Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Agata Regulska /spr./

Sędziowie: SA Edyta Gajgał

SA Jarosław Mazurek

Protokolant: Joanna Rowińska

przy udziale Anny Szymanik prokuratora Prokuratury (...)

po rozpoznaniu w dniach 7 lutego 2024r. i 17 października 2024 r.

sprawy A. D.

oskarżonej z art. 284 § 1 kk w związku z art. 294 § 1 kk w związku z art. 12 § 1 kk, art. 191 § 1 k.k., art. 296 § 3 kk w związku z art. 296 § 2 kk w związku z art. 296 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżoną

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 9 października 2023 r. sygn. akt III K 352/21

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonej A. D. w ten sposób, że:

1.  odnośnie do czynu przypisanego jej w punkcie I części rozstrzygającej, ustala, iż łączna wartość przywłaszczonego mienia wynosiła 183.761 złotych i 49 groszy i czyn ten kwalifikuje z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. przepis ten czyniąc podstawą wymiaru kary 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności, a wymierzoną grzywnę obniża do 100 (stu) stawek dziennych, po 100 złotych stawka , stwierdzając, iż kary łączne orzeczona w punktach IV i V części rozstrzygającej straciły moc;

2.  karę wymierzoną oskarżonej za czyn przypisany jej w punkcie III części rozstrzygającej obniża do roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  orzeczony w punkcie VI obowiązek naprawienia szkody ogranicza do kwoty 183.761,49 zł;

4.  uchyla orzeczenie zawarte w pkt VII części rozstrzygającej;

II.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. łączy oskarżonej orzeczone wyżej kary pozbawienia wolności i wymierza jej karę roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. łączy orzeczone w punkcie III zaskarżonego wyroku oraz punkcie I.1. niniejszego wyroku kary grzywny i wymierza jej karę łączną 300 (trzystu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na 100 (sto) złotych;

III.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 20 złotych tytułem wydatków postępowania odwoławczego i wymierza jej 6300 zł opłaty za obie instancje.

UZASADNIENIE

A. D. została oskarżona o to, że:

I.  w okresie od 1 stycznia 2018 roku do 30 września 2018 roku we W. i W., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, występując jako prokurent samoistny (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., dokonała przywłaszczenia środków pieniężnych spółki w kwocie 381.443,26 zł i 39.995 USD, czym działała na szkodę w/w spółki, tj. o przestępstwo z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk;

II.  w dniu 15 września 2018 roku we W., w celu zmuszenia H. V. do określonego działania w postaci zawarcia umowy o pracę na stanowisku dyrektora spółki na okres 6 lat za wynagrodzeniem 25.000 zł netto miesięcznie oraz 20% zysków firmy oraz przepisania na jej rzecz samochodu firmowego marki M. (...) nr rej. (...), groziła działaniem na szkodę spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., tj. o przestępstwo z art. 191 § 1 kk;

III.  w dniu 19 września 2018 roku w W., występując jako prokurent samoistny (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. i z tej racji będąc zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki, nadużyła uprawnień, poprzez uznanie nieistniejących zobowiązań (...) sp. z o.o. w aktach notarialnych, sporządzonych w Kancelarii Notarialnej (...) spółka cywilna z dnia 19 września 2018 roku, Repertorium (...) na kwotę 192.604,47 zł wobec (...) sp. z o.o., mającą wynikać z umowy brokerskiej z dnia 3 sierpnia 2017 roku, Repertorium (...) na kwotę 565.000 zł, mającą wynikać z niewykonania umowy z dnia 12 października 2017 roku, Repertorium (...) na kwotę 1.575.000 zł, mającą wynikać z umowy pożyczki z dnia 5 czerwca 2017 roku, czym wyrządziła szkodę majątkową w wielkich rozmiarach na szkodę (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., tj. o przestępstwo z art. 296 § 3 kk w zw. z art. 296 § 2 kk w zw. z art. 296 § 1 kk;

Wyrokiem z dnia 9 października 2023 r. w sprawie o sygn. akt III K 3 52/21, Sąd Okręgowy we Wrocławiu:

I.  uznał oskarżoną A. D. za winną tego, że w okresie od 10 maja 2017 r. do 22 września 2018 r. we W., w W. oraz w innych miejscach, działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, dokonała przywłaszczenia powierzonych środków pieniężnych spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. w łącznej kwocie 354.470,87 zł, w ten sposób, że jako dyrektor biura i pełnomocnik spółki, posługując się wydaną na jej dane służbową kartą płatniczą do rachunków spółki dokonywała wypłat gotówkowych i zakupów na własne potrzeby, czym działała na szkodę w/w spółki, tj. uznaje oskarżoną za winną popełnienia przestępstwa z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 4 § 1 kk i za to na podstawie art. 294 § 1 kk wymierza jej karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 kk karę grzywny w wysokości 300 (trzystu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 (stu) zł;

II.  uniewinnił oskarżoną A. D. od popełnienia zarzucanego jej czynu, opisanego w pkt II części wstępnej wyroku;

III.  uznał oskarżoną A. D. za winną tego, że w okresie od dnia 19 września 2018 r. do dnia 6 listopada 2018 r. w W. i W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, usiłowała doprowadzić (...) sp. z o.o. we W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie nie mniejszej niż 2.332.604,47 zł, w ten sposób, że podając się za prokurenta (...) sp. z o.o., uznała w formie aktów notarialnych w imieniu tej spółki nieistniejące wierzytelności oraz poddała spółkę w trybie art. 777 § 1 kpc egzekucji, a następnie wprowadzając za pośrednictwem rzekomych wierzycieli w błąd co do istnienia wierzytelności wobec tej spółki Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej oraz Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Śródmieścia M. P. (1) i Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej R. B., usiłowała doprowadzić do wyegzekwowania od (...) sp. z o.o. uznanych w jej imieniu nie istniejących w rzeczywistości zobowiązań, a w tym:

- aktem notarialnym Rep. (...) nr (...), sporządzonym w Kancelarii Notarialnej (...) spółka cywilna, uznała w imieniu (...) sp. z o.o. nieistniejące w rzeczywistości zobowiązanie w kwocie 192.604,47 zł wobec (...) sp. z o.o., wynikające rzekomo z umowy brokerskiej zawartej przez A. D. z (...) sp. z o.o., którą to wierzytelność uprzednio przelała na rzecz (...) sp. z o.o., w wyniku czego Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej postanowieniem z dnia 23 października 2018 r. IV GCo 398/18 nadał temu aktowi notarialnemu klauzulę wykonalności, a na wniosek (...) sp. z o.o. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Śródmieścia M. P. (1) w dniu 29 października 2018 r. wszczął postępowanie egzekucyjne (...), zajmując rachunki bankowe (...) sp. z o.o., przy czym przekazaniu zajętych środków na rzecz (...) sp. z o.o. zapobiegło niezwłocznie wniesienie przez pokrzywdzoną spółkę powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego i wydanie przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowienia z dnia 5 listopada 2018 r. X GCo 201/18 o wstrzymaniu wykonalności tytułu wykonawczego;

- aktem notarialnym Rep. (...) nr (...), sporządzonym w Kancelarii Notarialnej (...) spółka cywilna, uznała w imieniu (...) sp. z o.o. nieistniejące w rzeczywistości zobowiązanie w kwocie 565.000,00 zł wobec (...) sp. z o.o., wynikające rzekomo z niewykonania umowy z dnia 12 października 2017 roku, w wyniku czego Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej postanowieniem z dnia 29 października 2018 r. IV GCo 399/18 nadał temu aktowi notarialnemu klauzulę wykonalności, a na wniosek (...) sp. z o.o. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Śródmieścia M. P. (1) w dniu 31 października 2018 r. wszczął postępowanie egzekucyjne (...), zajmując rachunki bankowe (...) sp. z o.o., przy czym przekazaniu zajętych środków na rzecz (...) sp. z o.o. oraz egzekucji z pozostałego majątku spółki zapobiegło niezwłocznie wniesienie przez pokrzywdzoną spółkę powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego i wydanie przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowienia z dnia 6 listopada 2018 r. X GCo 206/18 o wstrzymaniu wykonalności tytułu wykonawczego;

