II AKa 74/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny we Wrocławiu z 2024-05-20
Sygnatura akt II AKa 74/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2024 r.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA Piotr Kaczmarek /spr./
Sędziowie: SA Maciej Skórniak
SA Bogusław Tocicki
Protokolant: Katarzyna Szypuła
przy udziale Katarzyny Zagwojskiej prokuratora Prokuratury (...)
po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2024r.
sprawy R. B.
oskarżonego z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk, art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk, art. 286 § 1 kk, art. 286 § 1 kk i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 kk, art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu
z dnia 30 października 2023 r., sygn. akt III K 69/21
I. przyjmując za podstawę wszelkich rozstrzygnięć kodeks karny w brzemieniu obowiązującym do 1 lipca 2015 r. w zw. z art.4 § 1 k.k. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
1. uniewinnia oskarżonego od zarzutu dokonania przestępstw opisanych w pkt. XIV, XV, XVI , XX i XXI części wstępnej, a przypisanych w ramach ciągu przestępstw w pkt. I części dyspozytywnej, w opisie pozostałych przestępstw w tym ciągu w miejsce ustalenia o wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy, przyjmuje ustalenie o wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy w umówionym terminie, i za tak przypisane przestępstwa stanowiące ciąg przestępstw w rozumieniu art.91 § 1 k.k. na podstawie art.286 § 1 k.k. , art.33 § 2 k.k. przy zastosowaniu art.91 § 1 k.k. wymierza karę roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 złotych,
2. uniewinnia oskarżonego od zarzutu dokonania przestępstw opisanych w pkt. XVIII i XIX części wstępnej ,a przypisanych w ramach ciągu przestępstw z pkt. II części dyspozytywnej, w opisie pozostałych przestępstw w tym ciągu w miejsce ustalenia o wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy, przyjmuje ustalenie o wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy w umówionym terminie i za tak przypisane przestępstwa stanowiące ciąg przestępstw w rozumieniu art. 91 §
1 k.k. na podstawie art.294 § 1 k.k. w zw. z art.286 § 1 k.k. w zw. art. 33 § 2 k.k. przy zastosowaniu art.91 § 1 k.k. wymierza karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 złotych;
II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
III. na podstawie art. 91 § 2 k.k. łączy kary jednostkowe pozbawienia wolności i grzywny orzeczone w pkt. I ppkt. 1 i 2 i wymierza oskarżonemu kary łączne: roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 150 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 złotych;
IV. zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
UZASADNIENIE
R. B. został oskarżony o to, że :
I. działając w krótkich odstępach czasu, w okresie od 15 września 2012 roku do 17 września 2014 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził J. Z. i M. Z. (1) do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 197.000,00 złotych, poprzez umyślne wprowadzenie ich w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umów, zawartych osobiście w formie aktów notarialnych, dotyczących wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położonej w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonych, zawartych: w dniu 15 września 2012 roku - umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej lokalu mieszkalnego o powierzchni 43, 14 m 2, cena przedmiotu umowy 180.000,00 zł, oraz w dniu 17 września 2014 roku przedwstępnej umowy sprzedaży Rep. (...), dotyczącej dwóch lokali niemieszkalnych - garaży o powierzchni po 13, 68 m2, łączna cena sprzedaży 17.000,00zł
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12 §1 k.k.
II. działając w krótkich odstępach czasu, w okresie od 13 listopada 2012 roku do roku do 9 października 2014 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził E. J. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 280.474,00 złotych, tj. mieniem znacznej wartości, poprzez umyślne wprowadzenie jej w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umów, zawartych w formie aktów notarialnych za pośrednictwem pełnomocnika i osobiście, dotyczących wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonych, zawartych: w 13 listopada 2012 roku - umowy deweloperskiej Rep (...) wraz z aneksami dotyczącej lokalu mieszkalnego o powierzchni 51,82 m2 oraz dwóch garaży, cena przedmiotu umowy 272.826,00 zł oraz w 9 października 2014 roku, - umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej lokalu mieszkalnego o powierzchni 46,59m2, cena nabycia 106.000,00 zł,
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 12 §1 k.k.
III. działając w krótkich odstępach czasu, w okresie od 1 marca 2013 roku do 21 listopada 2014 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził R. P. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 65.000,00 złotych, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umów, zawartych w formie aktów notarialnych za pośrednictwem pełnomocnika i osobiście, dotyczących wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonych, zawartych: w dniu 1 marca 2013 roku przedwstępnej umowy sprzedaży Rep (...), dotyczącej nabycia lokalu niemieszkalnego - garażu, cena nabycia 21.800,00 zł rozwiązanej w dniu 31 .października 2014 roku oraz zawartej w dniu 31 października 2014 roku umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego o pow. 21,89 m2, cena nabycia 65.000,00 zł, z aneksami oz dnia 14 listopada 2014 roku Rep. (...) oraz z dnia 21 listopada 2014 roku Rep (...)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12 §1 k.k.
IV. działając w krótkich odstępach czasu, w okresie od dniu 19 marca 2013 roku do 21 czerwca 2013 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził A. M. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 305.870,00 złotych, tj. mieniem znacznej wartości, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umów, zawartych w formie aktów notarialnych za pośrednictwem pełnomocnika i osobiście, dotyczących wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) (...)- budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonych, zawartych: w dniu 19 marca 2013 roku deweloperskiej, Rep (...),, dotyczącej lokalu mieszkalnego o pow. 42, 86 m2, cena przedmiotu umowy 205.870,00 zł, z aneksami z dnia 5 kwietnia 2013 roku, Rep. (...), oraz w dniu 21 czerwca 2013 roku, umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej lokalu mieszkalnego o pow. 44,92m2, cena przedmiotu umowy 215.616,00 zł;
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 12 §1 k.k.
V. w okresie od 22 sierpnia 2014 roku do dnia 9 listopada 2012 roku, we W., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził J. N. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 116.000,00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie jej w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu w dniu 2 sierpnia 2012 roku przedwstępnej umowy sprzedaży lokalu niemieszkalnego - garażu o powierzchni 27,36 m ( 2)’ cena sprzedaży 3.000, 00 zł oraz w dniu 9 listopada 2012 roku umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego i niemieszkalnego w postaci garażu, cena przedmiotu umowy 211.510,63 zł, z aneksem z dnia 29 stycznia 2013 roku Rep. (...)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12 §1 k.k.
VI. w dniu 9 listopada 2012 roku we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. O. (1) do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 157.000,00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego za pośrednictwem pełnomocnika, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 9 listopada 2012 roku umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego i niemieszkalnego w postaci garażu, cena przedmiotu umowy 211.510,63 zł,
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k.
VII. w dniu 17 września 2013 roku we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził P. O. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 94.000,00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 17 września 2013 roku umowy deweloperskiej Rep (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 22,36 m2, cena sprzedaży 94.000, 00 zł
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k.
VIII. w działając w krótkich odstępach czasu, okresie od 10 lipca 2013 roku do 13 października 2013 we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził A. S., do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 103.500,00zł, poprzez umyślne wprowadzenie jej w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 10 lipca 2013 roku umowy deweloperskiej Rep nr (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 25, 60 m2, i komórki lokatorskiej, cena sprzedaży 97.500, 00 zł oraz aneksu do tej umowy z dnia 13 października 2014 roku Rep (...)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12§1 k.k.
