. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Dyspozycja przepisu § 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 z późń. zm.) stanowi natomiast, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Podkreślenia wymaga fakt, iż jedynie łączne spełnienie wszystkich wymienionych przesłanek uprawnia do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Innymi słowy nie wystąpienie jednej z przesłanek pozbawia ubezpieczonego prawa do emerytury w niższym niż powszechny wieku emerytalnym.

Bez wątpienia wnioskodawca osiągnął wiek 60 lat oraz posiada ponad 25 letni okres pracy. Spór w niniejszej sprawie dotyczył natomiast wykazania przez wnioskodawcę wymaganego powołanym przepisem stażu pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy odmówił zaliczenia wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w Zakładzie (...) S.A. we W. wskazując, że wnioskodawca zatrudniony na stanowisku elektromontera linii kablowych i elektromontera linii napowietrznych średniego i niskiego napięcia oraz jako brygadzista, nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że wykonywanie w tym samym okresie na rożnych stanowiskach w tym stanowisku brygadzisty, chociażby w obszarze tego samego działu i pozycji zarządzenia wyklucza możliwość spełnienia wymogu wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze stażu pracy.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że trafnie uznał Sąd Okręgowy, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy stanowiła praca w warunkach szczególnych, uprawniająca do otrzymania świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym.

Ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Stanowiska, na jakich zatrudniony był wnioskodawca w spornym okresie tj. od 10.12.1969 r. do 25.10.1971 r. oraz 12.11.1973 r. do 31.12.1998 r. zostały określone jako elektromonter linii kablowych i elektromonter linii napowietrznych średniego i niskiego napięcia oraz jako brygadzista.

Nie ulega wątpliwości, iż tego typu oznaczone stanowiska pracy o charakterze łączonym, nie zostały wymienione w wykazach określających rodzaje prac, których wykonywanie uprawnia do wcześniejszej emerytury. Wnioskodawca we wniesionym odwołaniu, jak również w przebiegu procesu konsekwentnie podnosił, iż będąc zatrudnionym w Zakładzie (...) S.A we W. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace elektromontera linii kablowych i napowietrznych, również będąc w tym samym okresie brygadzistą, wykonywał te czynności jako brygadzista pracujący jednocześnie na stanowisku elektromontera.

Nadto wnioskodawca podkreślił, że przez cały okres czasu pracy wykonywał te same czynności i nigdy nie był delegowany do innej brygady, która zajmowałaby się innego rodzaju czynnościami, nie będącymi pracą w szczególnych warunkach.

Praca wnioskodawcy polegała na układaniu linii napowietrznych na wysokości niskiego i średniego napięcia oraz na podłączaniu tychże linii na stacjach energetycznych napowietrznych lub też stacjach transformatorowych. Była to praca na wysokości. Wnioskodawca również wykonywał prace polegające na układaniu instalacji kablowych ziemnych, wykonywaniu przyłączy do budynków mieszkalnych. Nałożone na niego obowiązki brygadzisty wymagały natomiast na „przypilnowaniu” wymaganej dokumentacji dopuszczającej do pracy brygadę. Czynności związane ze sporządzeniem dokumentacji te nie wymagały dużego nakładu pracy jak również nie wymagały poświęcenia im znacznej ilości czasu i były one ściśle związane z pracami monterskimi. Bez ich uzupełnienia i sprawdzenia brygada nie mogłaby przystąpić do podjęcia czynności monterskich.

Podkreślić należy, że rozważając konkretny rodzaj zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, należy dokonać bardzo szerokiej analizy specyfiki danego zatrudnienia. Prace elektromontera linii napowietrznych i kablowych należą do kategorii prac wymienionych w załączniku A do Rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983r. w dziale II – jako prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Prace, jakie wykonywał wnioskodawca zostały również zamieszczone w dziale II, pod poz. 1 pkt 10 i 11 – do zarządzenia nr 17 MGiE z dnia 12.08.1983 r.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uznania, że łączone, rozbudowane nazewnictwo stanowiska pracy może, w przypadku wnioskodawcy, stanowić podstawę do nieuznania spornego okresu, za pracę w szczególnych warunkach tym bardziej, że materiał dowodowy zebrany w sprawie, a w szczególności dokumentacja akt osobowych, zeznania świadków, jak i samego wnioskodawcy oraz analiza charakteru pracy wnioskodawcy, pozwala stwierdzić, iż wykonywał on pracę wymienioną w załączniku A do Rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983 r. w dziale II, obejmuje prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych

W ocenie Sądu Apelacyjnego, słusznie Sąd I instancji uznał, że zeznania świadków i samego wnioskodawcy są wiarygodne. Zarówno bowiem wnioskodawca, jak i świadkowie precyzyjnie wskazali, jakiego rodzaju czynności wykonywał wnioskodawca w spornym okresie pracy, jak również wyjaśnili, że wykonywanie dodatkowych obowiązków brygadzisty nie wpływało istotnie stałość i wymiar pracy świadczonej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny mając na względzie specyfikę pracy elektromontera linii napowietrznych i kablowych, oraz warunki pracy, jak również dokumenty akta osobowe wnioskodawcy dokumentujące przebieg jego zatrudnienia stwierdza, że brak jest podstaw do podważenia ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał, iż wnioskodawca w okresie pracy tj. od 10.12.1969 r. do 25.10.1971 r. oraz 12.11.1973 r. do 31.12.1998 r, w Zakładzie (...) S.A. we W., wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę na stanowisku elektromontera linii napowietrznych i kablowych, która zaliczana jest do pracy w szczególnych warunkach.

Oznacza to, iż istotnie wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15-to letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, a tym samym spełnia przesłanki do uzyskania prawa do renty w oparciu o art. 32 st. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał apelację organu rentowego za nieuzasadnioną i oddalił ją na podstawie art. 385 kpc.

Orzeczenie o kosztach Sąd wydał w oparciu o przepis art. 98 kpc, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 z późna. zm.). Stawka minimalna w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych na etapie postępowania apelacyjnego wynosi 120 zł, i taką tez kwotę Sąd zasądził na rzecz wnioskodawcy, uznając, że odpowiada ona nakładowi pracy poniesionemu przez jego pełnomocnika.

R.S.