- aktem notarialnym Rep. (...) nr (...), sporządzonym w Kancelarii Notarialnej (...) spółka cywilna, uznała w imieniu (...) sp. z o.o. nieistniejące w rzeczywistości zobowiązanie w kwocie 1.575.000,00 zł wobec (...) sp. z o.o., wynikające rzekomo z umowy pożyczki z dnia 5 czerwca 2017 roku, w wyniku czego Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej postanowieniem z dnia 26 października 2018 r. XV GCo 438/18 nadał temu aktowi notarialnemu klauzulę wykonalności, a na wniosek (...) sp. z o.o. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Śródmieścia M. P. (1) w dniu 26 października 2018 r. wszczął postępowanie egzekucyjne (...), zajmując rachunki bankowe (...) sp. z o.o., a Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej R. B. wszczął w dniu 6 listopada 2018 r. postępowanie egzekucyjne (...) z nieruchomości, przy czym przekazaniu zajętych środków na rzecz (...) sp. z o.o. oraz egzekucji z pozostałego majątku spółki zapobiegło niezwłocznie wniesienie przez pokrzywdzoną spółkę powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego i wydanie przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowienia z dnia 6 listopada 2018 r. X GCo 206/18 o wstrzymaniu wykonalności tytułu wykonawczego;

czym działała na szkodę (...) sp. z o.o. we W., tj. uznaje oskarżoną za winna popełnienia przestępstwa z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 4 § 1 kk i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk wymierza jej karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności i na podstawie art. 33 § 2 kk karę grzywny w wysokości 300 (trzystu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 (stu) zł;

IV.  na podstawie art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk połączył kary pozbawienia wolności, orzeczone wobec oskarżonej w pkt I i III części dyspozytywnej wyroku i wymierza jej karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

V.  na podstawie art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 i 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk połączył kary grzywny, orzeczone wobec oskarżonej w pkt I i III części dyspozytywnej wyroku i wymierza jej karę łączną grzywny w wysokości 400 (czterystu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 (stu) zł;

VI.  na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonej A. D. obowiązek naprawienia szkody, poprzez zapłatę na rzecz (...) sp. z o.o. we W. kwoty 354.470,87 zł (trzysta pięćdziesiąt cztery tysiące czterysta siedemdziesiąt złotych i osiemdziesiąt siedem groszy);

VII.  na podstawie art. 41 § 1 kk orzekł wobec oskarżonej A. D. zakaz pełnienia funkcji członka zarządu, członka rady nadzorczej i prokurenta w spółkach kapitałowych na okres 10 (dziesięciu) lat;

VIII.  na podstawie art. 230 § 2 kpk zwrócił (...) sp. z o.o. dowody rzeczowe opisane w wykazie dowodów rzeczowych na k. 873a – 873b pod poz. (...) (Drz (...) poz. (...));

IX.  na podstawie art. 44 § 1 i 2 kk orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych, opisanych w wykazie dowodów rzeczowych na k. 873a – 873b pod poz. (...)(Drz (...) poz. (...) – Drz (...) poz. (...)), zarządzając pozostawienie ich w aktach sprawy;

X.  na podstawie art. 624 § 1 kpk i art. 17 ustawy o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżoną od ponoszenia kosztów postępowania, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa, w tym odstąpił od wymierzenia jej opłaty.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wnieśli obrońcy oskarżonej.

Adw. K. L. zaskarżył wyrok na korzyść oskarżonej w części, tj. pkt I i III jego części dyspozytywnej (a w konsekwencji w pkt IV-VII i IX-X) i zarzucił przedmiotowemu orzeczeniu:

I. na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. obrazę przepisów postępowania, a to art. 14 § 1 k.p.k., polegającą na objęciu wyrokiem skazującym (w ramach pkt. I jego części rozstrzygającej) zachowań oskarżonej rozciągających się na okres od 10 maja do 31 grudnia 2017 r., których Prokurator nie objął aktem oskarżenia, a tym samym wydanie wyroku skazującego co do zachowań składających się na nieprawomocnie przypisany oskarżonej czyn ciągły mimo braku skargi uprawnionego oskarżyciela,

a nadto, na podstawie art. 438 pkt 1, 1a i 2 k.p.k.:

II. obrazę prawa materialnego, a to:

A. art. 284 § 1 i 2 k.k. polegającą błędnej wykładni znamienia czynnościowego przestępstwa przywłaszczenia, sprowadzającą się do utożsamienia przywłaszczenia środków pieniężnych z brakiem ich prawidłowego rozliczenia, w oderwaniu od sposobu ich realnego spożytkowania, podczas gdy przez znamię „przywłaszcza" rozumie się włączenie przez sprawcę rzeczy do swego majątku lub postąpienie z nią jak właściciel w inny sposób, co oznacza, że konieczne jest ustalenie - przynajmniej w ogólnym zarysie - że sprawca w istocie zachował się względem rzeczy jak jej właściciel, a nie jedynie tego, że niedostatecznie wytłumaczył, w jaki sposób zadysponował cudzą rzeczą, zaś stwierdzenie nierozliczenia wydatku otwiera konieczność dodatkowego badania, czy wydatek ten był uzasadniony (uprawniony) z perspektywy interesu majątkowego pokrzywdzonego,

B. art. 1 § 1 w zw. z art 286 § 1 k.k. polegającą na uznaniu oskarżonej za winną zachowania, którego opis nie odpowiada znamionom typu czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k., bowiem nie odzwierciedla wymaganej przez ustawowy opis oszustwa tożsamości podmiotu wprowadzanego W błąd i rozporządzającego mieniem, zakodowanego w znamionach „doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia (...) mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd", podczas gdy zgodnie z opisem czynu zawartym w pkt. III dyspozytywnej części orzeczenia:

- rozporządzić mieniem miała (...) sp. z o.o.,

- w błąd zaś wprowadzony miał być Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej oraz komornicy,

C. art. 41 § 1 k.k. polegającą na błędnym zastosowaniu środka karnego w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska, poprzez orzeczenie wobec oskarżonej zakazu pełnienia funkcji członka zarządu, członka rady nadzorczej i prokurenta w spółkach kapitałowych, wiążącą się z niedostrzeżeniem, że warunkiem zastosowania wspomnianego środka karnego jest nadużycie przez sprawcę stanowiska lub okazanie, że „dalsze zajmowanie stanowiska" zagrażałoby istotnym dobrom chronionym prawem, co oznacza, że możliwe jest orzeczenie zakazu zajmowania jedynie takiego stanowiska, które sprawca zajmował w czasie popełnienia przestępstwa (bowiem innego nie da się „nadużyć" ani zajmować „dalej"),

zaś z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że oskarżona nie zajmowała stanowiska (nie pełniła funkcji) członka zarządu, członka rady nadzorczej ani prokurenta pokrzywdzonej spółki,

III. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to:
A. art. 198 § 1 k.p.k. polegającą na udostępnieniu biegłej z zakresu rachunkowości B. F. (1) treści opinii sporządzonej wcześniej przez biegłą H. J., mimo że dowód z opinii innego biegłego dopuszczony został postanowieniem z 30 listopada 2022 r. między innymi w związku ze zbytnim zaangażowaniem emocjonalnym w sprawę dotychczasowej biegłej i dokonywaniem przez nią własnych ocen co do dopuszczenia się przez oskarżoną przywłaszczenia,

a niezależnie od powyższego,

B. art. 7 k.p.k. poprzez błędną niezgodną ze wskazaniami doświadczenia życiowego, wskazaniami wiedzy oraz zasadami prawidłowego rozumowania - ewaluację okoliczności rzutujących na wymierzane oskarżonej kary jednostkowe oraz karę łączną, polegającą na:

- niedostatecznym uwzględnieniu faktu, że w odniesieniu do czynu ujętego w pkt. III rozstrzygającej części wyroku nie doszło do naruszenia dobra prawnego, bowiem - zgodnie z ustaleniami Sądu pierwszej instancji zachowanie oskarżonej zatrzymało się na etapie usiłowania, w związku z czym pokrzywdzona spółka nie poniosła szkody majątkowej. co w oczywisty sposób rzutuje na stopień społecznej szkodliwości czynu, który mimo to został przez Sąd a quo oceniony jako wysoki,