IX. w dniu 16 stycznia 2014 roku we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. J. i M. C. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 15.175,00 zł (po 7.587,50 zł), poprzez umyślne wprowadzenie ich w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 16 stycznia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep nr (...) (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego po w. 45,5 m2, cena sprzedaży cena sprzedaży 175.175,00 zł
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k.
X. działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w okresie od dnia 13 do 29 sierpnia 2013 roku we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził I. J. i J. J. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 194.000,00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 13 sierpnia 2013 roku umowy deweloperskiej nr Rep. (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow.49,59 m2, cena sprzedaży 190.000,00 zł oraz umowy przyrzeczenia sprzedaży zawartej w dniu 29 sierpnia 2013 roku dotyczącej komórki lokatorskiej,
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12 § l k.k.
XI. w okresie od 8 października 2014 roku do 3 grudnia 2014 roku, we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził K. O. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 260.931,20 zł, tj mieniem znacznej wartości, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej 8 października 2014 roku Rep. (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow.39,32 m2, cena nabycia 110.000,00 zł, oraz zawartej w dniu 3 grudnia 2014 roku Rep (...) umowy nieodpłatnej cesji na rzecz K. O. w udziale 7/10 części, zawartej pomiędzy A. M. a R. B., w której strony określiły wartość przedmiotu umowy na kwotę 150, 931, 20 zł
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.
XII. XII działając w krótkich odstępach czasu, w okresie od 22 października 2012 roku, do dnia 6 września 2014 we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. O. (2) i A. G. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 360.000, 00 zł, tj. mienia znacznej wartości, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 22 października 2012 roku .roku umowy deweloperskiej Rep. (...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 67,85m2, cena sprzedaży 280.000, 00 zł, z aneksami z dnia 26 października 2012 roku Rep. (...) i (...) oraz aneksem z dnia 15 listopada 2012 r. Rep (...), z dnia 1 sierpnia 2013 roku Rep.(...), 4 września 2013 roku Rep. (...), z dnia 10 grudnia 2013 roku Rep. (...), z dnialó września 2014 Rep (...) i Rep (...)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.
XIII. w dniu 22 stycznia 2014 roku we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził P. Z. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 4.000, 00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 22 stycznia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep (...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 62,74 m2, cena sprzedaży 225.000, 00 zł, zł
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k.
XIV. w okresie od 23 kwietnia do 19 września 2014 roku we W., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził W. F., do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 170.000,00 zł poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 23 kwietnia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep. (...) umowy deweloperskiej, lokalu mieszkalnego o pow. 61,38 m ( 2) cena nabycia 170.000,00 zł, z aneksem z dnia 19 września 2014 roku Rep. (...);
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12 §1 k.k.
XV. w okresie od 3 do 11 kwietnia 2014 roku, we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził P. W. (1), do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie około 200.000,00 zł poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 3 kwietnia 2014 roku umowy deweloperskiej nr Rep. (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 39,62 m ( 2), cena sprzedaży 110.000,00 zł z aneksem z dnia 19 września 2014 roku rep. (...) oraz zawartej z M. Z. (2) w dniu 11 kwietnia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep (...) lokalu mieszkalnego o powierzchni 61, 38 m ( 2;), cena nabycia 167.000,00 zł z aneksem z dnia 19 września 2014 roku Rep. (...);
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12§1 k.k.
XVI. w działając w krótkich odstępach czasu, okresie od 3 do 19 września 2014 roku 2014 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. Z. (2) do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie około 200.000,00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 3 kwietnia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep nr Rep.(...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 44,77 m ( 2), cena sprzedaży 120.000, 00 zł oraz zawartej z P. W. (1) w dniu 11 kwietnia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep (...) lokalu mieszkalnego o powierzchni 61, 38 m ( 2)’, cena nabycia 167.000,00zł z aneksem z dnia 19 września 2014 roku Rep. (...),
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12§1 k.k.
XVII. w okresie od 26 sierpnia 2013 roku do 12 listopada 2013 roku we W., działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził A. L., (A. P.) do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 1000,00 zł, i usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 183.000,00 zł, poprzez umyślne wprowadzenie jej w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, poprzez pełnomocnika .dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 26 sierpnia 2013 roku umowy deweloperskiej Rep nr A (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 39, 62 m2, cena sprzedaży 183.000, 00 zł wraz z aneksem Rep (...) z dnia 12 listopada 2013 roku
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. i art. 13 §1 k.k. w zw. z art 286 §1 k.k. w zw. z art 12§ 1 k.k.
XVIII. działając w krótkich odstępach czasu, okresie 18 lipca do 4 sierpnia 2014 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. G. (1), do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem znacznej wartości w łącznej kwocie 330.000,00 zł. poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 18 lipca 2014 roku umowy nieodpłatnej cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej z dnia 11 czerwca 2014 roku Repertorium (...) zawartej przez R. B. i T. F., na zakup lokalu o powierzchni 52,85 m ( 2) za cenę 150.000 zł, oraz umowy zawartej w dniu 4 sierpnia 2014 roku umowy deweloperskiej nr Rep (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 61,99 m2, cena nabycia 190,000,00 zł wraz z aneksem z dnia 19 września 2014 roku Rep. (...)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 12§1 k.k.
XIX. działając w krótkich odstępach czasu, okresie od 27 stycznia do 19 września 2014 roku, we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził T. F. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 210.000 zł, tj mienia znacznej wartości, poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 27 stycznia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep. (...) na zakup lokalu mieszkalnego o pow. 59,59 m ( 2), cena sprzedaży 210.000,OOzł, z aneksami z dnia 1 czerwca 2014 roku Rep (...) i 19 września 2014 roku Rep. (...) oraz zawartej w dniu 11 czerwca 2014 roku umowy deweloperskiej Rep. (...) na zakup lokalu o powierzchni 52,85 m ( 2) za cenę 150.000 zł, cena nabycia 150.000,00 zł, do której prawa zostały nieodpłatnie przeniesione na podstawie cesji z dnia 18 lipca 2014 roku Rep. (...) na M. G. (1)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k.w zw. z art. 12 §1 k.k.
XX. w dniu 1 sierpnia 2014 roku we W., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził P. W. (2) do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 160.000, 00 zł poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonego, zawartej w dniu 1 sierpnia 2014 roku umowy deweloperskiej Rep (...) nr (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 61,99 m 2, cena nabycia 160.000,00 zł,
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k.
XXI. w okresie od 20 maja do 19 września 2014 roku we W., działając krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził P. G. (1) do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 150.000, 00 zł poprzez umyślne wprowadzenie go w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 20 maja 2014 roku umowy deweloperskiej Rep (...) nr (...), dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 52,30 m ( 2), cena nabycia 150.000,00 zł, z aneksem z dnia 19 września 2014 roku Rep. (...)
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 12§1 k.k.
XXII. w dniu 21 września 2012 roku we W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził W. G. i J. G. do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w łącznej kwocie 20.000, 00 zł, i usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 261.913,00 zł, tj. mienie znacznej wartości, poprzez umyślne wprowadzenie ich w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, poprzez pełnomocnika, dotyczącej wybudowania na nieruchomości gruntowej stanowiącej niezabudowane działki (...), położone w miejscowości R., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) budynku, stanowiącego inwestycję Osiedle (...), a następnie^ wyodrębnienia z niego lokali mieszkalnych i niemieszkalnych i przeniesienia prawa własności na rzecz pokrzywdzonej, zawartej w dniu 21 września 2012 roku umowy deweloperskiej Rep nr Rep. (...) dotyczącej nabycia lokalu mieszkalnego pow. 60,91 m 2, cena sprzedaży 261.913,00 zł;
tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 30 października 2023 r., sygn.. akt: III K 69/21:
I. uznał oskarżonego R. B. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów - stanowiących ciąg 15 przestępstw tj. zostały popełnione w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności - opisanych w części wstępnej wyroku w punktach:
- I, III, V, VIII, X, XIV, XV, XVI, XXI - stanowiących przestępstwa z art. 286§1 kk w zw. z art. 12 kk,
- VI, VII, IX, XIII, XX - stanowiących przestępstwa z art. 286§1 kk,
oraz w punkcie XVII stanowiącego przestępstwo z art. 286§1 kk i art. 13§1 kk w zw. z art. 286§1 kk w zw. z art. 12 kk i art. 11§2 kk,
przy zastosowaniu art. 91§1 kk i przy zastosowaniu art. 4§1 kk (kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 15 listopada 2018r.)
i za to na podstawie art. 286§1 kk w zw. z art. 91§1 kk oraz art. 33§2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu złotych)
II. uznał oskarżonego R. B. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów - stanowiących ciąg 7 przestępstw, tj. zostały popełnione w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności - opisanych w części wstępnej wyroku w punktach:
-II, IV, XI, XII, XVIII, XIX, -stanowiących przestępstwa z art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 12 kk,
-XXII - stanowiących przestępstwo z art. 286§1 kk i art. 13§1 kk w zw. z art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk i art. 11§2 kk,
przy zastosowaniu art. 91§1 kk i przy zastosowaniu art. 4§1 kk (kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 15 listopada 2018r.) i za to na podstawie art. 294§1 kk w zw. z art. 286§1 kk w zw. z art. 91§1 kk oraz art. 33§2 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 200 (dwustu) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu złotych);
III. na podstawie art. 91§2 kk połączył kary jednostkowe pozbawienia wolności i grzywny wymierzone powyżej oskarżonemu K. B. i wymierzył mu karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wymiarze 300 (trzystu) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu złotych);
IV. na podstawie art. 624§1 kpk zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie, w tym nie wymierzył mu opłaty, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, zarzucając:
1) obrazę przepisów prawa materialnego a to art. 286 k.k. poprzez uznanie, iż oskarżony R. B. swoim zachowaniem wypełnił znamiona przestępstwa stypizowanego i opisanego w tymże przepisie w szczególności wykazał zamiar popełnienia przestępstwa poprzez umyślne wprowadzenie pokrzywdzonych w błąd, co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych oraz co do zamiaru wywiązania się z umów w sytuacji, gdy Sąd Okręgowy nie uwzględnił wszystkich okoliczności związanych z sytuacją oskarżonego oraz dążeniem do zakończenia rozpoczętej dla pokrzywdzonych budowy, a w toku całego postępowania nie został udowodniony mu zamiar stanowiący niezbędne znamię przestępstwa oszustwa.
2) obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k., przez zbyt dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego nie uwzględniającą w należytym stopniu zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego w zakresie oceny dowodu z wyjaśnień oskarżonego R. B. poprzez uznanie tychże wyjaśnień za niewiarygodne w zakresie nieprzyznania się do popełnienia zarzucanych mu czynów uznając, iż wyjaśnienia te stanowią wyłącznie jego linię obrony, obliczoną na uniknięcie odpowiedzialności karnej. Jednocześnie Sąd Okręgowy uznał, iż wyjaśnienia oskarżonego R. B. są sprzeczne z relacjami pokrzywdzonych złożonymi zarówno na etapie postępowania przygotowawczego oraz postępowania sądowego, w sytuacji w której wyjaśnienia oskarżonego od początku trwania postępowania były spójne, konsekwentne i korespondujące ze stanem faktycznym, natomiast w konfrontacji ich z zeznaniami pokrzywdzonych Sąd winien wykazać się szczególną ostrożnością, ze względu na emocjonalny i negatywny stosunek tychże w związku ze stratą finansową jaką bezsprzecznie ponieśli.
3) obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 49 § 1 k.p.k., poprzez nadanie statusu osoby pokrzywdzonej W. F., P. W. (1), M. Z. (2), M. G. (1), T. F., P. W. (2) oraz P. G. (2) w sytuacji, w której osoby te stanowiły grupę tzw. „lombardowców”, które pożyczyły środki pieniężne oskarżonemu pod zastaw nieruchomości, jednocześnie nigdy nie miały zamiaru nabyć jakiejkolwiek nieruchomości od oskarżonego.
4) rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności gdy prawidłowa interpretacja stanu faktycznego i dyrektyw wymiaru kary w niniejszym postępowaniu przemawia jednoznacznie za karą niższą, ze względu na dążenie oskarżonego do zminimalizowania powstałej szkody i postawę jaką przyjął wobec pokrzywdzonych, co winno skutkować co najmniej rozważeniem zastosowania wobec oskarżonego instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary.
Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów; ewentualnie – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Z uwagi na charakter sprawy, dla jasności i czytelności wywodu oraz w celu przedstawienia w sposób pełny rozumowania i stanowiska Sądu odwoławczego w zakresie podjętych rozstrzygnięć, a także dla zapewnienia warunków rzetelnego procesu Sąd Apelacyjny we Wrocławiu odstąpił od wymogu sporządzenia uzasadnienia zgodnie ze wskazaniem art. 99a § 1 k.p.k. Sąd Apelacyjny w orzekającym składzie zgadza się z argumentacją wspierającą takie stanowisko wyrażoną w orzeczeniach m.in. Sądu Najżywszego - wyrok z 11 sierpnia 2020 r., I KA 1/20, OSNKW 2020, nr 9-10, poz. 41, Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - wyrok z 17 czerwca 2020 r., II AKa 64/20, LEX nr 3055805 i Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - wyrok z 12 listopada 2020 r., II AKa 217/18, LEX nr 3104650.
1.W zakresie zarzutów obrazy prawa procesowego , materialnego , ustaleń faktycznych.