- przyjęciu, że oskarżonej przypisać można „maksymalny stopień zawinienia", mimo że z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że zachowania oskarżonej podejmowane były w ramach głębokiego konfliktu" H. V. z R. M., a tym samym wywieranej względem oskarżonej i umniejszającej jej winę presji motywacyjnej, wiążącej się z podjętą przez oskarżoną próbą samobójczą oraz leczeniem psychiatrycznym, przy czym z opinii powołanych w sprawie biegłych psychiatrów wynika, że u oskarżonej ujawniły się zaburzenia adaptacyjne związane z trudną sytuacją życiową wynikłą ze zdarzeń, które stały się podstawą stawianych A. D. zarzutów, co uniemożliwia uznania stopnia winy możliwego do przypisania oskarżonej za maksymalny,

- uznaniu, że okolicznością wpływającą na wymiar kary względem oskarżonego, który nie przyznaje się do zarzucanego mu czynu może być brak skruchy, podczas gdy wyrażenie owej skruchy ze względów logicznych nie jest możliwe w przypadku negowania przez oskarżonego sprawstwa,

- uznaniu, że na wymiar kary łącznej wpływać mogą takie okoliczności jak „waga czynów" czy wysokość wyrządzonej i grożącej szkody, podczas gdy okoliczności te – niewątpliwie składające się na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu uwzględniane są na etapie wymierzania kar jednostkowych, zaś ich reewaluacja na etapie wymiaru kary łącznej stanowi ponowne (podwójne) obciążanie oskarżonego tą samą okolicznością, a tym samym - wiąże się ze złamaniem zasady ne bis in idem,

- niedostrzeżeniu, że w płaszczyźnie wymiaru kary łącznej istotne (lub wręcz decydujące) znaczenie winien mieć związek przedmiotowo-podmiotowy między przypisanymi przestępstwami, który w realiach sprawy jest szczególnie bliski z uwagi na tożsamość: pokrzywdzonego, czasu popełnienia przypisanych oskarżonej czynów oraz dobra chronionego prawem, co winno skłaniać ku wymierzeniu kary łącznej w wymiarze najpełniej realizującym zasadę absorpcji.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w sposób korespondujący ze stawianymi mu zarzutami, w szczególności poprzez:

I.  uniewinnienie oskarżonej od czynu przypisanego jej w pkt. I dyspozytywnej części orzeczenia, a ewentualnie poprzez modyfikację jego zakresu temporalnego do okresu objętego aktem oskarżenia, tj. od 1 stycznia do 30 września 2018 r., a w konsekwencji zmianę kwalifikacji prawnej czynu poprzez wyeliminowanie okoliczności kwalifikującej ujętej w art. 294 § 1 k.k.,

II.  uniewinnienie oskarżonej od czynu przypisanego jej w pkt. III wyroku.

Adw. M. S. zaskarżył wyrok na korzyść oskarżonej w części co do punktów I oraz III-VII części dyspozytywnej wyroku i zarzucił przedmiotowemu orzeczeniu:

I.co do pkt I i III części dyspozytywnej wyroku, na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 KPK obrazę art. 17 § 1 pkt 9 KPK polegającą na rozszerzeniu zarzutów poza skargę uprawnionego oskarżyciela, przez rozszerzenie czasokresu zarzuconego w pkt I czynu z okresu „od 1 stycznia 2018 roku do 30 września 2018 roku" na okres od 10 maja 2017 r. do dnia 22 września 2018 r.", a także czasokresu zarzucanego w pkt III czynu z dnia „19 września 2018 r." na okres „od dnia 19 września 2018 r. do dnia 6 listopada 2018 r.", co skutkowało orzekaniem poza podstawą faktyczną oskarżenia, a więc wyjściem poza granice oskarżenia;

II. na podstawie art. 438 pkt 2 KPK obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie obrazę art. 399 KPK w zakresie czynu z pkt I części dyspozytywnej wyroku polegająca na zmianie kwalifikacji czynu zarzucanego oskarżonej z art. 284 § 1 KK w zw. z art. 294 § 1 KK w zw. z art. 12 § 1 KK kwalifikacje z art284 § 2 KK w zw. z art. 294 § 1 KK w zw. z art 12 KK w zw. z art. 491 KK podczas gdy na rozprawach, które miały miejsce w dniu 17 maja 2023 roku oraz w dniu 25 maja 2022 roku Sąd pouczył strony o rozważanej zmianie kwalifikacji prawnej zarzucane oskarżonej czynu opisanego w pkt I aktu oskarżenia (na wypadek, gdyby dowody potwierdzały jej sprawstwo i winę), przez eliminację art. 294 k.k.",

III.w konsekwencji powyższego, na podstawie art. 438 pkt 2 KPK obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie art 6 KPK polegającego na uniemożliwieniu realizacji prawa do obrony przez brak wymaganych pouczeń, brak umożliwienia stronie przygotowania materiału dowodowego dotyczącego nowego czasokresu nieobjętego zarzutem, tym samym naruszenie prawa do posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony, brak przesłuchania kluczowego dla obrony świadka z przyczyn technicznych leżących po stronie sądu gruzińskiego, a co za tym idzie naruszenie zasady rzetelnego procesu,

IV.na podstawie art. 438 pkt 2 KPK obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie art. 409 KPK polegającego na braku wznowienia przewodu sądowego mimo złożenia w dniu 6 października 2023 roku przez jednego z obrońców wniosku dowodowego o istotnym znaczeniu dla sprawy, tym samym contrario do art. 409 KPK Sąd odmówił otwarcia przewodu sądowego i przeprowadzenia dowodów, przyjmując, że dokumenty te znajdują się w aktach sprawy, podczas gdy znajdujące się w aktach dokumenty nie są oryginałami, a zarówno Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jak i oskarżyciel publiczny w akcie oskarżenia kwestionowali istnienie ujętego w dokumentach zobowiązania oraz wskazywano na brak podpisania umowy pożyczki, czego dowodem przeciwnym był podpisany oryginał umowy pożyczki,

V.na podstawie art. 438 pkt 2 KPK zarzucam obrazę przepisów podstępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia a mianowicie art. 7 KPK - przez dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, wybiórczy uchybiający zasadom prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, w szczególności:

a. w zakresie dotyczącym przyjęcia jakoby ukaranie R. M. mandatem karnym za przewożenie do Polski w dniu 26 lipca 2017 roku bez zgłoszenia kwoty 24.000 USD i 20.594 EURO w gotówce nie dowodzi przewożenia przez niego dużych sum pieniędzy w gotowce z uwagi na to, że zabezpieczone kwoty nie pokrywają się z kwotą pożyczki podczas gdy wedle zasadom prawidłowego rozumowania, to te R. M. został złapany tylko raz przez organy celne nie wyklucza wcześniejszego i późniejszego przywożenia przez niego pieniędzy,

b. w zakresie uznania, że zeznania M. P. (2) nie wnoszą nic do sprawy, ponieważ nie był on pracownikiem spółki (...) sp. z o. o., a posiadane przez niego informacje pochodzą z relacji oskarżonej, podczas gdy świadek podał istotne dla sprawy okoliczności, w tym fakt braku należytej znajomości języka polskiego przez oskarżoną, pomagał oskarżonej w zakupie biletów na przejazd w celu odbycia przez oskarżoną podróży służbowych, dodatkowo argumentacja Sądu wskazująca, że za uznaniem przedmiotowego dowodu za nieistotny przemawia to, że świadek swoją wiedze opierał na relacji żony, podczas gdy Sąd w całości daje wiarę zeznaniom H. N., który nie pracował w spółce w czasie, gdy była tam zatrudniona oskarżona, a swoją wiedzę opiera na relacjach H. V. oskarżyciela posiłkowego, co świadczy o przyjęciu przez Sąd jedynie wersji wydarzeń jednej strony,

c. w zakresie uznania za nieprzydatne dowodu z dokumentów w postaci wydruków wiadomości sms, maili i wiadomości z komunikatora elektronicznego, podczas gdy dowody te wskazują, że oskarżona konsultowała z pracodawcą - H. V., sprawy związane z prowadzeniem spółki, nie podejmowała decyzji samodzielnie,

d. w zakresie przyjęcia jakoby oskarżona nie dostarczyła nagrań świadczących o zleceniu przez H. V. zabójstwa R. M. oraz spaleniu jego mienia, podczas gdy przedmiotowe nagrania zostały dołączone do wniosku dowodowego obrońcy z dnia 8 czerwca 2022 roku oraz znajdują się w aktach postępowania (k.3017), co więcej Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku wskazuje, że nagrania te nie mają związku ze sprawą, co może świadczyć o z góry przyjętej ocenie dowodu na niekorzyść oskarżonej oraz skutkuje błędem w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd jakoby brak było w aktach dowodów świadczących o działaniach H. V. na szkodę R. M., które to doprowadziły do wywierania na oskarżonej presji psychicznej, a co za tym idzie nieświadomości w kierowaniu swoim postępowaniem,