Aczkolwiek obrońca zarzut opisany w pkt.I apelacji sytuuje na płaszczyźnie art.438 pkt.1 k.p.k. ,a więc zarzutu naruszenia prawa materialnego w zakresie dotyczącym kwalifikacji prawnej (in concreto art.286 k.k.) to jednak już treść samego zarzutu „ a w toku całego postępowania nie został udowodniony mu zamiar stanowiący niezbędne znamię przestępstwa oszustwa” , wzmocniona analizą treści uzasadnienia apelacji w tym zakresie prowadzi ,zdaniem Sądu Apelacyjnego do wniosku ,iż istotą tego zarzutu nie jest naruszenie prawa materialnego (a więc sytuacja niewłaściwego , sensu largo , zastosowania przepisu prawa materialnego do niekwestionowanego ustalenia faktycznego ) lecz kwestionowanie ustalenia faktycznego (poprzedzonego co oczywiste oceną dowodów na podstawie których dokonuje się takiego ustalenia faktycznego ) co do istnienia znamienia podmiotowego – zamiaru bezpośredniego kierunkowego co do : wprowadzenie pokrzywdzonych w błąd, po pierwsze (jako dalej idące) co do zamiaru wywiązania się z umów , po wtóre co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i możliwości finansowych.Mając na uwadze taką ocenę tego istoty tego zarzutu Sąd Apelacyjny ocenił zasadność tak rozumianego zarzutu ,a więc z perspektywy oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji ( z czym wiąże się bezpośrednio formalnie odrębny zarzut z pkt.II apelacji a więc naruszającej, zdaniem apelującego , wymogi art.7 k.p.k. oceny , jako niewiarygodnych , wyjaśnień oskarżonego , a których treść nie kwestionująca co do istoty okoliczności natury przedmiotowej skoncentrowana była na przedstawieniu okoliczności mających podważyć tezę aktu oskarżenia co do znamienia podmiotowego – zamiaru w w/w zakresie. Przypomnieć należy ,że zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie odwoławczym (wyrok SN z 5.09.1974 r., II KR 114/74, OSNKW 1975 /2, poz. 28). Zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. wymaga jednak wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów dokonanej przez sąd orzekający, prowadzących do wniosku, iż ocena ta przekracza granice swobodnej (wyrok SN z 20.04.2004 r. – V KK 332/03, Prok. i Pr.-wkł. (...)–8, poz. 6; wyrok SA w Poznaniu z 26.11.2012 r., II AKa 149/12, LEX nr 1264421; wyrok SA w Warszawie z 12.10.2012 r., II AKa 272/12, LEX nr 1238289). Konieczne jest wykazanie konkretnych błędów w sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiających w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu (wyrok SA w Warszawie z 12.09.2012 r., II AKa 228/12, LEX nr 1238267). W rachubę może wchodzić np. pominięcie istotnych środków dowodowych, niedostrzeżenie ważnych rozbieżności, uchylenia się od oceny wewnętrznych czy wzajemnych sprzeczności (wyrok SA we Wrocławiu z 19.04.2012 r., II AKa 85/12, LEX nr 1162856). Przekonanie sędziowskie, stanowiące podstawę każdego orzeczenia, wtedy tylko nie zasługuje zatem na respektowanie, gdy zostanie wykazane, że jest nietrafne (postanowienie SA w Krakowie z 12.06.2001 r., II AKz 225/01 KZS 2001 /6, poz. 34).Uwiarygodnienie zarzutu dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów wymaga zatem wykazania w oparciu o fakty i ich pogłębioną logiczną analizę, że rzeczywiście sąd pominął dowody istotne dla rozstrzygnięcia o sprawstwie i winie, że włączył do podstawy ustaleń dowody nieujawnione, że uchybił regułom prawidłowego logicznego rozumowania lub że uchybił wskazaniom wiedzy lub życiowego doświadczenia (postanowienie SN z 18.02.2015 r., II KK 8/15, LEX nr 1654741). Nie może osiągnąć skutku środek odwoławczy, który tego nie czyni, a jedynie przedstawia polemiczne wersje zdarzeń czy rozumowanie odmienne, oparte na innym systemie wartości (postanowienie SA w Krakowie z 27.06.2000 r., II AKz 208/00, KZS 2000 /7–8, poz. 46). O przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów można mówić wtedy, gdy ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zawiera oczywiste błędy natury faktycznej (np. niedostrzeżenie istotnych dowodów czy okoliczności) bądź logicznej (niezrozumienie implikacji wynikających z treści dowodów) (postanowienie SN z 25.02.2014 r., IV KK 31/14, LEX nr 1441277). Co oczywiste, nie stanowi naruszenia przepisów art. 7 i 410 dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych (postanowienie SN z 19.02.2014 r., II KK 17/14, Prok. i Pr.-wkł. (...), poz. 1). Reasumując ,przekonanie sądu o wiarygodności jednych i niewiarygodności innych dowodów pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy jest poprzedzone ujawnieniem na rozprawie głównej całokształtu istotnych okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) w sposób podyktowany obowiązkiem dociekania prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i stanowi wyraz rozważenia (art. 7 k.p.k., art. 4 k.p.k.), zgodnie z regułami poprawnego rozumowania, doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy, wszystkich ważkich okoliczności przemawiających na korzyść i niekorzyść oskarżonego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1974 r., Rw 618/74, OSNKW 1975 r., z. 3-4, poz. 47).
W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji co do zasady (tj. poza ustaleniami faktycznymi objętymi zmianą zaskarżonego wyroku ) nie naruszył żadnych ze wskazanych w apelacjach norm postępowania norm dotyczących sfery przeprowadzenia dowodów , ich oceny , wreszcie dokonywania na ich postawie ustaleń faktycznych .W zakresie art.410 k.p.k. Sąd meriti w tym zakresie ani nie odwołał się do dowodów nieujawnionych na rozprawie ani też nie pominął dowodów wskazanych w apelacji , w tym dowodów takich jak wyjaśnienia oskarżonego , przeczących zasadności określonych tez oskarżyciela publicznego pamiętając o właściwym rozumieniu normy wynikającej z art. 410 k.p.k., którą w pewnym uproszczeniu należy rozumieć w ten sposób, iż nie stanowi ona o konieczności dokonywania ustaleń faktycznych na podstawie sprzecznych dowodów ,bowiem jest to logicznie niemożliwe , lecz nakazie aby w procesie oceny dowodów nie pomijać żadnego dowodu , w szczególności sprzeciwiającego się tezie oskarżyciela w tym znaczeniu ,iż dowody takie powinny być oceniane same w sobie z perspektywy wiarygodności dowodowej, jak też relacji z innymi dowodami np. czy nie podważają one wiarygodności dowodów mających przemawiać za tezą oskarżyciela.Skoro Sąd meriti miał w polu widzenia także dowody przemawiające na korzyść oskarżonych ,zaś ocena tych dowodów, podobnie jak dowodów przeciwnych ,nie ma charakteru dowolnego czy jednostronnego (na niekorzyść oskarżonych ) to nie doszło także do naruszenia reguły z art. 4 k.p.k..Sąd Apelacyjny w tym zakresie (tj. nie objętym zmianą ) akceptuje ocenę dowodów dokonaną przez Sąd I instancji jako mieszczącą się w ramach nieprzekraczających art. 7 k.p.k. zaś przedstawione w apelacji argumenty nie przekonują o dowolności tej oceny, a w konsekwencji wadliwości poczynionych ustaleń faktycznych.
Za zasadny natomiast uznano zarzut błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie przyjęcia ustalenia ,iż zamiar oskarżonych ( w postaci wymaganej dla przestępstwa z art.286 § 1 k.k. – bezpośredni , kierunkowy ) obejmował także , obok trafnie ustalonego co do wprowadzenia w błąd co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej także ,najdalej idący , zamiar nie wywiązania się (w ogóle) z zawartych umów dotyczących wybudowania nieruchomości .
Powyższe nakazywało zamianę zaskarżonego wyroku w zakresie opisu faktycznego poprzez wyeliminowanie z niego ustalenia o wprowadzeniu w błąd co do zamiaru poprzez zastąpienie go mającym podstawę faktyczną w zgromadzonych dowodach (prawidłowo ocenionych ) ustaleniem o wprowadzeniu w błąd w zakresie wywiązania się z poszczególnych umów w umówionym terminie (zaznaczyć przy tym należy ,iż obie w.w kwestie same w sobie mogą być wystarczające z perspektywy koniecznych znamion przestępstwa z art.286 § 1 k.k. , a więc zarówno sytuacja gdy wprowadzenie w błąd dotyczy zamiaru wywiązania z się z zobowiązania w ogóle , jak też gdy wprowadzenie w błąd dotyczy wywołania u pokrzywdzonego (poprzez przekazanie nierzetelnej informacji bądź zatajenie istotnych informacji) przekonania w woli drugiej strony wywiązania się z zobowiązania umownego w ustalonym terminie , jako istotnym elemencie implikującym decyzję takiego inwestora o zawarciu takiej umowy, czego by nie uczynił gdyby znał rzeczywisty stan rzeczy , a czego efektem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem ,oceniane z punktu widzenia kryteriów podmiotowych, tj. z punktu widzenia interesów pokrzywdzonego, przy jednoczesnym uwzględnieniu kryteriów przedmiotowych, czyli obiektywnego pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego .
Praktyka orzecznicza wskazuje ,że do jednej z najważniejszych w praktyce na płaszczyźnie art.286 k.k. kwestii należy problematyka karnoprawnych ocen niewykonywania zaciągniętych zobowiązań, różnego rodzaju, czy to kredytów , pożyczek , dostaw towaru lub usługi , czy jak in concreto wybudowania budynku mieszkalnego. Niemniej jednak zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie wskazuje się na pewne okoliczności obiektywne, istniejące w chwili rozporządzenia mieniem przez inną osobę, które mogą świadczyć o istniejącym już wtedy zamiarze niewywiązania się z zaciąganego zobowiązania. Trafnie podnosi się przy tym, że chodzi tu o dwie zasadnicze grupy okoliczności: związanych z podejmowaniem innych podstępnych zabiegów przez sprawcę, a w szczególności polegających na pozorowaniu przez sprawcę prowadzenia działalności gospodarczej oraz tych, gdzie takie działania nie miały miejsca.W tej pierwszej sytuacja jest o tyle „łatwiejsza „ , że za najdalej idącym zamiarem nie wywiązania się z zobowiązania w ogóle przemawiają takie okoliczności jak np. posługiwanie się przez sprawcę fałszywymi lub stwierdzającymi nieprawdę dokumentami lub oświadczeniami, rejestrację działalności gospodarczej na podstawie sfałszowanych dokumentów tożsamości itp. Dużo bardziej złożony charakter ma ocena istnienia podstaw do przyjęcia takiej postaci zamiaru co do osoby, która we wcześniejszym okresie z powodzeniem prowadziła działalność gospodarczą (tak trafnie SA w Ł. w wyr. z 18.11.2008 r., II AKa 167/08, Prok. i Pr. – wkł. 2009, Nr 5, poz. 35), kiedy nie pominąć że , samo godzenie się sprawcy, iż zaciąganego zobowiązania może on nie wykonać w przyszłości, nie jest wystarczającą okolicznością do uznania, iż dokonano oszustwa (por. wyr. SN z 3.4.2007 r., III KK 362/06, Prok. i Pr. – wkł. 2007, Nr 10, poz. 8). Z drugiej jednak strony, wprowadzenie pokrzywdzonego w błąd nie musi wiązać się z użyciem szczególnego podstępu lub być przejawem wyrafinowanego sprytu ze strony sprawcy, wszak dla realizacji tego znamienia wystarczy zapewnienie kontrahenta o zapłacie umówionej ceny w ustalonym terminie, pomimo rzeczywistego braku takiej intencji, bądź niewyjawionego kontrahentowi uzależnienia tegoż od zdarzeń przyszłych i niepewnych (wyr. SA w Warszawie z 2.3.2016 r., II AKa 21/16, L.).
In concreto łączne uwzględnienie poniższych okoliczności prowadzi zdaniem Sądu Apelacyjnego do wniosku ,że przypisanie oskarżonemu tego najdalej zakresu zamiaru nie znajduje wystarczających podstaw dowodowych bowiem :
- nie jest kwestionowane ustalenie ,że od 2011 r. oskarżony prowadził jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą we W., NIP: 897-161-16-50, REGON (...), której przedmiotem była działalności w zakresie kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek oraz robót budowlane związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, zaś w w latach 2005-2012 r. prowadził spółkę (...) sp. j. zajmującą się budową nieruchomości .Przedmiotowa działalność nie miała charakteru pozornej lub istniejącej tylko formalnie innymi słowy nie wiążącą się z faktyczną działalnością we wskazanym zakresie ,
- nie jest kwestionowane ustalenie ,że 18 kwietnia 2012 r. oskarżony na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego rep. A nr (...) nabył działki niezabudowane nr (...) o powierzchni 0,0983 ha i nr (...) o powierzchni 0,872 ha w R., zobowiązując się do zapłaty łącznej ceny sprzedaży 824.100,00 zł wraz z podatkiem od towarów i usług w wysokości 23% do dnia 19 października 2012 r. , przy czym jednym z zabezpieczeń tej transakcji było poręczenie rodziców oskarżonego .Prawdą jest ,iż oskarżony z obowiązku dobrowolnej zapłaty ceny w umówionym terminie niw wywiązał się , natomiast nie podejmował żadnych działań osobiście (np. poprzez zbycie lub pozorne obciążenie nabywanej nieruchomości ) mogących utrudnić egzekucję .Analogicznie w stosunku do poręczycieli – rodziców ani sam ani oni nie podejmowali tego rodzaju działań , wobec czego wierzyciel skutecznie wyegzekwował z nieruchomości (stanowiącej ich jedyny dom – miejsce zamieszkania ) należność , skutkiem czego była utrata tej istotnej z tej perspektywy nieruchomości ,
- nieruchomość stanowiąca działkę (...) o powierzchni 0,1788 ha zabudowana budynkiem trzyklatkowym, trzykondygnacyjnym w stanie surowym należącą do oskarżonego, a więc przedmiotowa inwestycja , została oszacowana na kwotę 1.608.465,00 zł. , zatem co najmniej o takiej wartości prace zostały z pieniędzy pokrzywdzonych sfinansowane (pamiętać przy tym należy ,iż wycena w postępowaniu upadłościowym jest z zasady niższa z uwagi na świadomość nabywców takiego postępowania , ewentualne wygaśnięcie pozwolenia na budowę z uwagi na zaniechanie wykonywania prac na okres przekraczający ten z prawa budowlanego , stąd uprawnionymi jest wniosek ,że sprzedaż bez tego rodzaju obciążeń o ograniczeń mogałaby wykazać większą wartość ),
- oceniając znaczenie wniosków biegłych z zakresu rachunkowości pamiętać należy ,iż podnoszone wątpliwe zakupy dotyczą niewielkich kwot , o kilka rzędów wielkości mniejszych od wartości nawet pojedynczej umowy inwestycyjnej , nie mówiąc o ich sumarycznej wartości .Od początku było też jasny mechanizm finasowania inwestycji tj.iż w większości miała być ona prowadzona z pieniędzy inwestorów , nie chodziło zatem aby oskarżony w chwili rozpoczynania inwestycji dysponował własnymi środkami (sensu largo a więc także z ewentualnych kredytów przez siebie zaciągniętych ) pozwalającymi w całości sfinansować proces inwestycyjny,
- nie stracono z pola widzenia ,tego że wyrokiem z 13 grudnia 2017 r. V K 114/17 oskarżony został skazany za czyn z 1 października 2013 r. z art.13 § 1 k.k. w zw.z art.300 § 2 k.k. , kiedy pamiętać ,że chodziło tam o jednego pokrzywdzonego J. K., cena sprzedaży nieruchomości dotyczyła 149600 zł, z czego oskarżony 120000 zł zapłacił przed zawarciem umowy ,potem 3000 zł, zaś wnioski o klauzule wykonalności dotyczyły względnie niewielkiej kwoty 18000 zł.