VI.na podstawie art. 438 pkt 2 KPK obrazę przepisów podstępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie art. 170 § 1 pkt 4 i 5 KPK, polegającego na przyjęciu, że przesłuchanie kluczowego dla obrony świadka w osobie R. M. jest dowodem, którego nie da się przeprowadzić z uwagi na postawę świadka, a także dowód ten zmierza do przedłużenia postępowania, podczas gdy jedynie z przyczyn technicznych, leżących po stronie gruzińskiej, czynność ta według Sądu okazała się niemożliwa do przeprowadzenia, bowiem strona gruzińska nie zareagowała na postawę świadka, nie próbowała wyjaśnić mu istoty czynności pomocy prawnej oraz nie uzyskała definitywnej informacji czy świadek ostatecznie odmawia złożenia zeznań, ponadto w ramach pomocy prawnej storna gruzińska powinna pouczyć świadka o prawie do odmowy składania zeznań, prawie do odmowy odpowiedzi na pytania, czego nie uczyniła, a tym samym świadek R. M. nie miał świadomości, że zeznania te, nie są dobrowolne,

VII. na podstawie art. 438 pkt 2 KPK obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływa na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie art. 72 KPK przez przyjęcie, że oskarżona doskonale zna i posługuje się językiem polskim, gdyż zdaniem Sądu, było to odczuwalne na rozprawie, nie mogłaby inaczej być zatrudniona na stanowisku dyrektora biura w spółce, mieszka w Polsce, a jej mąż jest Polakiem, podczas gdy już na podstawie samej konstrukcji złożonych przez oskarżoną wyjaśnień widać, że nie posługuje się ona językiem polskim w stopniu wystarczającym, fakt pracowania przez nią na stanowisku dyrektora biura nie determinuje przyjęcia, że musi ona znać język polski, co więcej, zgromadzona w sprawie dokumentacja w postaci korespondencji mailowej oraz sms-owiej świadczy o tym, że oskarżona posługiwała się w głównej mierze językiem angielskim, natomiast zdania konstruowane w języku polskim były niepoprawne gramatycznie, treściowo, a także zawierały sformułowania w języku angielskim, dodatkowo fakt mieszkania przez oskarżoną w Polsce, posiadanie tu dzieci oraz fakt, że jej mąż jest Polakiem, nie determinuje przyjęcia, że oskarżona mówi dobrze po polsku, nawet jeżeli przyjąć, że w bieżących sprawach życia codziennego oskarżona posługuje się językiem polskim w stopniu komunikatywnym, to znajomość ta nie jest wystarczająca w procesie karnym, gdzie używana jest specyficzna terminologia nieznana oskarżonej, co więcej sam Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia podnosi, że oskarżona nie wypowiadała się w sposób logiczny i nie umiała udzielać precyzyjnych odpowiedzi na zadane pytania,

VIII. na podstawie art. 438 pkt 3 KPK błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, polegający na przyjęciu, że protokół z posiedzenia zarządu z dnia 5 września 2017 roku został sfałszowany, o czym, zdaniem Sądu świadczą zeznania H. V., w których wskazuje, że w amerykańskim systemie prawnym nie ma instytucji prokury i nie miał niej wiedzy, jego żona nigdy nie była w Polsce, pełnomocnictwa udzielone oskarżonej były w formie aktu notarialnego, więc tym samym prokura powinna być udzielona w takiej formie, podczas gdy zgodnie z opinią biegłej z zakresu pisma ręcznego, znajdujący się w aktach protokół nie nadaje się do badań porównawczych, brak obecności żony H. V. nie został potwierdzony innym dowodem, zasłanianie się H. V. nieznajomością prawa polskiego jest nielogiczna, skoro H. V. założył i od lat prowadzi spółkę w Polsce, zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych dla udzielenia prokury nie jest wymagana forma aktu notarialnego, a także zgodnie z zeznaniami K. K. (k. 2737) przygotował on projekt protokołu (...) posiedzenia zarządu i wniosek o wpis do KRS, które to przesłane zostały do H. V. do USA,

IX. na podstawie art. 438 pkt 4 KPK zarzucam rażącą niewspółmierność orzeczonych względem oskarżonej kar i środka karnego, polegające na tym, że:

a. orzeczone, zarówno kary jednostkowe, jaki i kara łączna stanowią nadmiernie surową represje dla oskarżonej, podczas gdy, cele kary mogłyby być spełnione przez wymierzenie kary w jej minimalnym wymiarze, co stanowiłoby wymiar kary adekwatny do okoliczności popełnionych czynów i osobistych właściwości oskarżonej z punktu widzenia dyrektyw wymiaru kary wskazanych w art. 53 KK oraz w większym stopniu pozwoliłoby na realizację celów kary,

b. orzeczona kara łączna grzywny w wysokości 400 stawek dziennych w wysokości 100,00 zł, stanowi nadmiernie surową represję dla oskarżonej, bowiem z uwagi na jej sytuację materialną, nie ma ona możliwości jej pokrycia, a wymiar kary nie koresponduje z warunkami osobistymi, rodzinnymi oskarżonej oraz jej stosunkami majątkowymi i możliwościami zarobkowymi,

c. orzeczony środek kary w postaci zakazu pełnienie funkcji członka zarządu na okres 10 lat stanowi nadmierną represję dla oskarżonej, podczas gdy orzeczenie takiego zakazu w niniejszej sprawie było fakultatywne, a postawa oskarżonej, fakt jej uprzedniej niekaralności, okoliczności sprawy przemawiają za przyjęciem, że zajmowanie takiego stanowiska nie zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

Skarżący wniósł o:

1. w zakresie pkt I i III części dyspozytywnej wyroku w części nieobjętej skargą uprawnionego oskarżyciela, o uchylenie zaskarżonego wyroku w części nieobjętej skargą uprawnionego oskarżyciela oraz umorzenie postępowania w tym zakresie,

2. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej A. D. od zarzucanych jej w pkt l i lll czynów,

3. alternatywnie, w razie nieuwzględnienia wniosku z punktu 2 zmianę zaskarżonego wyroku polegającą na:

a. zakwalifikowaniu zarzucanego w pkt I czynu jako czyn w typie podstawowym z art. 284 § 1 KK i wymierzenie kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, tj. w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności,

b. wymierzenie za czyn z pkt III kary w wymiarze 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

c. odstąpieniu od orzekania względem oskarżonej środka karnego w postaci zakazu pełnienia funkcji członka zarządu,

4. w konsekwencji pkt 3 - wymierzenie kary łącznej w maksymalnym wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

5. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonej zwrotu kosztów procesu, a w tym zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem obrońcy w sprawie według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności odnotowania wymaga, że Sąd Apelacyjny odstąpił
od sporządzania w niniejszej sprawie uzasadnienia wyroku na formularzu UK 2, jakkolwiek taki obowiązek został przewidziany w treści art. 99a § 1 k.p.k. Użycie tego formularza naruszałoby bowiem prawo stron do rzetelnego procesu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2020 r., sygn. akt I KA 1/20, OSNKW 2020/9-10/41). Należyta ocena zarzutów apelacyjnych nie mogłaby zostać w dostatecznie jasny sposób przedstawiona w przypadku wykorzystania formularza z uwagi na jego strukturę.

Na wstępie należy rozpoznać zarzut braku skargi uprawnionego oskarżyciela, którego skarżący upatrują w braku tożsamości czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonej, polegającym na wyjściu poza granice zdarzenia historycznego ujętego w akcie oskarżenia. Konkretnie chodzi o modyfikację czasu popełnienia czynu, w sytuacji gdy A. D. zarzucono czyn popełniony w okresie od 1 stycznia 2018 roku do 30 września 2018 roku, natomiast skazana została za czyn popełniony od 10 maja 2017 r. do 22 września 2018 r.

Należy przypomnieć, że granice oskarżenia zostają utrzymane dopóty, dopóki w miejsce czynu zarzucanego, w ramach tego samego zdarzenia historycznego można przypisać oskarżonemu czyn, nawet ze zmienionym opisem i jego oceną prawną, ale mieszczący się w tym samym zespole zachowań człowieka. Toteż nie stanowi wyjścia poza granice oskarżenia i związanego z tym naruszenia zasady skargowości dokonanie w toku przewodu sądowego odmiennych niż przyjęte w zarzucie ustaleń faktycznych co do tego samego zdarzenia np. w zakresie daty czy okresu popełnienia czynu, miejsca jego popełnienia, ilości i wartości przedmiotu przestępstwa, zachowania poszczególnych sprawców. W wypadku poczynienia innych ustaleń co do czasu i miejsca popełnienia czynu, dla zachowania tej tożsamości niezbędne jest wyłącznie wykazanie niezmienności podmiotu czynu, przedmiotu ochrony, a także tożsamość osoby pokrzywdzonej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2012 r., III KK 217/12; por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2019 r., III KK 629/18; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2021 r., IV KK 172/21; J. Kosonoga, (w:) Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz do art. 1-166, red. S. Zabłocki, R.A. Stefański, LEX/el 2017, komentarz do art. 14, t. 9 i 10; M. Kurowski, (w:) Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, LEX/el 2022, komentarz do art. 14, t. 11).

Powyższe uwagi dotyczą także czynu ciągłego, który miał miejsce w niniejszej sprawie. Czyn ciągły, co określa przepis art. 12 § 1 k.k. to jeden czyn zabroniony, stanowiący z punktu widzenia procesu karnego jednolitą całość. Świadczy o tym chociażby fakt, że prawomocne osądzenie za czyn ciągły, obejmujący szereg zachowań podjętych w określonym czasie, tworzy stan rzeczy osądzonej i skutkuje niedopuszczalnością późniejszego prowadzenia postępowania karnego o inne zachowania podjęte w czasie objętym czynem ciągłym prawomocnie już osądzonym (por.m.in.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r., I KZP 29/01, OSNKW 2001, z. 1-2, poz. 2). Podstawą odpowiedzialności za ten czyn są wszystkie objęte znamieniem ciągłości zachowania, a granice wyznacza początek pierwszego i zakończenie ostatniego z zachowań, jeśli wszystkie zostały podjęte z góry powziętym zamiarem. Jeśli w akcie oskarżenia wskazano, że przedmiotem zarzutu jest czyn ciągły popełniony w określonych granicach czasowych, to właściwe zdekodowanie woli oskarżyciela prowadzi do przyjęcia, że sąd, w granicach oskarżenia, zobligowany jest do zbadania wszystkich zachowań składających się na ten czyn ciągły, także pod kątem ustalenia czasu ich zaistnienia. W przypadku jego modyfikacji nie dochodzi do wyjścia poza granice skargi uprawnionego oskarżyciela, lecz jest to wyłącznie uprawniona korekta opisu czynu zarzuconego oskarżonemu jako ciągły już w samej skardze (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 września 2015 r., II AKa 299/15; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2005 r., II KK 15/05). Stąd też słusznie przyjmuje się, że dokonanie w toku przewodu sądowego odmiennych niż przyjęte w zarzucie ustaleń faktycznych poprzez wprowadzenie nowego elementu do czynu ciągłego, który rzutuje na oznaczenie czasu jego popełnienia, nie stanowi wyjścia poza granice oskarżenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2013 r., II KK 245/13).

Sąd Okręgowy ustalił, że A. D. dopuściła się zarzucanego jej przestępstwa przywłaszczenia na szkodę spółki (...) sp. z o.o., jednakże do popełnienia tego czynu doszło nie w okresie od 1 stycznia do 30 września 2018 r., ale od 10 maja 2017 r. do 22 września 2018 r. Sąd Okręgowy uznał za udowodnione, że w okresie od 10 maja 2017 r. do 22 września 2018 r. A. D. dokonała płatności kartą służbową i pobrała z kont spółki (...) łącznie kwotę 354.470,87 zł, której w żaden sposób nie rozliczyła. W tym zakresie Sąd oparł się na wnioskach wynikających z opinii biegłej B. F. (1), aczkolwiek wnioski z opinii biegłej H. J., po odpowiednim ich skorygowaniu, dawały podobny rezultat. Oskarżona była zatrudniona w spółce od 8 maja 2017 r. i dysponowała środkami na rachunkach (...) spółki (...) od początku jej pracy aż do rozwiązania stosunku pracy. Płatności i wypłaty jej kartami płatniczymi, zarachowywane na koncie rozliczeniowym (...) E. D. miały miejsce nieprzerwanie od 10 maja 2017 r. do 22 września 2018 r. Również pokrzywdzona spółka zawiadamiała o dokonanym przywłaszczeniu zarówno w 2018 r., jak i w 2017 r. W takim też zakresie opiniowały obie biegłe z zakresu rachunkowości.

Rację mają jednak obrońcy, że modyfikacja czasu popełnienia czynu przez Sąd I instancji, polegająca na rozszerzeniu jego czasokresu, uniemożliwiła prowadzenie obrony w tym zakresie. Sąd Apelacyjny dopuścił dowody z dokumentów w postaci faktur oraz wydruków korespondencji mailowej przedłożonych przez obrońców oskarżonej oraz na podstawie art. 201 k.p.k. z uwagi na pojawienie się nowych okoliczności dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłej z zakresu rachunkowości B. F. (1) na okoliczność czy przedłożone przez obrońców dokumenty i ujęte w nich zdarzenia należy zaliczyć do kosztów działalności spółki (...) Sp. z o.o., a jeśli tak, to czy mają wpływ na wysokość określonej przez biegłą nierozliczonej kwotę w badanym przez nią okresie od 10 maja 2017r. do 22 września 2018r.

Na tę okoliczność biegła z zakresu rachunkowości B. F. (1) sporządziła 21 lutego 2024 r. uzupełniającą opinię (k. 3794-3805), która z uwagi na podniesione przez obrońców oskarżonej nieścisłości została uzupełniona kolejną opinią z 29 lipca 2024 r. (k. 3965-3977). Biegła wskazała, że wszystkie nadesłane dokumenty księgowe stanowią koszty związane z działalnością spółki (...) Sp. z o.o. i zostały rozliczone w poszczególnych miesiącach. Biegła ustaliła, że kwota nierozliczona za 2017 rok i 2018 roku wynosi 183.761,49 zł. Sąd uznał opinie biegłej za w pełni przekonujące, prawidłowe pod względem metodologicznym, precyzyjne i oparte na pełnym materiale dowodowym.

Powyższe skutkowało zmianą kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonej w punkcie I części rozstrzygającej na czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., usuwając tym samym z podstawy prawnej art. 294 § 1 k.k.