Mając powyższe na uwadze zmieniono zaskarżony wyrok poprzez przyjęcie w miejsce ustalenia wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy ustalenia o wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązanie się z umowy w umówionym terminie, mając na uwadze iż to drugie ustalenie znajduje podstawę w takich okolicznościach jak pełna świadomość oskarżonego sytuacji finansowej w jakiej znajdował się podpisując każdą kolejną umowę, zawierającą każdorazowo (podobnie jak ewentualne aneksy ) ustalony termin wykonania przedmiotu umowy w kontekście świadomości czasu istniejącego pomiędzy zawarciem umowy a terminem wykonania w kontekście potrzebnych nakładów finansowych i czasowych na zrealizowanie określonych robót składających się na inwestycję , a więc zarówno w aspekcie zapewnienia materiałów, jak też wykonawstwa, prowadzących do wniosku , iż oskarżony był w momencie zawierania tych umów świadom iż przyjętych na siebie zobowiązań co do terminów wykonania poszczególnych umów nie będzie wstanie zrealizować , a podpisując tego rodzaju zobowiązania wprowadził poszczególnych pokrzywdzonych w błąd w tym zakresie, błąd istotny, skutkujący podjęciem przez nich decyzji o podpisaniu umowy, której to decyzji nie podjęliby przy posiadaniu pełnej świadomości, iż umówiony termin nie zostanie dotrzymany (chociażby z perspektywy własnych zobowiązaniowych, czy chęci zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych) .
Nie było wadliwe ustalenie o wprowadzeniu w błąd poszczególnych pokrzywdzonych co do stanu finansowego prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej kiedy mieć na uwadze takie okoliczności , ustalone prawidłowo przez Sąd I instancji jak :
-okoliczności (przyczyny) nie uzyskania kredytu w banku (wielkość zadłużenia i zaległość w spłacie ),
- zobowiązania z tytułu ceny wobec sprzedawcy działki na której prowadzono inwestycję ,
- zobowiązanie wobec T. K. .
Jako zasadny oceniono zarzut z pkt.III, który co prawda formalnie wysławia zarzut naruszenia przepisu postępowania – art.49 § 1 k.p.k. poprzez uznanie wskazanych w nim osób jako pokrzywdzonych to jednak odczytanie go łącznie z uzasadnieniem prowadzi do wniosku ,iż istotą tego zarzutu jest zakwestionowanie w odniesieniu do tych osób popełnienia przez oskarżonego przestępstwa z art.286 § 1 k.k. , a to z tego powodu ,iż osoby te , w przeciwieństwie do pozostałych mających rzeczywisty zamiar nabycia lokali dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych swoich lub osób najbliższych ,były profesjonalnymi uczestnikami obrotu gospodarczego ,w rzeczywistości udzielających oskarżonemu pożyczek , świadomych jego sytuacji finansowej .
Istota przestępstwa oszustwa powoduje ,że jeżeli w chwili rozporządzenia mieniem, jego dysponent ma świadomość, że odbiorca tego świadczenia będzie miał trudności w dotrzymaniu ustalonego terminu, zapłaty ceny itp. to fakt ten , a więc podjęcia przez taką osobą swoistego ryzyka ekonomicznego ( któremu jako racjonalny refleks towarzyszysz szansa na zwiększony zysk np. mający postać obniżonej ceny , wyższych marż czy odsetek itp.) wyklucza możliwość uznania, iż doszło tu do wprowadzenia w błąd co do możliwości wykonania określonego zobowiązania w ustalonym terminie, a tym bardziej co do sytuacji finansowej . Świadomość ta nie musi wynikać wyłącznie z informacji uzyskanych bezpośrednio od drugiej strony, ale wynikać może z wiedzy uzyskanej w ramach prowadzonej wcześniej współpracy gospodarczej (np. coraz dłuższe opóźnienia w dokonywaniu płatności i związany z tym wzrost przeterminowanego zadłużenia). Wiedza o złej kondycji finansowej odbiorcy towaru lub usługi jest jednak okolicznością obiektywną i nie można jej utożsamiać z zaniechaniem sprawdzenia stanu finansów firmy zamawiającej towar lub usługę (tak trafnie SA w K. w wyr. z 19.10.2006 r., II AKa 145/06, OSA 2006, Nr 4, poz. 4).
In concreto nie może być skutecznie zakwestionowane to ,że W. F., P. W. (1), M. Z. (2) , M. G. (1), T. F., P. W. (2) oraz P. G. (1) są :
- profesjonalnymi uczestnikami obrotu gospodarczego (lub powiązanymi z takimi uczestnikami) , w szczególnej jego części, a więc działalności lombardowej , z założenia obejmująca współprace z osobami , których sytuacja osobista , zawodowa wymaga bardzo szybkiego uzyskania pożyczki , jednocześnie nie posiadają one , z różnych powodów ,zdolności do zaciągania zobowiązań np. w bankach .Z założenia zatem są to osoby o zwiększonym ryzyku nie dotrzymania terminu spłaty czy niewypłacalności , którego to zwiększonego ryzyka konsekwencją jest z jednej strony ponoszenie większych kosztów w znaczeniu ekonomicznym takich pożyczek ( w stosunku do banków ) , z drugiej przedstawianie zabezpieczeń o wartości istotnie przekraczającej zaciągane zobowiązanie ,
- osoby te z racji powiązań rodzinnych lub zawodowych dobrze się znają , istnieją zatem pełne podstawy do przyjęcia ,iż dysponowały jednakową wiedzą o sytuacji ekonomicznej oskarżonego jak też przebiegu przedmiotowej inwestycji .
W tym kontekście właściwej ocenie Sądu I instancji takie okoliczności (dowody) jak m.in.
- umowa pożyczki pomiędzy oskarżonym a M. Z. (2) z 30 stycznia 2013 r. pożyczka na 121500 zł wraz z trzema aneksami z kwietnia ,lipca i września 2013 r. (k 3425 (...)) , których konieczność aneksowania wynikała z niemożności oskarżonego , z uwagi na sytuację ekonomiczną , na co składała się przede wszystkim okoliczność przebiegu procesu inwestycyjnego, wywiązania się z kolejno wyznaczanych terminów na spłatę .Co istotne zabezpieczeniem tej pożyczki było przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości położonej w R. przy ulicy (...), którą oskarżony utracił na skutek braku zwrotu pożyczki ,
- zeznania tych osób , m.in.
M. Z. (2) (k 3276- 3277) „ Ł. przyszedł i powiedziała że ma znajomego który buduje nieruchomości z mieszkaniami około 30 mieszkań i chciałbym pożyczyć pieniądze bo nie ma na ukończenie budowy. Po obejrzeniu budowy doszliśmy do wniosku żeby R. sprzedał nam mieszkania mi i moim kolegom w dużo lepszej cenie. On miałby mniejszy zysk ale miałby płynność finansową, żeby skończyć budowę... On miał zarobić normalnie półtorej tysiąca złotych na metrze ale na miał sprzedać taniej i zarobić około 500 zł na metrze... Na początku oskarżony rozmawiał ze mną o pożyczce... Mówił, że nie styka, musiał budować, czeka na kolejne transze... Miał też jakieś hipoteki w banku... Jak znałem jego sytuację finansową, nie wiedziałem jednak nic o żadnym komorniku... ja dokonałem pożyczki, ja pożyczyłem R. B. pod nieruchomość która znajdowała się obok tej nieruchomości... ta pożyczka była przed zakupem tych mieszkań... O kolegach o których mówią mówię to mam na myśli P. W. (1), W. F., M. G. (2) oraz T. F. ... mój zarobek to miało być taniej kupione mieszkanie. Ja nieruchomość kiedyś spieniężyłem, jest umowy pożyczki jestem więc rozliczony... Działkę jest sprzedałem za (...)... Prowadziłem działalność lombardową w chwil tych wydarzeń. Moi znajomi też prowadzili taką działalność P. W. (3) oraz T. F. oraz M. G. (1) ” ,
P. W. (1) (k 3277 − (...)) „ wszystko zaczęło się od Ł. J. który powiedział że ma znajomego który wpadł z kłopoty finansowe i aby dostać kolejną transzę z banku potrzebuję upłynnić kilka mieszkań... Że może nam załatwić lepsze ceny tych mieszkań... W tamtym okresie prowadziliśmy lombardy... Mówiąc my mam na myśli moich kolegów, G. Z. M. T. i W. F. , P. G. (1). To są moi koledzy. Biznesowo też jesteśmy powiązani. Mamy spółkę „
W. F. ( k 3279) „ zostałem poinformowany że jest okazja kupić taniej mieszkanie... Ja wiedziałem skąd tak okazyjna cena − z problemów finansowych dewelopera... W akcie notarialnym była informacja o zajęciu”,
-różnice ( w odniesieniu do ceny metra kwadratowego wynikającego z zestawienia ceny w stosunku do powierzchni danego lokalu) pomiędzy tymi osobami a pozostałymi osobami nabywającymi dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych (płacących wyższą cenę na 1 mk)
Mając na uwadze powyższe zmieniono zaskarżony wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od czynów opisanych w pkt. XIV, XV, XVI , XVIII , XIX , XX , XXI części wstępnej , mających być popełnionymi na szkodę W. F., P. W. (1), M. Z. (2) , M. G. (1), T. F., P. W. (2) oraz P. G. (1)
2. W zakresie zarzutów związanych z karą i środkami karnymi .
W orzecznictwie zgodnie wskazuje się, że rażąca niewspółmierność kary, uzasadniająca uwzględnienie zarzutu z art.438 pkt.4 k.p.k., występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że występuje wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo (por. wyroki SN: z 22.10.2007 r., (...) 75/07, LEX nr 569073; z 26.06.2006 r., (...) 28/06, LEX nr 568924; z 30.06.2009 r., WA 19/09, OSNwSK 2009, poz. 1255; z 11.04.1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985/7–8, poz. 60). Tak orzeczona kara może wynikiem bądź to nie dostrzeżenia występującej in concreto okoliczności istotnej z punktu widzenia dyrektywy wymiaru kary z art.53 k.k. i nast. lub też nie nadania im adekwatnej wagi. Oceniając współmierność kary w relacji do dyrektyw i okoliczności wyznaczających jej wymiar, nie wolno zapominać, że art. 53 § 1 k.k. pozostawia wymiar kary sędziowskiemu uznaniu, nakazując, aby mieściła się ona w granicach przewidzianych przez ustawę. Przy ocenie kary przez pryzmat jej rażącej niewspółmierności nie można zatem nie uwzględniać granic, w jakich kara za dane przestępstwo może być orzeczona i w jakich niejako "proporcjach" pozostaje kara orzeczona względem granic pozostawionych sędziowskiemu uznaniu. Oczywiście nie oznacza to, że na przykład kara mieszcząca się "pośrodku" tegoż zagrożenia zawsze będzie karą współmierną, a na zarzut rażącej niewspółmierności będą narażone wyłącznie kary niejako "graniczne". Niemniej jednak stopień wykorzystania sankcji karnej przewidzianej za dane przestępstwo uznać należy za czynnik mający niebagatelne znaczenie przy całościowej ocenie, czy konkretna kara jest niewspółmierna, i to rażąco. W konsekwencji miarą surowości kary polegającej na pozbawieniu wolności, nie może być jedynie ilościowe oznaczenie czasu pozbawienia wolności ale stopień wykorzystania sankcji karnej przewidzianej za dane przestępstwo, także z uwzględnieniem występujących w danym postępowaniu, zwykle niepowtarzalnych w danym układzie, okoliczności uzasadniających konieczność wymierzenia – przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary –,przy możliwym zróżnicowaniu zakresu zastosowania tej instytucji - poniżej dolnego progu ustawowego zagrożenia . Dyrektywa prewencji indywidualnej oznacza ,że sankcja (jej rodzaj i wysokość) powinna być tak dobrana, aby zapobiec popełnianiu w przyszłości przestępstw przez oskarżonego , co może zostać osiągnięte poprzez odstraszanie sprawcy od popełniania przestępstw albo jego wychowanie (resocjalizację). Efekt "odstraszający" kary ma zmaterializować się w umyśle sprawcy, ma wytworzyć przeświadczenie o nieopłacalności popełniania przestępstw w przyszłości, przekonanie o tym, że każde przestępstwo jest karane odpowiednio surowo, a ponowne popełnianie podobnych czynów nieuchronnie prowadzi do istotnego podwyższenia wymiaru kary ponad próg dolnego zagrożenia. Wtedy rodzi się uzasadnione prawdopodobieństwo, że sprawca skazany na karę odpowiednio surową powstrzyma się przed ponownym rozmyślnym popełnieniem czynu zabronionego (wyrok SA we Wrocławiu z dnia 14 marca 2007 r., II AKa 58/07, KZS 2007, z. 9, poz. 52). Idea wychowania (resocjalizacji) przez karę zakłada z kolei takie dostosowanie wysokości i rodzaju kary kryminalnej do indywidualnych potrzeb sprawcy, aby przez sankcję został on "wychowany", tj. zrozumiał naganność swojego zachowania i w przyszłości przestrzegał porządku prawnego. W obu przypadkach orzeczona kara ma być adekwatna w tym znaczeniu ,że racjonalne w realiach danej sprawy (oskarżonego) oznaczenie progu uprawniającego do wniosku o możności osiągnięcia tych celów wyznacza próg powyżej , którego orzekanie kary jest zbędne , a przez to może ona nabrać cech rażącej niewspółmierności przez swą surowość. Z kolei w zakresie prewencji ogólnej , rozumianej pozytywnie, chodzi tu o kształtowanie właściwych ocen i postaw w społeczeństwie, a w szczególności utwierdzenie ogółu w przekonaniu, że sprawcy przestępstw ponoszą odpowiedzialność za swoje czyny, a wymierzona im kara jest zawsze adekwatna do stopnia zawinienia, stopnia społecznej szkodliwości ich czynu. Tylko taka sprawiedliwa kara może bowiem wywierać pozytywny i kształtujący wpływ na zachowania społeczne, budząc jednocześnie ogólną aprobatę dla obowiązującego systemu prawnego (wyrok SA w Szczecinie z dnia 6 lutego 2014 r., II AKa 1/14, LEX nr 1441560). Istotą prewencji ogólnej nie jest więc wyłącznie wymierzanie surowych kar pozbawienia wolności, lecz kształtowanie w społeczeństwie przekonania o nieuchronności kary, jej dostosowanie do stopnia winy sprawcy i okoliczności podmiotowo-przedmiotowych czynu, a zatem karanie sprawiedliwe i tworzące atmosferę zaufania do obowiązującego systemu prawnego (wyrok SA w Szczecinie z dnia 6 lutego 2014 r., II AKa 1/14, LEX nr 1441560).