Wskazać należy, że w orzecznictwie i wypowiedziach doktryny aprobowany jest pogląd, że ustalenia faktyczne sądu orzekającego merytorycznie mogą być skutecznie podważone, gdy dochodząc do nich sąd oparł się na niekompletnym materiale dowodowym, pominął istotne ujawnione w sprawie dowody, korzystał z dowodów na rozprawie nieujawnionych (art. 410 k.p.k.), bądź oceniając poszczególne dowody czynił to sprzecznie z regułami poprawnego rozumowania, zasadami wiedzy lub życiowym doświadczeniem (art. 7 k.p.k.), a więc dowolnie. W sytuacji gdy ocena dowodów mieści się w tak zakreślonych granicach i została poprzedzona ujawnieniem na rozprawie głównej całokształtu istotnych okoliczności sprawy w sposób podyktowany obowiązkiem dociekania prawdy a okoliczności przemawiające na korzyść i niekorzyść oskarżonego zostały rozważone, pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. i uchyla się od ingerencji Sądu odwoławczego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1974 r., Rw 618/74, OSNKW 1975, z. 3-4, poz. 47), nawet gdyby możliwe było przeciwstawienie ustaleniom faktycznym sądu I instancji odmiennego poglądu w tej kwestii opartego na innych dowodach postrzeganych subiektywnie przez stronę jako wiarygodne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 marca 2007 r., WA 8/07, OSNwSK 2007 r., z.1, poz. 559). Na sądzie orzekającym ciąży powinność włączania do podstawy wyroku jedynie ustaleń wyprowadzonych z dowodów ocenionych jako wiarygodne. Sąd ma prawo oprzeć się na jednych dowodach, a odrzucić inne, gdy ich treść jest rozbieżna. W takiej sytuacji istota rozstrzygania polega na daniu priorytetu niektórym dowodom.

Sąd Apelacyjny w pierwszym rzędzie zwraca uwagę, iż uzasadnienie wyroku winno wyraźnie wskazywać na jakich dowodach opiera sąd orzekający ustalenia każdego istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu, a także, należycie rozważać i oceniać wszystkie dowody przemawiające za przyjętymi przez sąd ustaleniami faktycznymi lub przeciwko nim, wyjaśniać wszelkie istotne wątpliwości w sprawie i sprzeczności w materiale dowodowym oraz ustosunkowywać się do nich. Uzasadnienie wyroku powinno także w sposób nie budzący wątpliwości wskazywać jakie fakty Sąd uznał za udowodnione i nade wszystko musi korespondować z rozstrzygnięciem wyroku, którego uzasadnienie owo dotyczy. Kontrola instancyjna dokonana przez Sąd Apelacyjny prowadzi do wniosku, iż Sąd Orzekający spełnił powyższe wymagania. Dokładna analiza akt sprawy pozwala bowiem stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji dokonał oceny wszystkich zgromadzonych dowodów, wskazał - dlaczego i w jakim zakresie uznał je za wiarygodne, także w jakiej części uznał za takie wyjaśnienia składane przez oskarżonego zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym.

Kwestionując ustalenia faktyczne z powodu dowolności oceny skarżący, chcąc uzyskać oczekiwany efekt, nie może poprzestać na przedstawieniu własnej, odmiennej oceny tych samych dowodów i wyprowadzania z ich treści odmiennych wniosków wspierających aprobowaną przez siebie wersję, lecz musi wykazać jakie błędy popełnił Sąd orzekający merytorycznie przy weryfikacji poszczególnych dowodów i jakie niosły ze sobą następstwa dla ustalonej podstawy faktycznej, czego skarżący obrońcy we wniesionych apelacjach nie uczynili.

Sąd Apelacyjny nie dostrzega wadliwości w ocenie zgromadzonych dowodów. Ocena ta jest rzetelna i wszechstronna, zgodna z kryteriami, o których mowa w art. 7 k.p.k. Skarżący nie przedstawił w środku odwoławczym takich argumentów, które mogłyby podważyć stanowisko Sądu I instancji.

Sąd pierwszej instancji, nie dopuścił się zarzucanego błędu w ustaleniach faktycznych i zasadnie przyjął, że czyny, których dopuściła się oskarżona, wypełniają znamiona z art. 284 § 2 k.k. Tymczasem treść pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku sporządzona przez Sąd Okręgowy wskazuje jednoznacznie na to, iż przy ferowaniu rozstrzygnięcia uwzględniono całość okoliczności związanych z przedmiotowym zarzutem, nie pomijając w żadnym wypadku niczego, co mogło mieć wpływ na zagadnienie winy, a w konsekwencji prawidłowo dokonano subsumpcji prawnej. Sąd Okręgowy w sposób wyczerpujący wykazał, że oskarżona przywłaszczyła pieniądze na szkodę (...) sp. z o.o., wskazując, że:

- oskarżona jako dyrektor biura i pełnomocnik spółki, dysponująca jej rachunkiem bankowym miała obowiązek dokonywać z niego wydatków jedynie związanych z działalnością tej spółki, a nie na potrzeby prywatne;

- oskarżona wiedziała, w jaki sposób powinna rozliczać wydatki i zakupy, skoro w znacznej części to robiła. Świadczy o tym rozliczanie przez nią części dokonywanych wydatków, przedkładanymi fakturami, rachunkami, dokumentujących nawet drobne zakupy na rzecz biura spółki w postaci środków czystości, czy kawy;

- wskazane wydatki i wypłaty następowały bez wiedzy i zgody zarządu spółki (...) sp. z o.o. i zostały wykorzystane nie na cele działalności spółki;

Podkreślić należy, że skoro oskarżona była upoważniona do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunkach bankowych spółki i korzystała w tym celu ze służbowych kart płatniczych, to stanowiły one mienie jej powierzone w rozumieniu art. 284 § 2 kk. W tym miejscu, w ślad za Sądem I instancji, powtórzyć należy, że osoba, której powierzono prawo do dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku bankowym, dokonując bezprawnie dyspozycji z tego rachunku jak właściciel, dopuszcza się przywłaszczenia powierzonych jej pieniędzy, tj. występku z art. 284 § 2 k.k. (LEX nr 190485, OSAW 2007/2/32, KZS 2007/1/66, Wokanda 2006/12/51, OSA 2007/11/56, podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2014 roku, II AKa 52/14, LEX nr 1469407, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 stycznia 2014 roku, II AKa 382/13, LEX nr 1428241). Podobnie „przypisanie przestępstwa przywłaszczenia mienia nie wymaga wykazania, co sprawca zrobił z tym mieniem, w jaki sposób skonsumował owoce przestępstwa. Wystarczy udowodnienie, że oskarżony obciążał rachunek kierowanej przez niego spółki wydatkami na cele prywatne, niezwiązane w ogóle z działalnością firmy, dla korzyści osobistej lub w interesie innych osób” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 lipca 2017 r., II AKa 73/17, LEX nr 2375023).

Nie można zgodzić się z twierdzeniami apelacji, że Sąd I instancji nieprawidłowo uznał oskarżoną za winną zachowania, którego opis nie odpowiada znamionom typu czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k., bowiem nie odzwierciedla wymaganej przez ustawowy opis oszustwa tożsamości podmiotu wprowadzanego w błąd i rozporządzającego mieniem. Do znamion przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. nie należy zawarcie umowy cywilno-prawnej pomiędzy sprawcą a osobą dokonującą niekorzystnego rozporządzenia mieniem, którą z reguły jest pokrzywdzony. Wprowadzenie w błąd pokrzywdzonego może być dokonane także za pośrednictwem innych osób, nieświadomych tego, że tworzą u kogoś mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy. W takiej sytuacji sprawca nie musi działać na szkodę zindywidualizowanego pokrzywdzonego. Wystarczające jest, że działa z zamiarem doprowadzenia innej, nieznanej mu jeszcze osoby, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w następstwie wprowadzenia jej w błąd, w tym celu by samemu osiągnąć korzyść majątkową. (por. wyrok SN z 13.04.2006 r., IV KK 40/06, LEX nr 183008, z glosą P. Kardasa, PS 2007/6, s. 150 i n.). Klasycznym przykładem takiej sytuacji jest tzw. oszustwo sądowe. Istota oszustwa sądowego sprowadza się do przedłożenia przez sprawcę fałszywych dowodów, które skutkują lub mogą skutkować niekorzystnym rozporządzeniem mieniem na podstawie orzeczenia sądowego.

Jakkolwiek bowiem, stylistyka art. 286 § 1k.k., zakłada tożsamość podmiotową wprowadzanego w błąd i doprowadzanego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (musi to być ta sama osoba – „doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd”), niemniej jednak stanowić będzie oszustwo wprowadzenie w błąd podmiotu X i doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem podmiotu Y, o ile podmiot X stanowić będzie nieświadome narzędzie pośredniczące między sprawcą a podmiotem Y, a w rzeczywistości wprowadzanym w błąd jest Y (rozporządzający mieniem) (G. Łabuda [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021, art. 286.) W tym więc przypadku oskarżona wprowadziła w błąd Sąd/komornika i usiłowała doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) sp. z o.o. Sąd/komornik stanowić miał nieświadome narzędzie pośredniczące między oskarżoną a (...) sp. z o.o., więc w rzeczywistości wprowadzono w błąd (...) sp. z o.o. Oskarżona swoim działaniem, za pośrednictwem (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. wprowadziła w błąd co do istnienia uznanych w imieniu (...) wierzytelności Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej, który nadawał klauzulę wykonalności aktom notarialnym oraz następnie komorników sądowych, prowadzących postępowania egzekucyjne, usiłując doprowadzić te podmioty do niekorzystnego rozporządzenia mieniem spółki (...).

Zasadnym okazał się zarzut naruszenia art. 41 § 1 k.k. polegający na błędnym zastosowaniu środka karnego w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska, poprzez orzeczenie wobec oskarżonej zakazu pełnienia funkcji członka zarządu, członka rady nadzorczej i prokurenta w spółkach kapitałowych. Sąd karny - stosownie do art. 41 § 1 kodeksu karnego - może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Zgodzić się należy z obrońcą, że warunkiem zastosowania wspomnianego środka karnego jest nadużycie przez sprawcę stanowiska lub okazanie, że „dalsze zajmowanie stanowiska" zagrażałoby istotnym dobrom chronionym prawem, co oznacza, że możliwe jest orzeczenie zakazu zajmowania jedynie takiego stanowiska, które sprawca zajmował w czasie popełnienia przestępstwa (bowiem innego nie da się „nadużyć" ani zajmować „dalej"). Ukształtowanie przesłanek analizowanego zakazu sprawia, że nie jest możliwe orzeczenie go w sytuacji, w której sprawca w czasie popełnienia czynu nie zajmował stanowiska lub nie wykonywał zawodu (tak trafnie wyrok SA w Łodzi z 27.11.2013 r., II AKa 65/13, Prok. i Pr. 2016/12, s. 180 i n., z glosą aprobującą J.(...). K.). Dlatego też, Sąd Apelacyjny uchylił orzeczenie zawarte w pkt VII części rozstrzygającej.

W odniesieniu do zarzutu Va. apelacji adw. M. S. wskazać należy, że ukaranie mandatem karnym R. M. w dniu 26 lipca 2017 r w związku z przewiezieniem do Polski bez zgłoszenia kwoty 24.000 USD i 20.594 Euro w gotówce (k. 2952) w żaden sposób nie dowodzi stałej praktyki posługiwania się przez niego znacznymi sumami pieniędzy oraz możliwości udzielenia pożyczki (...) sp. z o.o. Okoliczność podnoszona przez obrońcę, tj. możliwość wcześniejszego i późniejszego przywożenia przez R. M. pieniędzy, nie ma żadnego wpływu na fakt, że nie ma najmniejszego dowodu wskazującego na powiązanie tych kwot z rzekomą pożyczką, a obrońca takiego dowodu nie przedstawił.

Zarzut Vb. apelacji adw. M. S. okazał się całkowicie bezzasadny. Skarżący zdaje się nie dostrzegać, że Sąd Okręgowy uznał, że zeznania męża oskarżonej M. P. (2) nie wnosiły nic do sprawy w zakresie okoliczności sporządzonych w dniu 19 września 2018 r. aktów notarialnych, a nie w stosunku do całej sprawy.

Z przedłożonych przez obrońcę wydruków wiadomości sms, maili i wiadomości z komunikatora elektronicznego (k. 3292 – 3305) nie wynika, aby oskarżona konsultowała wszelkie sprawy z H. V. i nie podejmowała samodzielnie decyzji w sprawach firmy bez konsultacji z prawnikami spółki. Sąd Apelacyjny podziela ocenę Sądu Okręgowego, że tezy obrońcy w tym zakresie stanowią jedynie dowolną interpretację (zarzut Vc. apelacji adw. M. S.).

Chybiony też był zarzut Vd apelacji adw. M. S., bowiem z nagrań rozmów, które miały mieć miejsce między H. V. i R. M. (płyta k. 3017), przedstawionych przez oskarżoną w żaden sposób nie wynika zlecenie przez H. V. zabójstwa R. M.. Nagranie to (płyta k. 3017) pozostaje więc bez znaczenia dla uwiarygodnienia wyjaśnienia oskarżonej w tym zakresie. Abstrahując już od tego, że nagranie jest w języku angielskim, a skarżący nie przedstawił jego tłumaczenia, pomimo tego Sąd Apelacyjny zapoznał się z powyższym dowodem.

Natomiast w odniesieniu do podnoszonej przez obrońcę nieświadomości oskarżonej w kierowaniu swoim postępowaniem, wskazać trzeba, że w toku postępowania przygotowawczego A. D. została poddana badaniu przez dwóch biegłych lekarzy psychiatrów, którzy w oparciu o przeprowadzone badanie stanu psychicznego, analizę akt sprawy i przedłożoną dokumentację lekarską, nie znaleźli podstaw do kwestionowania poczytalności oskarżonej w odniesieniu do przedstawionych jej zarzutów.

W przypadku zarzutu dotyczącego nieprzesłuchania świadka R. M., wskazać należy, że jego przesłuchanie miało się odbyć początkowo w drodze wideokonferencji, która z przyczyn technicznych leżących po stronie gruzińskiej, okazała się niemożliwa do przeprowadzenia, potem w drodze pomocy prawnej. Postawa świadka podczas przesłuchania przez stronę gruzińską, który odmówił udziału w przesłuchaniu i zażądał przesłania mu przetłumaczonych akt sprawy stanowiła oczywiście bezprawne działanie uniemożliwiające prawidłowy tok postępowania. Sąd Okręgowy w tych okolicznościach zasadnie na podstawie art. 170 § 1 pkt 4 i 5 k.p.k. oddalił ten wniosek dowodowy, uznając, że wobec postawy R. M. i toku załatwiania wniosków o pomoc prawną przez stronę gruzińską, przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka na etapie postępowania sądowego nie było możliwe w rozsądnym terminie, a dalsze próby jego przesłuchania prowadziłyby do nadmiernego przedłużenia toku postępowania. Sąd jednocześnie dysponował protokołami przesłuchania R. M. z postępowania przygotowawczego oraz prowadzonego wcześniej postępowania cywilnego. Obrońca oskarżonego w apelacji nie podważył skutecznie zastosowanej przez Sąd I instancji podstawy oddalenia tego wniosku dowodowego.

Analiza przebiegu postępowania nie wykazała zaistnienia sytuacji, w której brak tłumacza wywołałby negatywne skutki dla obrony oskarżonej. Na wystąpienie takich konkretnych okoliczności, w których oskarżona nie zrozumiała treści czynności procesowych, nie wskazuje w środku odwoławczym adw. M. S.. A. D. jest obywatelką Albanii, ale od lat mieszkała w Polsce, doskonale zna i posługuje się językiem polskim, ma męża Polaka i w Polsce wychowuje swoje dzieci. O słuszności takiego przekonania utwierdza przebieg postępowania przed sądem oraz zeznania notariusza A. K. (2), który potwierdził, że A. D. bardzo dobrze posługiwała się językiem polskim i była świadoma, jakie znaczenie mają jej oświadczenia sporządzone w formie notarialnej. Oczywiste jest i to, że przepis art. 72 § 1 k.p.k. nie wskazuje na kryteria pomocne w ocenie wystarczalności znajomości języka. Przedstawiciele doktryny są w zasadzie zgodni, iż art. 72 § 1 k.p.k. ma zastosowanie również wtedy, gdy oskarżony wprawdzie w pewnym stopniu zna język polski, jednak nie jest to wystarczające do prowadzenia samodzielnej obrony. Zgodzić się też należy z tymi przedstawicielami nauki prawa, którzy słusznie uznają za zbyt daleko idący pogląd, że na gruncie art. 72 § 1 k.p.k. znaczenie ma to, czy oskarżony rozumie i włada językiem sądowym, czyli językiem, którym posługują się funkcjonariusze aparatu ścigania i który używany jest w sądzie, a więc że nie chodzi tu o każdą nieznajomość języka, ale o nieznajomość w pewnym stopniu kwalifikowaną, ponieważ dla zrozumienia sensu czynności procesowych i ich znaczenia dla sytuacji prawnej oskarżonego nie wystarcza potoczna znajomość języka (zob. wyr. SA w Gdańsku z 30 listopada 2011 r., II AKa 349/11, POSAG 2012, nr 1, s. 136 z częściowo krytyczną glosą M. Fingasa, Palestra 2013, z. 1-2). Taka bowiem sytuacja (nieznajomość języka fachowego) dotyczy również obywateli polskich mających prawo do korzystania z pomocy osoby rozumiejącej ów język. Oskarżona w niniejszej sprawie korzystała z takiej pomocy obrońców. Zarzut obrazy art. 72 § 1 k.k., w ocenie Sądu Apelacyjnego ma zatem charakter jedynie formalny.

Rację ma obrońca oskarżonej, adw. K. L., że biegłej z zakresu rachunkowości B. F. (1) udostępniono całość akt sprawy, w tym także treść opinii sporządzonej wcześniej przez biegłą H. J.. Faktem jest, że art. 198 k.p.k. w obecnym brzmieniu przerzuca obowiązek selekcji materiału dowodowego, z którym należy zapoznać biegłych na organ zlecający wydanie opinii. Z przepisu powyższego wynika także co do zasady zakaz udostępniania innej opinii (wydanej w tej samej sprawie). Ma on jednak charakter względny, a decyzję w zakresie takiej potrzeby ostatecznie podejmuje organ prowadzący postępowanie uwzględniając potrzeby przeprowadzenia danego dowodu, w tym dbałość, by opinia była pełna i rzetelna. Żadne okoliczności nie wskazują natomiast, by opinie wydane w niniejszej sprawie przez biegłą B. F. (2) tych cech nie spełniały, były one, w przekonaniu Sądu, obiektywne i rzetelne, czego w wywiedzionej apelacji nie kwestionuje skarżący. Tym bardziej, że sporządzając opinie biegła opierała się przede wszystkim na źródłowych dokumentach finansowych.

Chybionym okazał się zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że protokół z posiedzenia zarządu z dnia 5 września 2017 roku został sfałszowany. Wbrew tym twierdzeniom, wnioski ocenne Sądu I instancji wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.). Jak wskazuje lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku sąd meriti swoje ustalenia w tym zakresie oparł głównie na zeznaniach świadka H. V., który od początku postępowania kwestionował udzielenie prokury A. D., wskazując, że „A. D. nie otrzymała prokury, a dokument udzielenia prokury został sfałszowany” (k. 1017v). Ponadto, żona H. V. – J. (...) V., która także rzekomo podpisała się pod tym protokołem, nigdy nie była w Polsce, na co wskazywali wszyscy świadkowie związani ze spółką (...). Logiczne jest również ustalenie Sądu I instancji że gdyby protokół ten był autentyczny, to zostałby sporządzony w języku angielskim i przetłumaczony na język polski, bo zarówno H. V., jak i jego żona w ogóle nie posługują się językiem polskim. Rację ma jednak obrońca, że zbyt daleko idące są stwierdzenia Sądu Okręgowego, że skoro H. V. udzielał A. D. pełnomocnictw w formie aktów notarialnych, to nielogiczne jest, dlaczego w przypadku prokury miałby to być jedynie protokół posiedzenia zarządu oraz, że gdyby H. V. zamierzał udzielić prokury samoistnej A. D., to byłoby nielogiczne, dlaczego udzielił jej szerokiego pełnomocnictwa już 10 maja 2017 r., które rozszerzył jeszcze 13 czerwca 2017 r. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, szczególnie zeznania H. V., dał podstawę do poczynienia ustaleń, że protokół z posiedzenia zarządu z dnia 5 września 2017 roku został sfałszowany.

Niezasadny okazał się również zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie art. 409 k.p.k. polegającego na braku wznowienia przewodu sądowego mimo złożenia w dniu 6 października 2023 roku przez jednego z obrońców wniosku dowodowego o istotnym znaczeniu dla sprawy. Wznowienie przewodu sądowego powinno nastąpić, gdy sąd dostrzeże potrzebę uzupełnienia przewodu sądowego, czyli przeprowadzenia nowych czy też ponowienia dotychczasowych dowodów. Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku obrońcy oskarżonej o wznowienie przewodu sądowego, bowiem wskazał, że wydruk dokumentu dołączonego do wniosku znajduje się już w aktach sprawy, a jego treść jest znana sądowi i stronom. Rację miał Sąd Okręgowy, wskazując, że wznowienie przewodu sądowego było zbyteczne dla prawidłowego rozpoznania sprawy, a wniosek dowodowy był oczywiście spóźniony i zmierzał do przedłużenia postępowania. Wskazać należy, że nie był to dowód, którym strona nie dysponowała wcześniej.

Oceniając współmierność kary w relacji do dyrektyw i okoliczności wyznaczających jej wymiar, nie wolno zapominać, że art. 53 § 1 k.k. pozostawia wymiar kary sędziowskiemu uznaniu, przy zachowaniu wymogu, aby mieściła się ona w granicach przewidzianych przez ustawę.

Dyrektywa prewencji indywidualnej oznacza, że rodzaj i wysokość sankcji karnej powinny być tak dobrane, aby zapobiec popełnianiu w przyszłości przestępstw przez każdą z oskarżonych, co może być osiągnięte poprzez odstraszanie sprawcy od popełniania przestępstw albo jego wychowanie (resocjalizację). Efekt "odstraszający" kary ma zmaterializować się w umyśle sprawcy, ma wytworzyć przeświadczenie o nieopłacalności popełniania przestępstw w przyszłości i przekonanie, że każde przestępstwo jest karane odpowiednio surowo. To wywołuje uzasadnione prawdopodobieństwo, że skazana na odpowiednio surową karę sprawczyni powstrzyma się przed ponownym rozmyślnym popełnieniem czynu zabronionego (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 marca 2007 r., sygn. akt II AKa 58/07, KZS 2007, z. 9, poz. 52). Idea wychowania przez karę zakłada z kolei takie dostosowanie wysokości i rodzaju kary kryminalnej do indywidualnych potrzeb sprawczyń, aby skazane zrozumiały naganność swojego zachowania i w przyszłości przestrzegały porządku prawnego. W obu przypadkach orzeczona kara ma być adekwatna w tym znaczeniu, że racjonalne w realiach danej sprawy oznaczenie progu uprawniającego do wniosku o możności osiągnięcia tych celów wyznacza próg, powyżej którego orzekanie kary jest zbędne, a przez to może ona nabrać cech rażąco niewspółmiernej (surowej).

Biorąc pod uwagę zmianę kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonej w punkcie I części rozstrzygającej, Sąd Odwoławczy zobligowany był do orzeczenia nowej kary, co zostało uczynione poprzez orzeczenie kary 10 miesięcy pozbawienia wolności i obniżenie wymierzonej grzywny do 100 stawek dziennych, po 100 złotych stawka, a orzeczony w punkcie VI obowiązek naprawienia szkody ograniczył do kwoty 183.761,49 zł.

Ponadto, Sąd karę wymierzoną oskarżonej za czyn przypisany jej w punkcie III części rozstrzygającej obniżył do roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności.

Wymierzając oskarżonej karę łączną Sąd zastosował zasadę asperacji ze względu na podobieństwo obu przypisanych jej przestępstw, wynikające z tego, że były to przestępstwa jednorodzajowe, przeciwko mieniu, a także ze względu na zbieżność czasową ich popełnienia.

Zawarte w pkt IV sentencji orzeczenia rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania oraz opłaty za obie instancję Sąd Apelacyjny wydał w oparciu o przepisy art. 626 § 1 k.p.k. oraz w oparciu o przepisy ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 123).

SSA Edyta Gajgał SSA Agata Regulska SSA Jarosław Mazurek