In concreto wymierzając oskarżonemu , w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności i grzywny , z uwzględnieniem treści art.91 § 1 k.k., niższych kar tego rodzaju za dwa przypisane ciągi przestępstw miano na uwadze :
- po pierwsze uniewinnienie oskarżonego od istotnej części przestępstw składających się na oba ciągi przestępstwa , co bez wątpienia z perspektywy jednej kary wymierzanej na dany ciąg (wielość przestępstw pozostających w zbiegu realnym o specyficznych cechach ) prowadzi od istotnego , na płaszczyźnie art.53 § 1 k.k. , zmniejszenia społecznej szkodliwości (wielość dóbr implikowana ilością pokrzywdzonych , wartość szkody ) a więc zakresie jednej z podstawowych dyrektyw sądowego wymiaru kary ,
- po wtóre uwzględnienie w części zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych związanych z zakresem zamiaru co do okoliczności wprowadzenia w błąd co do chęci wywiązania się z umów w ogóle. Odwołując się do wcześniej przedstawionych w tym zakresie uwag, na płaszczyźnie kary, z perspektywy dyrektyw wymiaru kary z art. 53 § 1 k.k. ,w szczególności winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu zachowaniem bez wątpienia cechującym się większym stopniem karygodności w odniesieniu do znamion przestępstwa z art. 286 k.k. jest zachowanie polegające na wprowadzeniu w błąd co do zamiaru wywiązania się w ogóle z danego zobowiązania w stosunku do zachowania w którym wprowadzenie w błąd dotyczy innej okoliczności relewantnej np. zamiaru wykonania w umówionym terminie , prowadząc do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, ale wiążącego się jak in concreto z innymi kwestiami niż najdalej idące, polegające na istnieniu od samego początku braku zamiaru wywiązania się z zobowiązania.
Mając na uwadze powyższe oraz okoliczności wskazane przez Sąd I instancji przy wymiarze kar ( związane m.in. z karalnością ) za ciąg przestępstw przypisanych w pkt.I ,a pozostałych po uniewinnieniu oskarżonego od zarzutu dokonania przestępstw opisanych w pkt. XIV, XV, XVI , XX i XXI części wstępnej, na podstawie art.286 § 1 k.k. , art.33 § 2 k.k. przy zastosowaniu art.91 § 1 k.k. wymierzono karę roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 złotych, zaś za ciąg przestępstw przypisanych w pkt.II , pozostałych po uniewinnieniu oskarżonego od zarzutu dokonania przestępstw opisanych w pkt. XVIII i XIX , na podstawie art.294 § 1 k.k. w zw. z art.286 § 1 k.k. w zw. art. 33 § 2 k.k. przy zastosowaniu art.91 § 1 k.k. wymierzono karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 złotych.
Wobec orzeczenia wobec oskarżonego j dwóch kar jednostkowych pozbawienia wolności i grzywny (i upadku z mocy prawa orzeczenia o karach łącznych , zawartego w zaskarżonym wyroku ,na skutek zmiany wysokości kar jednostkowych w tym zakresie) na podstawie art.91 § 2 k.k. połączono kary jednostkowe i orzeczono kary łączne roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 150 stawek dziennych grzywny (przy wysokości jednej stawki – 20zł ). Wysokość (wymiar) orzeczonych kar łącznych zbliżonych do zasady absorpcji (możliwej w przyjętym stanie prawnym) wiąże się z bardzo bliskim związkiem przedmiotowo – podmiotowym przestępstw za które orzeczono te kary jednostkowe (mając na uwadze wypracowane w tym zakresie w orzecznictwie i dogmatyce stanowisko co do przesłanek wymiary kary łącznej w tym stanie prawnym), przemawiają za tym także względy w zakresie prewencji indywidualnej – oskarżony mimo karygodności przypisanych mu czynów oraz karalności nie jest w ocenie Sądu Apelacyjnego sprawcą mocno zdemoralizowanym, a przez to wymagającym oddziaływania resocjalizacyjnego w zakładzie karnym o charakterze długoterminowym , z czym nie pozostaje w sprzeczności cel w zakresie prewencji ogólnej , rozumianej jak wyżej wskazano w sposób pozytywny . Z tej perspektywy wysokość orzeczonej kary łącznej pozostawia na poziomie przesłanki formalnej z art.43la § 1 pkt.1 k.k.w otwartą kwestię dopuszczalności orzeczenia przez sąd penitencjarny zgody na jej wykonanie w systemie dozoru elektronicznego . Treść art. 69 § 1 k.k. w przyjętym stanie prawnym dopuszczała możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności w rozmiarze 2 lat, nie przewidując jednocześnie przesłanki negatywnej w postaci uprzedniej karalności na tego rodzaju karę, co przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego nakazywało rozważenie istnienia podstaw warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Apelacyjnego, mimo spełnienia przesłanek formalnych zastosowania tej instytucji probacyjnej ,to nie zaistniała przesłanka materialna, to jest tzw. dodatnia prognoza kryminologiczna a więc istnienie racjonalnych podstaw do przyjęcia możliwości osiągnięcia celów kary mimo warunkowego zawieszenia wykonania kary, w szczególności w zakresie prewencji indywidualnej to jest zapobieżenia popełnieniu ponownie przez oskarżonego przestępstwa. Za taką oceną przemawia dostrzeżenie tego ,iż oskarżony, już po dokonaniu czynów objętych przedmiotowym postępowaniem, w trakcie trwania przedmiotowego postępowania karnego dopuszczał się kolejnych przestępstw, umyślnych, na co wskazuje treść wyroków w sprawach IIK 707/17 czy IIK 734/19, zachodziła także konieczność orzeczenia wobec niego kary zastępczej pozbawienia wolności wobec uchylania się od wykonania kary ograniczenia wolności, jak też zarządzono wykonanie uprzednio warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. Okoliczności te przemawiają przeciwko istnieniu racjonalnych podstaw do możliwości osiągnięcia celów kary przy probacyjnym charakterze kary pozbawienia wolności .
O kosztach sądowych rozstrzygnięto na podstawie art. 623 k.p.k. związku z art. 634 k.p.k. poprzez zwolnienie oskarżonego od obowiązku ich uiszczania, mając na uwadze to , że co prawda rozmiar orzeczonej kary pozbawienia wolności nie ma charakteru długoterminowego, w szczególność jest krótszy od terminu przedawnienia takich kosztów (art. 641 k.p.k.) , niemiej jednak perspektywa wykonania tej kary znacznie zmniejsza możliwości zarobkowe oskarżonego, który jednocześnie nie dysponuje żadnym istotnym majątkiem, z drugiej zaś strony ciążą na nim poważne zobowiązania, w tym także natury alimentacyjnej, które winny mieć pierwszeństwo w faktycznym zaspokojeniu.
|
SSA Maciej Skórniak |
SSA Piotr Kaczmarek |
SSA Bogusław Tocicki |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu
Osoba, która wytworzyła informację: Piotr Kaczmarek, Maciej Skórniak , Bogusław Tocicki
Data wytworzenia informacji: