Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący:	SSA Stanisław Rączkowski
Sędziowie:	SSA Edward Stelmasik (spr.) SSA Ryszard Ponikowski
Protokolant:	Anna Dziurzyńska

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marka Szczęsnego

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2014 r.

sprawy M. R. (1)

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

R. M. (1)

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k., art. 297 § 1 k.k., art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k.

A. S. (1)

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k., art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

T. Ś. (1)

oskarżonej z art. 258 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k., art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych M. R. (1) i A. S. (1) oraz przez prokuratora odnośnie wszystkich oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 23 października 2013 r. sygn. akt III K 410/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego M. R. (1) w ten sposób, że:

a)  uniewinnia tego oskarżonego od czynu przypisanego w pkt. I obciążając Skarb Państwa kosztami procesu z tą częścią sprawy związanymi i ustala, że w następstwie takiego rozstrzygnięcia straciła moc kara łączna wymierzona temu oskarżonemu w pkt. IV,

b)  punktowi II części rozstrzygającej nadaje brzmienie: uznaje oskarżonego M. R. (1) za winnego zachowań opisanych w punktach II i XII części wstępnej, ustalając, iż stanowią one jeden czyn ciągły, z tym, że z ich opisów eliminuje ustalenia o działaniu w ramach zorganizowanej grupy przestępczej i o współdziałaniu z T. Ś. (1) oraz R. M. (1), a nadto ustala, iż podstawę prawną skazania stanowią art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., zaś podstawę prawną kar wymierzonych w tym punkcie stanowi art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. oraz art. 33 § 1 – 3 k.k.;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego A. S. (1) w ten sposób, że:

a)  uniewinnia go od popełnienia czynu przypisanego w pkt. VII, stwierdzając, iż kosztami procesu z tą częścią sprawy związanymi obciąża Skarb Państwa, a nadto stwierdza, iż straciła moc kara łączna wymierzona temu oskarżonemu w pkt. IX zaskarżonego wyroku,

b)  opis czynu przypisanego w pkt. VIII uzupełnia o sformułowanie, że z opisu czynu opisanego w pkt. XVI eliminuje sformułowanie o działaniu w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, a w konsekwencji z podstawy prawnej skazania i wymiaru kary eliminuje art. 65 § 1 k.k.;

III.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok co do M. R. (1) i A. S. (1), i tenże wyrok co do R. M. (1) oraz T. Ś. (1) utrzymuje w mocy;

IV.  na podstawie art. 85 i 86 § 1 k.k. wymierza oskarżonemu M. R. (1) karę łączną 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

V.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. O. G. 600 złotych oraz 138 złotych VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym oskarżonemu R. M. (1);

VI.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonej T. Ś. (1) 738 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu poniesionych w postępowaniu apelacyjnym;

VII.  zwalnia oskarżonych M. R. (1) i A. S. (1) od kosztów sądowych za drugą instancję oraz stwierdza, że Skarb Państwa ponosi koszty procesu związane z apelacją prokuratora.

UZASADNIENIE

Prokurator Okręgowy we Wrocławiu oskarżył:

a) M. R. (1) o to, że:

I.  w okresie od stycznia 2006 roku do dnia 05 lutego 2008 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, działając wspólnie i w porozumieniu z R. M. (1), A. S. (1), T. Ś. (1) i innymi osobami brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej, mającej na celu popełnianie, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, przestępstw powszechnych związanych z wyłudzaniem, przy użyciu podrobionych dokumentów, kredytów na zakup towarów i usług oraz kredytów gotówkowych na szkodę różnych podmiotów gospodarczych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu,

tj. o przestępstwo określone w art. 258§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k.

II.  w okresie od dnia 13 listopada 2006 roku do dnia 12 września 2007 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, będącą właścicielem PHU (...) z siedzibą we W., R. M. (1) – właścicielem PHU (...) z siedzibą w O. i innymi osobami doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie nie mniejszej niż 384.684,35 zł w ten sposób, że przedłożył jako autentyczne 142 umowy o kredyt na zakup towarów na nazwiska innych osób z uprzednio podrobionymi ich podpisami jako kredytobiorców, zawierające nieprawdziwe informacje co do źródeł i wysokości ich dochodów, wydatków stałych, miesięcznych, zobowiązań kredytowych oraz przeznaczenia kwoty kredytu, czym wprowadził pracowników Banku w błąd co do tożsamości kredytobiorców, ich sytuacji finansowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania, a w tym: pominięto opis 142 oszustw.

tj. o przestępstwo określone w art. 286§1 k.k., art. 294§1 k.k., art. 297§1 k.k., art. 270§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65§1 k.k.

III.  w dniu 20 marca 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 3.700,00 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, składając nieprawdziwe oświadczenie o posiadanych uprawnieniach rentowych, podrobioną decyzję o przyznaniu renty oraz odcinek renty zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 3.700,00 zł na zakup 2 sztuk okien PCV, które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku,

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k., art. 270§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

IV.  w dniu 03 kwietnia 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 4.650,95 zł, w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, przedstawiając nierzetelne informacje o posiadanych uprawnieniach rentowych zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 4650,95 zł na zakup pieca gazowego, które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku,

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k. art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

V.  w dniu 15 lipca 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, doprowadził (...) SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 3.297,96 zł, w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, przedstawiając nierzetelne informacje o posiadanych uprawnieniach rentowych zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 3.297,96 zł na zakup okien PCV, które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

VI.  w dniu 20 lipca 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z inną osobą doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 2.498,04 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, przedstawiając nierzetelne informacje o posiadanych uprawnieniach rentowych zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 2.498,04 na zakup drzwi antywłamaniowych, które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

VII.  w dniu 21 sierpnia 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 9.188,87 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania oraz posługując się stwierdzającym nieprawdę zaświadczeniem o zatrudnieniu i wysokości zarobków w firmie (...) (...)-(...) O. ul. (...), zawarł umowę nr (...) o pożyczkę gotówkową kwocie 9.188,87 zł, której spłaty nie podjął czym działał na szkodę tego Banku,

tj. o przestępstwo określone w art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art.11§2 kk.

VIII.  w dniu 07 listopada 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 5.312,18 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania oraz posługując się stwierdzającym nieprawdę zaświadczeniem o zatrudnieniu i wysokości zarobków w firmie (...) (...)-(...) O. ul. (...), zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 5.312,18 zł, które to środki przeznaczył na cele niezgodne z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego Banku

tj. o przestępstwo określone wart. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

IX.  w dniu 18 listopada 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z inną osobą doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 4.919,10 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, posługując się podrobionymi dokumentami w postaci decyzji o przyznaniu renty z dnia 12.11.2003 roku, decyzji o waloryzacji renty z dnia 03.03.2004 r., złożył nierzetelne oświadczenie o posiadanych uprawnieniach rentowych, przy zawarciu umowy numer (...) o kredyt w kwocie 4.919,10 zł na zakup 4 sztuk okien PCV, które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

X.  w dniu 30 listopada 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 4.925,52 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, składając nieprawdziwe oświadczenie o posiadanych uprawnieniach rentowych, zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 4.925,52 zł na zakup telewizora plazmowego marki P. które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

XI.  w dniu 30 listopada 2006 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 4.729,43 zł w ten sposób, że nie mając zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, przedstawiając nierzetelne informacje o posiadanych uprawnieniach rentowych, zawarł umowę nr (...) o kredyt w kwocie 4.729,43 zł na zakup 4 sztuk okien PCV, które to środki przeznaczył na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę tego banku

tj. o przestępstwo z art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

XII.  czerwcu 2007 roku we W. i O., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, pomógł A. S. (1), T. Ś. (1) oraz innej osobie w doprowadzeniu (...) Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie nie mniejszej niż 568.356,36 zł w ten sposób, że udzielił A. S. (1) informacji dotyczących prowadzonej przez siebie wspólnie z Ł. J. (1) działalności przestępczej polegającej na wprowadzaniu instytucji bankowych w błąd przy użyciu fikcyjnych umów kredytowych oraz wyłudzaniu na tej podstawie środków finansowych, a następnie wziął udział w spotkaniu A. S. (1) z Ł. J. (1) podczas którego omówili oni sposób prowadzenia działalności przestępczej, uzgodnili podział ról oraz zysków czego efektem stało się złożenie przez A. S. (1) i T. Ś. (1) oraz Ł. J. (1) w (...) BANK SA Oddziale we W., w okresie od 02 lipca 2007r roku do dnia 05 lutego 2008 roku, 182 umów kredytu na zakup towarów na nazwiska innych osób z uprzednio podrobionymi ich podpisami jako kredytobiorców, zawierających nieprawdziwe informacje co do źródeł i wysokości ich dochodów, wydatków stałych, miesięcznych zobowiązań kredytowych oraz przeznaczenia kwoty kredytu i wprowadzenie w ten sposób pracowników banku w błąd co do tożsamości kredytobiorców, ich sytuacji majątkowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania a uzyskane na podstawie zawartych umów kredytowych środki pieniężne pobrali nie mając zamiaru dokonania ich zwrotu i wydatkowali je na cele nie związane z przedmiotem kredytowania, czym działał na szkodę wskazanego Banku, a w tym: pominięto opis 182 oszustw

tj. o przestępstwo określone w art. 286§1 k.k., art. 294§1 k.k., art. 297§1 k.k., art. 270§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65§1 k.k.

a) R. M. (1) , o to, że:

XIII.  w okresie od stycznia 2007 roku do dnia 21 lipca 2007 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, działając wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1) i innymi osobami brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej, mającej na celu popełnianie, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, przestępstw powszechnych związanych z wyłudzaniem, przy użyciu podrobionych dokumentów, kredytów na zakup towarów i usług oraz kredytów gotówkowych na szkodę różnych podmiotów gospodarczych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu,

tj. o przestępstwo określone w art. 258§1 k.k. w zw. z art.65§1 k.k.

XIV.  w okresie od dnia 19 lutego 2007 roku do dnia 21 lipca 2007 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1) i innymi osobami, jako właściciel PHU (...) z siedzibą w O. doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie nie mniejszej niż 103.248,05 zł w ten sposób, że przedłożył jako autentyczne 38 umów o kredyt na zakup towarów na nazwiska innych osób z uprzednio podrobionymi ich podpisami jako kredytobiorców, zawierające nieprawdziwe informacje co do źródeł i wysokości ich dochodów, wydatków stałych, miesięcznych, zobowiązań kredytowych oraz przeznaczenia kwoty kredytu czym wprowadził pracowników Banku w błąd co do tożsamości kredytobiorców, ich sytuacji finansowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania, a w tym pominięto opis 38 oszustw

tj. o przestępstwo określone w art. 286§1 k.k., art. 297§1 k.k., art. 270§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65§1 k.k.

c) A. S. (1) i T. Ś. (1) o to, że:

XV.  w okresie 01 lipca 2007 roku do dnia 05 lutego 2008 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce działając wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1) i innymi osobami brali udział w zorganizowanej grupie przestępczej, mającej na celu popełnianie, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, przestępstw powszechnych związanych z wyłudzaniem, przy użyciu podrobionych dokumentów, kredytów na zakup towarów i usług oraz kredytów gotówkowych na szkodę różnych podmiotów gospodarczych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu,

tj. o przestępstwo określone w art. 258§1 k.k. w zw. z art.65§1 k.k.

XVI.  w okresie od dnia 02 lipca 2007 roku do dnia 05 lutego 2008 roku we W., działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, doprowadzili (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w łącznej kwocie nie mniejszej niż 568.356,36 zł w ten sposób, że za pośrednictwem firmy (...) przedłożyli jako autentyczne 182 umowy kredytu na zakup towarów na nazwiska innych osób z uprzednio podrobionymi ich podpisami jako kredytobiorców, zawierające nieprawdziwe informacje co do źródeł i wysokości ich dochodów, wydatków stałych, miesięcznych zobowiązań kredytowych oraz przeznaczenia kwoty kredytu wprowadzając w ten sposób pracowników banku w błąd co do tożsamości kredytobiorców, ich sytuacji majątkowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania a uzyskane na podstawie zawartych umów kredytowych środki pieniężne pobrali nie mając zamiaru dokonania ich zwrotu i wydatkowali je na cele nie związane z przedmiotem kredytowania, czym działali na szkodę wskazanego Banku, a w tym: pominięto opis 182 zarzutów.

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, wyrokiem z dnia 23.10.2013 r. orzekł:

1. co do M. R. (1) w ten sposób, że:

I. uznał go za winnego popełnienia czynu zarzuconego w p.I, przy wyeliminowaniu z jego opisu jako uczestników grupy R. M. (1) i T. Ś. (1), a także przy wyeliminowaniu z podstawy prawnej skazania przepis art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności;

II. uznał go za winnego zachowań opisanych w punktach II i XII przy ustaleniu, że stanowią one jedno przestępstwo popełnione w okresie od 13 listopada 2006 r. bo 12 września 2007 r. z góry powziętym zamiarem przez co doprowadził pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 953.040, 71 zł. a także ustalając, iż w przestępstwie tym nie uczestniczyli R. M. (1) i T. Ś. (1) oraz przy wyeliminowaniu z podstawy prawnej skazania przepisu art. 270 § 1 k.k. to jest winnym czynu z art. 297 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył mu kary:

- 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności;

- oraz 100 stawek dziennych grzywny po 40 zł. każda,

III. uznał go za winnego popełnienia zachowań opisanych w punktach III przy ustaleniu, że stanowią one jeden czyn popełniony z góry powziętym zamiarem w okresie od 20 marca 2006 r. do 30 listopada 2006 r. przez co doprowadził pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej wysokości 43.222,05 zł. a także wyeliminowania z podstawy prawnej skazania przepisu art. 270 § 1 k.k. to jest winnym czynu z art. 297 § 1 k.k.i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw.z art. 11 § 3 k.k. oraz art. 12 k.k. i 65 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności;

IV. na podstawie art. 85 i 86 § 1 k.k. wymierzył temu oskarżonemu karę łączną 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności;

V. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł obowiązek naprawienia przez tego oskarżonego szkód wyrządzonych przestępstwami opisanymi w punktach II – XII przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych:

1) Banku (...) SA - 398.990,25 zł.

2) (...) Banku SA - 3.700,00 zł.

3) S. A. - 3.297,96 zł.

4) G. (...) banki SA – 7.417, 14 zł.

5) S. G. Bank – 9.188, 87 zł.

6) (...) Banku (...) SA – 5.312, 18 zł.

2) co do A. S. (1) w ten sposób, że:

VII. uznał go za winnego popełnienia czynu zarzuconego w p. XV, przy wyeliminowania z podstawy prawnej skazania przepisu art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

VIII. uznał tego oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzuconego w p. XVI, przy wyeliminowaniu ustaleń o współdziałaniu z T. Ś. (1) oraz wyeliminowaniu z podstawy prawnej skazania art. 270 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył mu kary:

- 2 lat pozbawienia wolności;

- 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł. każda;

IX. na podstawie art. 85 i 86 § 1 k.k. wymierzył temu oskarżonemu jako karę łączną 2 lata i 8 miesięcy pozbawienia wolności;

X. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł od niego obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w związku z popełnieniem przestępstwa opisanego w p. XVI przez zapłatę na rzecz Banku (...) kwoty 568.356, 36 zł.

3) co do oskarżonych R. M. (1) i T. Ś. (1) w ten sposób, że uniewinnił ich od wszystkich zarzuconych przestępstw a kosztami sądowymi w tym zakresie obciążył Skarb Państwa (sygn. akt III KI 410/12).

Wyrok powyższy zaskarżyli obrońcy oskarżonych M. R. i K. S. oraz prokurator na niekorzyść wszystkich 4 oskarżonych.

Prokurator zaskarżył ten wyrok co do:

a)  oskarżonych R. M. i T. Ś. w zakresie rozstrzygnięcia co do winy,

b)  oskarżonych M. R. i K. S. – w zakresie kar im wymierzonych (T. VIII k. 11181 i n.).

Zarzucił on temu wyrokowi:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na wyrażeniu przez Sąd I Instancji błędnego poglądu, że dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie pozwalają na przyjęcie, że oskarżony R. M. (1), w okresie od stycznia 2007 roku do dnia 21 lipca 2007 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, działając wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1) i innymi osobami brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, przestępstw powszechnych związanych z wyłudzeniem, przy użyciu podrobionych dokumentów, kredytów na zakup towarów i usług oraz kredytów gotówkowych na szkodę różnych podmiotów gospodarczych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu, co w konsekwencji doprowadziło do jego uniewinnienia, podczas gdy materiał dowodowy należycie oceniony prowadzi do wniosku przeciwnego,

II.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na wyrażeniu przez Sąd I instancji błędnego poglądu, że dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie pozwalają na przyjęcie, że oskarżony R. M. (1), w okresie od dnia 19 lutego 2007 roku do dnia 21 lipca 2007 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1) i innymi osobami, jako właściciel PHU (...) z siedzibą w O. doprowadził (...) BANK SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie nie mniejszej niż 103.248,05 zł. w ten sposób, że przedłożył jako autentyczne 38 umów o kredyt na zakup towarów na nazwiska innych osób z uprzednio podrobionymi ich podpisami jako kredytobiorców, zawierające nieprawdziwe informacje co do źródeł i wysokości ich dochodów, wydatków stałych, miesięcznych, zobowiązań kredytowych oraz przeznaczenia kwoty kredytu czym wprowadził pracowników Banku w błąd co do tożsamości kredytobiorców, ich sytuacji finansowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania, podczas gdy materiał dowodowy należycie oceniony prowadzi do wniosku przeciwnego,

III.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść a polegający na wyrażeniu przez Sąd I Instancji błędnego poglądu, że dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie pozwalają na przyjęcie, że oskarżona T. Ś. (1) w okresie 01 lipca 2007 roku do dnia 05 lutego 2008 roku we W., O. i innych miejscowościach w Polsce działając wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1), A. S. (1) i innymi osobami brali udział w zorganizowanej grupie przestępczej, mającej na celu popełnianie, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, przestępstw powszechnych związanych z wyłudzaniem, przy użyciu podrobionych dokumentów, kredytów na zakup towarów i usług oraz kredytów gotówkowych na szkodę różnych podmiotów gospodarczych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu, co w konsekwencji doprowadziło do jego uniewinnienia, podczas gdy materiał dowodowy należycie oceniony prowadzi do wniosku przeciwnego,

IV.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść a polegający na wyrażeniu przez Sąd I instancji błędnego poglądu, że dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie pozwalają na przyjęcie, że oskarżona T. Ś. (1) w okresie od dnia 02 lipca 2007 roku do dnia 05 lutego 2008 roku we W., działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z A. S. (1) i innymi osobami, doprowadzili (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w łącznej kwocie nie mniejszej niż 568.356, 36 zł. w ten sposób, że za pośrednictwem firmy (...) przedłożyli jako autentyczne 182 umowy kredytu na zakup towarów na nazwiska innych osób z uprzednio podrobionymi ich podpisami jako kredytobiorców, zawierając nieprawdziwe informacje co do źródeł i wysokości ich dochodów, wydatków stałych, miesięcznych zobowiązań kredytowych oraz przeznaczenia kwoty kredytu wprowadzając w ten sposób pracowników banku w błąd co do tożsamości kredytobiorców, ich sytuacji majątkowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania a uzyskane na podstawie zawartych umów kredytowych środki pieniężne pobrali nie mając zamiaru dokonania ich zwrotu i wydatkowali je na cele nie związane z przedmiotem kredytowania, czym działali na szkodę wskazanego Banku, co w konsekwencji doprowadziło do jego uniewinnienia i podczas gdy materiał dowodowy należycie oceniony prowadzi do wniosku przeciwnego,

V.  rażącą niewspółmierność kar wymierzonych oskarżonemu M. R. (1) wynikającą z niedostatecznego uwzględnienia okoliczności obciążających, a w szczególności motywacji, sposobu działania, stopnia społecznej szkodliwości czynu, nagminności tego rodzaju przestępstw na terenie kraju oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, która ma osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i w konsekwencji wymierzenie temu oskarżonemu zbyt łagodniej kary pozbawienia wolności,

VI.  rażącą niewspółmierność kar wymierzonych oskarżonemu A. S. (1) wynikającą z niedostatecznego uwzględnienia okoliczności obciążających, a w szczególności motywacji, sposobu działania, stopnia społecznej szkodliwości czynu, nagminności tego rodzaju przestępstw na terenie kraju oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, które kara ma osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i w konsekwencji wymierzenie temu oskarżonemu zbyt łagodnej kary pozbawienia wolności.

Powołując się na tak sformułowane zarzuty wniósł oskarżyciel publiczny o:

I.  uchylenie zaskarżonego wyroku co do oskarżonych T. Ś. oraz R. M. i przekazanie sprawy tych oskarżonych Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

II.  zmianę zaskarżonego wyroku co do oskarżonych M. R. i A. S. przez wymierzenie kar:

1) M. R. (1):

- za czyn z p. I – wyczerpujący znamiona art. 258 § 1 k.k. – 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn z p. II – wyczerpujący znamiona art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. – 4 lat pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda,

- za czyn z p. III – wyczerpujący znamiona art. 286 § 1 k.k. – 8 miesięcy pozbawienia wolności i 50 stawek dziennych grzywny po 10 zł. każda;

- za czyny IV – XI – na podstawie art. 286 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 91 § 1 k.k. – 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 30 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda;

- za czyn XII – 1roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 40 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda;

- jako kar łącznych: 6 lat pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda,

- ponadto domaga się ten skarżący nałożenie na skazanego obowiązku naprawienia wyrządzonych szkód w kwotach takich samych jak to orzekł Sąd Okręgowy zaskarżonym wyrokiem.

2) A. S. (1):

- za czyn XV na podstawie art. 258 § 1 k.k. – 1 roku i 6 m-cy pozbawienia wolności,

- za czyn z p. XVI – na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. – 5 lat pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny po 200 zł. każda;

- jako kary łącznej – 5 lat pozbawienia wolności oraz nałożenie obowiązku naprawienia szkody przez zapłatę 568.356, 36 zł. na rzecz (...) (...).

Obrońca osk. A. S. (1) zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary łącznej pozbawienia wolności, będącą konsekwencją niedostrzeżenia przesłanek przemawiających za zastosowaniem zasady pełnej absorpcji przy kształtowaniu jej wymiaru.

Wniósł w konsekwencji o zmianę tego wyroku przez złagodzenie w stosunku do A. S. kary łącznej do 2 lat pozbawienia wolności (T.LVIII k. 11196 i n).

Obrońca osk. M. R. (1) zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. obrazę przepisów prawa materialnego, a to:

a) art. 258 § 1 k.k. powołanego w opisie kwalifikacji prawnej czynu w pkt. I części dyspozytywnej wyroku, poprzez błędne zastosowanie tego przepisu, co do orzeczenia o winie oraz co do wymiaru kary i uznanie, że oskarżony M. R. (1) w okresie od stycznia 2006 r. do dnia 5 lutego 2008 r. we W., O. i innych miejscowościach w Polsce, brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej, mającej na celu popełnianie, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, przestępstw powszechnych związanych z wyłudzaniem, przy użyciu podrobionych dokumentów, kredytów na zakup towarów i usług oraz kredytów gotówkowych, na szkodę różnych podmiotów gospodarczych, podczas gdy z okoliczności faktycznych ujawnionych w toku postępowania przygotowawczego i sądowego wynika, że zachowania opisane w pkt II – XII części wstępnej wyroku, oskarżony popełnił wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, nie biorąc tym samym udziału w zorganizowanej grupie przestępczej i w/w zachowania stanowią ten sam czyn zabroniony, tj. jedno przestępstwo,

b) art. 65 § 1 k.k. powołanego w opisie kwalifikacji prawnej czynu w pkt II i III części dyspozytywnej wyroku, poprzez błędne zastosowanie tego przepisu co do orzeczenia o winie (pkt II) oraz co do wymiaru kary (pkt. II i III), co każe przypuszczać, ze Sąd I Instancji błędnie uznał, że zarzucane oskarżonemu M. R. (1) występki popełnił działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnienie przestępstwa, podczas – gdy z uwagi na to, że czyn zabroniony, opisany w pkt II i III został popełniony wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, (co ma odzwierciedlenie w opisie czynu, ale nie w kwalifikacji prawnej czyn ) – należałoby uznać, że czyn został popełniony w warunkach określonych w art. 18 § 1 k.k.

c) art. 46 § 1 k.k. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że szkoda wyrządzona przestępnymi zachowaniami oskarżonego, opisanymi w pkt II – XII części wstępnej wyroku, wynosi na rzecz pokrzywdzonych:

I. Banku (...) S.A. z/s we W. – 398.990, 25 zł.

II. (...) Banku S.A. z/s w W. – 3.700,00 zł.

III. S. A. o/Polska – 3.297,96 zł.

IV. (...) Bank S.A. z/s w W. – 7.417,14 zł.

V. (...) Bank S.A. z/s we W. – 9.188,87 zł.

VI. (...) Bank (...) S.A. (dawniej (...) Bank S.A.) – 5.312, 18 zł.

- podczas gdy zasądzona przez Sąd Okręgowy kwota jest wygórowana.

d) art. 53 § 2 k.k. poprzez błędne jego zastosowanie i nieuwzględnienie w wymiarze kary wszystkich okoliczności łagodzących, które mają istotny wpływ na wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności. Tym samym Sąd I instancji przy wymiarze kary nie uwzględnił wszystkich jego dyrektyw (zachowania się oskarżonego po popełnieniu czynu zabronionego, zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości)

e) art. 60 § 3 k.k. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy z okoliczności sprawy wynika, że zachodzą przesłanki zastosowania przez Sąd nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet warunkowego zawieszenia jej wykonania, gdyż oskarżony, jako sprawca współdziałający z innymi osobami popełnieniu przestępstwa ujawnił wobec organu ścigania informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia,

II. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczeni a, a to:

a) art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 18 § 1 k.k. poprzez nieprawidłowe sformułowanie treści wyroku i niepełne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej, polegające na niepowołaniu przepisu art. 18 § 1 k.k. w podstawie prawnej skazania (pomimo opisu w czynie charakterystyki z tego przepisu), przy jednoczesnym powołaniu przepisu art. 65 § 1 k.k. w podstawie orzeczenia o winie (pkt II wyroku) i karze (pkt II i III wyroku), a przepisu art. 18 § 1 k.k. w uzasadnieniu wyroku;

b) art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 12 k.k poprzez nieprawidłowe sformułowanie treści wyroku i błędny opis czynu oraz jego kwalifikacji prawnej, polegające na tym, że:

1. zachowania sprawcy między 13.11.2006 r. a 30.11.2006 r. zawierają się w dwóch różnych czynach ciągłych opisanych przez Sąd I instancji zarówno w pkt II, jak i III części dyspozytywnej wyroku, a tym samym, Sąd Okręgowy błędnie przyjął, że zachowania w/w okresie stanowią dwa czyny zabronione;

2. zachowania sprawcy od dnia 20.03.2006 r. do dnia 12.09.2007 r. podjęte w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, Sąd I instancji uważa za dwa różne czyny, podczas gdy należałoby uznać, że zachowania te stanowiły działanie w warunkach jednego czynu zabronionego tj. czynu ciągłego określonego w art. 12 k.k.

III. rażącą niewspółmierność (surowość) orzeczonej kary wobec oskarżonego M. R. (1) wyrażającą się wymierzeniem kary bezwzględnej pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat i 4 miesięcy, nie uwzględniając okoliczności łagodzących, a wpływających na wymiar kary i tym samym Sąd I instancji wydał w konsekwencji niesłuszne orzeczenie nie spełniające w tej postaci dyrektyw wskazanych w art. 53 k.k.

Powołując się na tak sformułowane zarzuty wniósł ten apelujący o zmianę zaskarżonego wyroku przez:

1) uniewinnienie osk. M. R. od popełnienia czynu zarzuconego w p. I (tj. od przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej)

2) uznaniu, że zachowania zarzucone temu oskarżonemu w p.II – XII stanowią jedno przestępstwo popełnione od 20 marca 2006 r. do 12 września 2007 r. z góry powziętym zamiarem wspólnie i w porozumieniu z inną osobą i przy wyeliminowaniu z podstawy prawnej skazania wymiaru kary art. 65 § 1 k.k. wymierzenie mu na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 5 k.k kary pozbawienia wolności w dolnej granicy zagrożenia oraz z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Na wstępie stwierdzić należy, iż podzielono w znacznym zakresie argumenty zawarte w apelacji obrońcy osk. M. R. (1). Mianowicie – zgodzono się z jego stanowiskiem, że w sprawie niniejszej brak było podstaw do przypisania oskarżonym przestępstwa przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej, a w konsekwencji do przyjęcia, iż przypisanych oszustw dopuścili się oni w związku z przynależnością do takiej grupy.

Nie podzielono natomiast zarzutów zawartych w apelacjach drugiego z obrońców tj. osk. A. S. (1) a także prokuratora. Nie zmienia to jednak faktu, że w związku z częściowym uwzględnieniem apelacji obrońcy osk. M. R. doszło do skorygowania wyroku i co do osk. A. S. (nakaz z art. 435 k.p.k.).

Na uzasadnienie swego stanowiska przedstawia Sąd Apelacyjny następujące argumenty:

I.  Ocena apelacji obrońcy osk. M. R. (1) (T. LVIII k. 11040 i n.)

Jak to już wyżej zasygnalizowano, podzielił Sąd Apelacyjny w znacznym zakresie argumenty przedstawione przez obrońcę osk. M. R.. Mianowicie – zgodzono się z jego stanowiskiem, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do przypisania oskarżonym przestępstwa przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej, a w konsekwencji do przyjęcia, iż przypisanych oszustw dopuścili się oni w związku z przynależnością do takiej grupy. Podzielono także pogląd tego apelującego, iż wszystkie oszustwa przypisane M. R. (1) stanowiły jedno przestępstwo ciągłe. Przeszkodą do skorygowania wyroku w tym zakresie był jednak zakaz zawarty w art. 434 k.p.k. Korekta, sugerowana przez obrońcę, musiałaby bowiem doprowadzić do wymierzenia oskarżonemu jednej surowszej kary w porównaniu do kar wymierzonych przez Sąd Okręgowy. Za chybiony uznano natomiast zarzut obrońcy M. R. skierowany przeciwko karom wymierzonym temu sprawcy i to nawet mimo wyeliminowania ustaleń o popełnieniu oszustw w związku z przynależnością do zorganizowanej grupy przestępczej.

Poniżej argumenty uzasadniające stanowisko Sądu Apelacyjnego.

1.  Powody uwzględnienia zarzutów obrońcy osk. M. R., skierowanych przeciwko skazaniu tego oskarżonego za przynależność do zorganizowanej grupy przestępczej, a także podanie argumentów, że chybione było stanowisko Sądu Okręgowego uznające M. R. za współsprawcę oszustw dokonanych przez A. S. i Ł. J. nie zaś pomocnikiem do tych oszustw – co zasadnie zarzucił prokurator w akcie oskarżenia.

1. Na uzasadnienie stanowiska, że osk. M. R. (1), a także A. S. (1) (o którym w dalszej części uzasadnienia) należał do zorganizowanej grupy przestępczej, zajmującej się w latach 2006 – 2008 roku oszustwami na szkodę banków, powołał Sąd Okręgowy podobne argumenty, jakie przedstawił prokurator w uzasadnieniu aktu oskarżenia (por: strony 105 – 110 i 277 – 279 aktu oskarżenia oraz strony 1 – 3 i 205 – 210 uzasadnienia wyroku). Zauważono jednak, że uzasadnienie aktu oskarżenia nie zostało przez ten Sąd właściwie zinterpretowane. Mianowicie – Sąd Okręgowy sugeruje, jakoby w okresie od 2006 – 2008 obaj oskarżeni i świadek Ł. J. (1) a nadto osoby nie objęte niniejszym postępowaniem oraz nie przesłuchane w tej sprawie to jest G. G. (1), J. S. (1), M. Z., S. Z. (1) i M. K. (1) stanowili zorganizowaną grupę przestępczą, zajmującą się wyłudzaniem kredytów na szkodę 4 banków. Zważyć jednak należy, że nawet oskarżyciel publiczny nie przesądza, by każda z tych 5 osób nie oskarżonych w niniejszej sprawie popełniła jakiekolwiek oszustwo. Z uzasadnienia aktu oskarżenia wynika bowiem, że w momencie jego wnoszenia dopiero cyt. „ badane są okoliczności związane z podpisaniem umów o kredyt” przez G. G., J. S., M.Z., M. K., S. Z., (patrz: strony 108-109 uzasadnienia aktu oskarżenia). W samej zaś rzeczy, zauważyć należy, iż Sąd Okręgowy, cytując trafne judykaty, odnoszące się do warunków, jakie winny być spełnione, aby kilka osób mogło być uznane za zorganizowaną grupę przestępczą, nie odnosi ich w należytym stopniu do realiów niniejszej sprawy (patrz: strony 205 – 210 uzasadnienia). Fakt powyższy o tyle dziwi, że Sąd ten prawidłowo ustalił, iż przedmiotowych oszustw dopuszczono się przy wykorzystaniu funkcjonowania 3 podmiotów gospodarczych, zajmujących się pośrednictwem w zawieraniu umów kredytowych, a mianowicie:

1) (...) – należącego do Ł. J. (1),

2) (...) – należącego do osk. R. M. (1),

3) firmy (...) – należącej do osk. T. Ś. (1).

Sąd ten przy tym trafnie ustalił, iż jedynie Ł. J. (1), prowadzący (...), współdziałał w tych oszustwach, zasadnie przyjmując, że oskarżeni R. M. i T. Ś., prowadzący dwie pozostałe firmy, nie mieli żadnej świadomości przestępczego charakteru działalności realizowanej przez M. R., A. S. i Ł. J.. W tym stanie rzeczy, fakt uznania, iż te 3 osoby, dopuszczające się przypisanych im oszustw bankowych, stanowiły zorganizowaną, grupę przestępczą w rozumieniu art. 258 § 1 k.k. jest trudny do zrozumienia. Stanowisko takie jest po prostu błędne, zwłaszcza w sytuacji trafnego rozstrzygnięcia o uniewinnieniu oskarżonych R. M. i T. Ś. od zarzutów współudziału w oszustwach popełnionych przez M. R., A. S. i Ł. J.. Przecież nawet z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż poszczególne oszustwa kredytowe realizowane były jedynie przez dwie współdziałające ze sobą osoby. Dowodzą tego poniższe okoliczności dotyczące oszustw popełnionych z wykorzystaniem funkcjonowania 3 podmiotów gospodarczych, o których wcześniej wspomniano.

Ad. 1) S. powyższe odnosi się w pierwszej kolejności do 104 oszustw kredytowych, popełnionych w latach 2006 – 2008 przy wykorzystaniu funkcjonowania firmy (...). Firma ta należała do świadka Ł. J. (1). Ten zaś, jak to trafnie ustalił Sąd Okręgowy, był animatorem tego całego przestępczego procederu, polegającego na cyt. „ pozyskiwaniu pieniędzy za pomocą przepuszczania przez banki fikcyjnych umów kredytowych” (cytat ze strony 208 uzasadnienia wyroku). W tym zakresie wymieniony świadek o tyle miał ułatwione zadanie, że do dokonywania oszustw zaangażował każdorazowo po jednej osobie, a mianowicie:

a) w okresie od 13 listopada 2006 r. do 12 września 2007 r. do oszustw włączył jedynie osk. M. R. (1). Wyjaśnić przy tym należy, że M. R. zorientował się latem 2007 r., że banki podejmują przedsięwzięcia mające wyjaśnić powody zalegania z płatnościami kredytów, zaciągniętych w związku z jego rzekomą działalnością gospodarczą, prowadzoną w ramach firmy (...). Zdecydował się więc na zaprzestanie tego procederu, i zapewne w obawie przed odpowiedzialnością karną, wyjechał we wrześniu 2007 r. do Niemiec.

W przedstawionej więc sytuacji, gdy zważy się, iż do dokonania oszustw, o których mowa w niniejszym fragmencie uzasadnienia wystarczyło porozumienie jedynie dwóch osób, zasadność tworzenia grupy przestępczej byłaby zupełnie irracjonalna. Uprzedzając dalsze fragmenty uzasadnienia, podnieść należy, iż także do popełnienia pozostałych oszustw, które zostały dokonane przy wykorzystaniu nieświadomości osób prowadzących firmy (...) i (...), także wystarczyła zmowa dwóch osób. Tworzenie wobec tego jakiejś zorganizowanej grupy przestępczej, byłoby zabiegiem zupełnie nieracjonalnym. Łączyłoby się to bowiem ze zbędną koniecznością dzielenia wyłudzonymi kredytami z większą ilością osób, a nadto wiązałoby się ze zwiększonym ryzykiem zdekonspirowania tego rodzaju działalności. Co do tych oszustw, popełnionych przy wykorzystaniu firmy (...) należącej do Ł. J. (1) można byłoby mówić o istnieniu zorganizowanej struktury przestępczej, gdyby przykładowo ustalono, iż przy dokonywaniu, oszustw współdziałano z pracownikami pokrzywdzonego (...) Banku SA lub z jakąś osobą, dostarczającą personalia figurantów, wykazywanych w fakturach jako osoby rzekomo ubiegające się o przyznanie kredytu na usługi stolarskie.

a) Zważyć jednak należy, że nawet w akcie oskarżenia nie sugeruje się, aby w procederze wyłudzenia przedmiotowych kredytów brały udział jakieś osoby pracujące w pokrzywdzonym (...) Banku SA.

b) Nie do końca natomiast jasna jest kwestia źródła zdobywania przez Ł. J. (1) danych osób, faktycznie żyjących, które zostały wskazywane w dokumentach jako rzekomo ubiegający się o przyznanie kredytu. Gdyby bowiem stwierdzono, że procederem zdobywania takich danych zajmowała się jakaś konkretna osoba, i to nawet gdyby personalia jej nie ustalono, wówczas można byłoby mówić o funkcjonowaniu zorganizowanej struktury przestępczej składającej się z co najmniej 3 osób. W strukturze tej byłby bowiem podział zadań, a mianowicie:

1. Ł. J. (1) - organizujący przestępcze przedsięwzięcia, którego można byłoby uznać za kierującego grupą,

2. osoba dostarczająca danych osób rzekomo ubiegających się o kredyt bankowy na roboty stolarskie oraz zakup drzwi w firmie (...) należącej do M. R.

3. osk. M. R. (1) – jako zawierający w imieniu firmy (...) także fikcyjne umowy kredytowe na sprzedaż drzwi i okien oraz montaż stolarki drzwiowej i okiennej.

Kwestia ta nie została jednak wyjaśniona ani w akcie oskarżenia ani też w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny uznał przy tym, że nawet ewentualne uchylenie wyroku celem ponownego rozpoznania sprawy kwestii tej by nie wyjaśniło. Treść wyjaśnień oskarżonych oraz zeznań świadków dała, bowiem Sądowi Okręgowemu podstawę do ustalenia, że cyt. „ Ł. J. (1) przekazywał M. R. (1) dane rzekomych kredytobiorców. Dane te pochodziły:

- z bazy danych zebranych przez Ł. J. (1) z firmy (...) (w firmie tej wcześniej Ł. J. funkcjonował),

- oraz od pracownika banku. Dane te również pozyskiwane były przez samego M. R. (1)” (cytat ze strony 13 uzasadnienia). Zważyć przy tym należy, że materiał dowodowy, dotyczący źródła pochodzenia personaliów osób wykorzystywanych do popełniania oszustw kredytowych był niejednoznaczny.

Ł. J. (1) słuchany na tę okoliczność wyjaśnił m.in. że cyt.” odchodząc z M.-P. zabrałem ich komputer i miałem dane klientów (...) Banku (...) – Banku. Głównie z tych źródeł czerpałem dane osób, które wskazywałem w fałszywych fakturach” (k. 307 T.II).

Z kolei świadek M. S. zeznała, że (...) (...) miał taką bazę, że nie likwidował bazy osób, które brały kredyt, nawet je spłaciły”. Wyraziła więc przypuszczenie, że J. miał pełne dane osób, „ które mogły figurować jako potencjalni kredytobiorcy” (k. 10868 T.LVII). Nawiązując więc do zeznań tych dwóch osób, stwierdzić należy, iż wątpliwie brzmi argument Sądu Okręgowego wspierający rzekomo stanowisko o funkcjonowaniu grupy przestępczej a mianowicie fakt pojawienia się personaliów tych samych osób w różnych oszukańczych kredytach. Przecież dostęp do tych danych, jak to wynika z zeznań M. S., mogły mieć różne osoby.

Sąd Apelacyjny nie traci z pola widzenia także treści wyjaśnień M. R., któremu Ł. J. sugerował, jakoby dane takie dostarczał mu za odpłatnością któryś z pracowników banku (k. 4627 T. XXXIII). Do sugestii tego oskarżonego należy jednak podchodzić z dużą ostrożnością. Nie jest bowiem wykluczone, iż u ich podstaw legła chęć partycypowania przez Ł. J. w większej części wyłudzonego kredytu. Gdyby jednak nawet założyć, że pewną część tych danych o rzekomych kredytobiorcach uzyskano od kogoś z banku, to kwestia osoby takiego informatora jest na tyle niejasna, a przy tym niejasne są okoliczności w jakich dochodziło do przekazywania tych informacji, że brak jest podstaw, aby uznać, iż ten nieustalony informator był członkiem zorganizowanej grupy przestępczej, współdziałającej z Ł. J. i M,.R. a później z Ł. J. i A. S..

Ad. 2) Nie sposób także przyjąć, aby o istnieniu zorganizowanej grupy przestępczej, dowodziły okoliczności związane z popełnieniem przez M. R. 38 oszustw w okresie od 19 lutego 2007 r. do 21 lipca 2007 r. przy wykorzystaniu nieświadomości R. M., prowadzącego firmę (...). Oszustwa te stanowią fragment przestępstwa, na które złożyło się 142 oszustwa, opisane w p. II części wstępnej zaskarżonego wyroku. Przedstawione one zostały nadto w p. XIV części wstępnej tego wyroku, jako zarzuty postawione R. M. (1).

Sąd Apelacyjny nie ma żadnej wątpliwości, iż oszustw tych dopuścił się M. R. wyłącznie przy współudziale Ł. J.. Bezzasadność stanowiska Sądu Okręgowego o popełnieniu tych przestępstw w związku z przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej staje się oczywista, gdy uwzględniony zostanie fakt zasadnego uniewinnienia osk. R. M. od współudziału w tym przestępstwie (patrz: rozważania nad apelacją prokuratora w zakresie kwestionowania orzeczenia uniewinniającego R. M.). Wydaje się, iż u podstaw stanowiska prokuratora, formułującego zarzut funkcjonowania takiej zorganizowanej struktury przestępczej legło założenie, iż w oszustwach uczestniczyły osoby, zajmujące się pośrednictwem w załatwianiu kredytów bankowych. Wówczas mielibyśmy bowiem do czynienia z tego rodzaju grupą składającą się z co najmniej 3 osób, realizujących oszustwa kredytowe wg określonego podziału zadań, a mianowicie:

1) Ł. J. – organizator całego przestępczego przedsięwzięcia a nadto dostarczający dane osób rzekomo ubiegających się o kredyt bankowy,

2) osk. M. R. – prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) w roli wystawiającego faktury na sprzedaż materiałów i usług dla osób rzekomo zlecających te usługi i ubiegających się o kredyt,

3) osk. R. M., jako prowadzący firmę (...) pośredniczącą w imieniu banków do zawierania umów kredytowych, mający przy tym świadomość ich fikcyjnego charakteru.

Koncepcja ta jednak się zdezaktualizowała z uwagi na fakt braku świadomości po stronie osk. R. M., że dostarczane mu przez M. R. dokumenty kredytowe były sfałszowane.

W tej sytuacji jest poza sporem, iż sposób popełnienia tych 38 oszustw był w istocie podobny jak w wypadku wykorzystania pośrednictwa firmy (...) należącej do Ł. J.. W oszustwach tych brały bowiem udział jedynie dwie osoby a mianowicie Ł. J. i M. R.. Aby uniknąć zbędnych powtórzeń odwołuje się w tym miejscu Sąd Apelacyjny do wcześniejszych rozważań, związanych z oszustwami popełnionymi przez te same osoby a więc Ł. J. i M. R. przy wykorzystaniu firmy (...). Przedstawiono tam bowiem powody, dla których nie przyjęto, aby w oszustwach tych uczestniczyła nadto inna to jest trzecia osoba, która mogłaby zostać uznana za uczestnika grupy przestępczej określonej w art. 258 § 1 k.k. Ma tu na uwadze Sąd Apelacyjny w szczególności uwagi, odnoszące się do źródła pochodzenia personaliów osób, których dane wykorzystano do fikcyjnych wniosków kredytowych.

W tym miejscu podnieść należy, iż sam fakt prowadzenia przez prokuratora postępowania przeciwko szeregu innym osobom, które są podejrzane o dokonywanie oszustw podobnych do tych, jakie przypisano oskarżonemu M. R., nie dowodzi, iż zarówno ten oskarżony jak i osk. A. S. funkcjonowali w zorganizowanej grupie przestępczej. Oczywiście – Sąd Apelacyjny faktu przynależności tych oskarżonych do takiej grupy wykluczyć nie może. Dowodów na poparcie stanowiska, wyrażonego przez Sąd Okręgowy w p. I zaskarżonego wyroku co do M. R. oraz w p. VII co do A. S., w materiałach niniejszej sprawy jednak brak. W każdym bądź razie, sugestie wyrażone w wyroku, jakoby „ modus operandi” dokonywania przedmiotowych oszustw wspierał pogląd o dokonywanie ich w ramach grupy przestępczej, są z gruntu błędne. Wręcz przeciwnie – sposób popełniania tych przestępstw świadczy, iż sprawcom zależało, aby w przedsięwzięciach tych uczestniczyło jak najmniej osób. Było to zresztą w pełni racjonalne. Skoro do realizacji oszustw wystarczało porozumienie dwóch osób, to nieracjonalnym byłoby angażowanie do tego przedsięwzięcia kolejnej osoby. Przecież już wcześniej zasygnalizowano, że takie zbędne angażowanie trzeciej osoby wiązałoby się z koniecznością dzielenia się z nią uzyskanym kredytem. Ponadto fakt wtajemniczenia w taki proceder jeszcze innych osób zwiększałoby ryzyko zdekonspirowania uczestników tego przestępstwa. W tym stanie rzecz Sąd Apalcyjny wyraża przypuszczenie, iż także w tych innych oszustwach, które są nadal przedmiotem śledztwa, sprawcy stosowali podobną metodę, jaką stosowały osoby oskarżone w sprawie niniejszej. Prokurator zauważa bowiem, że sposób popełnienia tych powstałych oszustw, które są przedmiotem prowadzonego nadal śledztwa, był taki sam jaki stosowali Ł. J., M. R. i A. S..

Ad. 3) Kontynuując wywody wcześniej przedstawione, zauważyć należy, że także w tej trzeciej grupie oszustw, zorganizowanych przez Ł. J. (1), przy wykorzystaniu działalności gospodarczej prowadzonej przez firmę (...) , zastosowano taką samą metodę, jaką zastosowano przy wykorzystaniu firmy (...), należącej do R. M.. Przypomina Sąd Apelacyjny w tym miejscu, że oszustwa te rozpoczęły się w momencie, gdy osk. M. R., obawiając się odpowiedzialności karnej, zdecydował się na wycofanie z dalszego prowadzenia tego rodzaju działalności przestępczej. Doprowadził on w czerwcu 2007 r. do spotkania Ł. J. z osk. A. S. (1). Wcześniej poinformował on tego drugiego z oskarżonych o sposobie wyłudzania kredytów, zachęcając go, aby kontynuował on z Ł. J. (1) taki sam przestępczy proceder. Sam zaś, w obawie przed odpowiedzialnością karną, wyjechał we wrześniu 2007 r. do Niemiec. Osk. A. S. (1) podjął się prowadzenia tego procederu od lipca 2007 r. gdyż on także miał zarejestrowaną działalność gospodarczą pod nazwą (...). W związku z sugestiami Ł. J. podjął nawet próby wyjednania w (...) Banku zgody na zawarcie umowy o pośrednictwo kredytowe takie same jakie posiadał Ł. J., prowadzący (...) a także wcześniej wspomniany osk. R. M. ,prowadzący firmę (...). Bank odmówił mu jednak takiej zgody. W tej sytuacji zgodnie z sugestiami Ł. J. zaczął poszukiwać innej firmy, która podjęłaby się takiego pośrednictwa. Zadania tego podjęła się firma (...), należąca do oskarżonej T. Ś.. Jest przy tym znamiennym, co miało szczególne znaczenie przy rozważaniu apelacji prokuratora skierowanej przeciwko uniewinnieniu tej oskarżonej, że to właśnie pokrzywdzony Bank (...) rozszerzył zakres jej uprawnień, przyznając prawo do pośredniczenia w załatwieniu kredytów bankowych o usługi z zakresu stolarki kuchennej (wcześniej zajmowała się ona jedynie pośrednictwem w kredytowaniu w systemie (...) sprzedaży artykułów medycznych). Osk. A. S. i współdziałający z nim Ł. J. wykorzystali brak świadomości i tej oskarżonej (podobnie jak i wcześniej wskazanego R. M.) co do charakteru prowadzonego przez nich procederu. Sąd Apelacyjny nie ma żadnej wątpliwości co do tego, że także i w tym wypadku popełnione przez osk. A. S. przy współudziale Ł. J. 182 oszustwa kredytowe na łączną kwotę 568.356, 36 zł. nie wiązały się z funkcjonowaniem zorganizowanej grupy przestępczej. Charakteru prawnego tego przedsięwzięcia nie zmienia fakt, że wcześniej to jest w czerwcu 2007 osk. M. R. zainspirował A. S. do udziału w tych oszustwach. Sąd Apelacyjny podziela bowiem w tym względzie pogląd, zaprezentowany przez prokuratora w akcie oskarżenia, że M. R. jedynie udzielił osk. A. S. i

Ł. J. pomocy do dokonania tych oszustw. Stanowisko Sądu Okręgowego, wyrażone w p. II zaskarżonego wyroku, jakoby był on współsprawcą przedmiotowych oszustw, jest bowiem, i to w stopniu oczywistym, niezasadne. Przecież jego rola ograniczyła się jedynie do opisania A. S. (1) metody dokonywania przestępstwa oraz skontaktowania go z Ł. J.. Charakteru prawnego powyższego zachowania nie zmienia fakt, że w późniejszym czasie osk. Ł. J. przesyłał mu do Niemiec kwoty rzędu 200 Euro. Było tych pieniędzy w sumie ok. 1700 Euro o łącznej wartości ok. 6.000 zł. Gdyby więc nawet uznać, że było to wynagrodzenie za przedstawione wyżej przejawy pomocy do dokonania oszustw, których później dopuścili się A. S. i Ł. J., to żadną miarą nie sposób uznać, aby z powodu tych przekazów pieniężnych, stał się on współsprawcą tych oszustw. Gdyby bowiem było tak jak to przyjął Sąd Okręgowy, a więc, że M. R. był współsprawcą, to bez wątpienia inaczej przedstawiałby się podział wyłudzonych kredytów. Przecież obaj w/w współsprawcy wyłudzili kredyty na łączną kwotę 568.356, 36 zł. Kwota ok. 6000 zł. wysłana M. R. to zaledwie 1 procent przedmiotu tego przestępstwa. Bez znaczenia w tym względzie jest fakt, że Ł. J. (1) w trakcie rozmów telefonicznych informował oskarżonego M. R. o kontynuowaniu oszukańczej działalności. Wydaje się przy tym, że miało to na celu uspokojenie wymienionego oskarżonego, który przecież wyjechał do Niemiec z powodu obaw przed odpowiedzialnością karną. Nie sposób więc uznać tego rodzaju rozmów za współudział w oszustwach, których dopuścili się A. S., z Ł. J., wykorzystując nieświadomość T. Ś. (1). Rola tego oskarżonego zakończyła się więc, tak jak to zasadnie przyjął prokurator w akcie oskarżenia, na tym jednorazowym zachowaniu z czerwca 2007 r. kiedy to zainspirował on A. S. do podjęcia się udziału w oszustwach oraz na skontaktowaniu go z Ł. J.. W konsekwencji też nie było podstaw, by taki jednorazowy akt dał podstawę do przyjęcia, iż powstała zorganizowana grupa przestępcza, składająca się z 3 osób tj. Ł. J., A. S. i M. R.. Ucieczka M. R. do Niemiec dowodzi bowiem czegoś wręcz przeciwnego, a mianowicie, że z w/w dwoma osobami nie chciał on mieć nic do czynienia.

W podsumowaniu powyższych rozważań stwierdzić należy, że zasadny okazał się zawarty w apelacji obrońcy osk. M. R., wniosek o skorygowanie zaskarżonego wyroku przez uzupełnienie podstawy prawnej skazania za czyn zarzucony w p. XII o przepis art. 18 § 1 k.k. (wniosek z p. I lit. a apelacji – strona 4 apelacji). Wprawdzie zarzutu błędu ustaleń faktycznych co do tego elementu zachowania wymienionego oskarżonego nie postawiono, ale wnioskiem wyżej opisanym uczyniono to w sposób dorozumiany. Gdyby jednak nawet i tego nie uczyniono to do dokonania powyższej korekty zostałby Sąd Apelacyjny zobowiązany stosownie do nakazu zawartego w art. 440 kpk. Jest przecież poza sporem, iż fakt bezpodstawnego potraktowania pomocnika jako współsprawcy przestępstwa, czyni wyrok niesprawiedliwym w stopniu rażącym. Zważyć bowiem należy, że do pomocników mogą być zastosowane złagodzenia określone w art. 19 § 2 k.k.

Kończąc ten fragment uzasadnienia stwierdza Sąd Apelacyjny, iż zasadne okazały się zarzuty obrońcy osk. M. R., skierowane przeciwko uznaniu tego sprawcy za członka zorganizowanej grupy przestępczej. W konsekwencji zmieniono zaskarżony wyrok, uniewinniając go od czynu przypisanego w p. I, a zakwalifikowanego jako występek z art. 258 § 1 k.k.

2. W następstwie takiego rozstrzygnięcia koniecznym stało się skorygowanie tego wyroku i co do oceny prawnej przestępstwa przypisanego temu oskarżonemu w p. II. Mianowicie z opisu przestępstwa ciągłego przypisanego osk. M. R. w tym punkcie wyeliminowano ustalenia o popełnieniu zachowań zarzuconych w punktach II i XII części wstępnej w ramach zorganizowanej grupy przestępczej a z podstawy prawnej skazania i wymiaru kary nadto przepis art. 65 § 1 k.k. We wcześniejszym fragmencie uzasadnienia wskazano także powody, dla których uznano, że zachowanie zarzucone temu oskarżonemu w p. XII było pomocą udzieloną A. S. i Ł. J. w dokonaniu przez nich 182 oszustw popełnionych przy wykorzystaniu nieświadomości T. Ś. (3). Tak duża ilość zmian skłoniła Sąd Apelacyjny do nadania punktowi II zaskarżonego wyroku nowego brzmienia, aby wyrok ten był bardziej zrozumiały. W tym miejscu podnieść równocześnie należy, że nawet fakt uniewinnienia osk. M. R. od popełnienia przestępstwa zarzuconego w p. I i tym samym wyeliminowanie z opisu zachowań opisanych w p. II i XII, ustaleń o przynależności do grupy przestępczej a przypisanych jako przestępstwo ciągłe w p. II części dyspozytywnej, nie musiał łączyć się z konicznością wyeliminowania z podstawy prawnej tego przestępstwa przepisu art. 65 § 1 k.k. Zważyć przecież należy, iż w uzasadnieniu aktu oskarżenia prokurator zasadnie dostrzegł , iż z oszukańczej działalności uczynili oskarżeni stałe źródło dochodu (strony 283-284 aktu oskarżenia). Zarzutu takiego jednak w akcie oskarżenia nie postawiono. Również Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku ustaleń takich oskarżonemu M. R. (jak i A. S.) nie przypisał. Przy braku apelacji prokuratora w tym zakresie, nie można więc było w instancji odwoławczej wyroku w tej części skorygować.

2.  Ocena zasadności żądania, zawartego w p. II lit. b apelacji obrońcy osk. M. R. a mianowicie o uznanie, że wszystkie zachowania przypisane temu oskarżonemu w punktach II i III części dyspozytywnej, a zarzucone w punktach II – XII aktu oskarżenia, stanowią jeden czyn ciągły w rozumieniu art. 12 k.k.

Argumenty obrońcy osk. M. R., przedstawione w apelacji na uzasadnienie stanowiska opisanego w tytule niniejszego fragmentu uzasadnienia wydają się być trafne, zwłaszcza w sytuacji ustalenia przez Sąd Odwoławczy, iż oszustwa opisane w p. II i XII części wstępnej nie zostały popełnione w związku z funkcjonowaniem wymienionego sprawcy w zorganizowanej grupie przestępczej. Ta zaś okoliczność to jest fakt popełnienia części oszustw w ramach przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej, jak się wydaje, zadecydował o ich podzieleniu na dwie grupy przestępstw ciągłych, a mianowicie:

- w p. II zgrupowano oszustwa popełnione wg ustalenia Sądu Okręgowego w związku z przynależnością do takiej grupie,

- w p. III – przypisano pozostałe oszustwa, a więc te, które wg Sądu Okręgowego nie wiązały się z przynależnością do grupy przestępczej.

Sąd Apelacyjny podzielił pogląd obrońcy oskarżonego M. R., iż wszystkie popełnione przez tego oskarżonego oszustwa winny być potraktowane jako jedno przestępstwo ciągłe w rozumieniu art. 12 k.k. dokonane w okresie od listopada 2006 r. do września 2007 r. Zważyć jednak należy, iż ewentualne włączenie 9 oszustw przypisanych temu sprawcy w p. III, do przestępstwa przypisanego temu sprawcy w p. II, wiązałoby się ze zwiększeniem wielkości kwoty oszustwa o 43.222, 05 zł. Obligowałoby to Sąd Apalcyjny do stosownego podwyższenia kary pozbawienia wolności wymierzonej w p. II. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego karą, która realizowałaby cele określone w art. 53 k.k. byłaby przy takiej korekcie, kara 3 lat pozbawienia wolności. Byłaby to, więc kara wyraźnie wyższa od tej, jaka została wymierzona w p. II zaskarżonego wyroku. Wprawdzie Sąd Odwoławczy orzekł, jako karę łączną 3 lata pozbawienia wolności to jednak uznano, że orzeczenie takiej kary jako jedynej pogorszyłoby sytuację skazanego, a zwłaszcza stanowiłoby naruszenie zakazu zawartego w art. 454 § 2 k.p.k.

W konsekwencji nie uwzględniono żądania, przedstawionego w tym zakresie przez obrońcę osk. M. R..

3.  Ocena zarzutów skierowanych w apelacji pod adresem kar, wymierzonych osk. M. R., a nadto przedstawienie argumentów na uzasadnienie kary łącznej, wymierzonej temu oskarżonemu przez Sąd Apelacyjny.

1. Już na wstępie stwierdzić należy, że nie podzielono stanowiska apelującego obrońcy, jakoby kary wymierzone osk. M. R. raziły surowością. Uwaga powyższa aktualnie pozostaje jedynie w odniesieniu do kar wymierzonych w p. II i III, albowiem od czynu przypisanego w p. I sprawca ten został uniewinniony (rzecz dotyczy czynu z art. 258 § 1 k.k). Stanowiska powyższego nie zmienia fakt, że z podstawy prawnej kary wymierzonej w p. II wyeliminowano przepis art. 65 § 1 k.k.

Zważyć przecież należy, że:

1) po pierwsze – przedmiotem oszustw przypisanych w p. II było mienie, które wielokrotnie przekraczało wielkość, uzasadniającą kwalifikowaną odpowiedzialność na podstawie z art. 294 § 1 k.k. Przecież oskarżony ten:

- wziął udział w wyłudzeniu kredytów na kwotę blisko 400 tysięcy złotych (384.684, 35 zł.),

- udzielił pomocy innym osobom w oszustwie na kwotę ponad 500 tysięcy złotych,

2) po drugie – już wcześniej zwrócono uwagę, że z przypisanej działalności przestępczej osk. M. R. uczynił stałe źródło dochodu w rozumieniu art. 65 § 1 k.k. Wydaje się, że jedynie niedopatrzeniu prokuratora oraz Sądu Okręgowego zawdzięcza on, iż powyższe ustalenia nie zostały mu przypisane. Wówczas odnosiłyby się do niego obostrzenia w zakresie kar i środków probacji wynikające z treści art. 65 § 1 k.k. (rodzaj kary i nakaz jej podwyższenia, obostrzenia z art. 70 § 2 k.k. i art. 78 § 2 k.k.).

3) po trzecie – dla oceny kary wymierzonej w p.II nie są obojętne także dotychczasowy naganny tryb życia tego oskarżonego w tym m.in. uprzednia karalność za rozmaite przestępstwa (karty: 4634, 4564-4571, 4563 i 4681).

Wagi tych negatywnych okoliczności nie może równoważyć w należytym stopniu postawa osk. M. R. prezentowana w trakcie procesu polegająca na przyznaniu się do winy w tym i fakt sporządzenia przez niego pisemnego „ zawiadomienia o przestępstwie”. Nawiązując do tego pisma, nie podzielono równocześnie sugestii apelującego obrońcy, jakoby stanowiło ono podstawy do zastosowania przy wymiarze kary wskazań zawartych w art. 60 § 5 k.k. w zw. 60 § 3 k.k. Zważyć bowiem należy, iż w zawiadomieniu tym nie ujawnił on wszystkich okoliczności związanych z popełnionymi oszustwami, zatajając m.in. osoby wspólników oraz zaniżając skalę oszustw (k. 481-483). W samej zaś rzeczy znaczenia tego tzw. „ zawiadomienia” nie sposób przeceniać z tego powodu, że w tym czasie oskarżony M. R. wiedział, iż pokrzywdzone banki zaczęły zawiadamiać organy ścigania o oszustwach kredytowych, popełnionych m.in. przez niego. Przy ocenie tego „ zawiadomienia” a także faktu przyznania się do winy nie można pomijać, iż organy procesowe dysponowały dokumentami sfałszowanymi przez wymienionego sprawcę, jako prowadzonego firmę (...).

W konsekwencji uznano, że kary pozbawienia wolności i grzywny wymierzone temu oskarżonemu w p. II zaskarżonego wyroku nie rażą surowością.

2. Nie razi surowością także kara roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, wymierzona M. R. w p. III zaskarżonego wyroku. Zważyć należy, iż przedmiotem przestępstwa, za które kara ta została orzeczona, było 9 oszustw na łączną kwotę ponad 43 tysiące złotych. Należy przy tym mieć na uwadze okoliczności, które wskazano w poprzednim fragmencie uzasadnienia, gdy oceniano kary wymierzone w p. II tego wyroku, w tym zwłaszcza fakt, że jedynie przeoczeniom prokuratora i Sądu Okręgowego zawdzięcza on, że nie przypisano mu ustalenia o uczynieniu z oszukańczej działalności przestępczej stałego źródła dochodu w rozumieniu art. 65 § 1 k.k.

3. Sąd Apelacyjny nie podziela także zarzutu skierowanego w apelacji przeciwko orzeczeniu opartemu na art. 46 § 1 k.k. Zważyć przecież należy, że pokrzywdzone Banki złożyły w tym zakresie stosowne wnioski o nałożenie na oskarżonych obowiązku naprawienia szkody. Wprawdzie można orzec obowiązek naprawienia takiej szkody w części, ale podstaw do podjęcia decyzji tego rodzaju brak. Nie ma przecież żadnego racjonalnego powodu, by oskarżony sprawca oszustwa miał jedynie naprawić część wyrządzonej szkody. Wydaje się przy tym, iż oskarżony ten i tak jest w uprzywilejowanej sytuacji, że nie został zobligowany do udziału w pokryciu szkody przekraczającej 568 tysięcy złotych w związku z pomocą udzieloną w tym zakresie osk. A. S. i Ł. J. do wyłudzenia 182 kredytów od (...) Banku SA (zachowanie opisane w p. XII części wstępnej a przypisane w p. II zaskarżonego wyroku).

4. Kończąc ten fragment rozważań, zauważyć należy, że w następstwie zmiany zaskarżonego wyroku, a polegający na uniewinnieniu osk. M. R. od czynu przypisanego w p. I, straciła moc kara łączna pozbawienia wolności, wymierzona temu sprawcy. Wyłoniła się więc potrzeba orzeczenia nowej kary tego rodzaju. Zgodnie z treścią art. 86 § 1 k.k. kara ta mogła być orzeczona w rozmiarze od 2 lat i 8 miesięcy (kara najsurowsza) do 4 lat pozbawienia wolności (suma zbiegających się kar: 2 lata i 8 miesięcy + 1 rok i 4 miesiące).

Sąd Apelacyjny nie traci w tym względzie faktu, że Sąd Okręgowy wymierzył M. R. karę łączną 3 lata i 4 miesiące pozbawienia wolności (p. IV). Kara ta nie limitowała jednak, Sądu Apelacyjnego, albowiem wyrok niniejszy zaskarżył co do kary na niekorzyść oskarżonego także prokurator.

Sąd Apelacyjny uznał, iż cele określone w art. 53 k.k. zostaną zrealizowane, przy wymierzeniu M. R. jako kary łącznej 3 lat pozbawienia wolności i taką też karę orzeczono.

II.  Ocena zasadności apelacji obrońcy osk. A. S. (1) (Tom LVIII k. 11195 i n)

Na wstępie zauważyć należy, że obrońca osk. A. S. zaskarżył przedmiotowy wyrok jedynie co do wymiaru kary łącznej. Mianowicie – domagał się on obniżenia tej kary do 2 lat pozbawienia wolności. Żądanie powyższe stało się w zasadzie bezprzedmiotowe, albowiem Sąd Apelacyjny stosownie do nakazu zawartego w art. 435 k.p.k. zmienił wyrok wydany co do tego oskarżonego przez:

a) uniewinnienie go od popełnienia czynu przypisanego w p. VII to jest od przestępstwa przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej i w konsekwencji straciła moc kara łączna pozbawienia wolności orzeczona w p. IX.

b) z opisu przestępstwa przypisanego temu sprawcy w p. VIII wyeliminował ustalenie o popełnieniu go w związku z przynależnością do zorganizowanej grupy przestępczej, a w konsekwencji z podstawy prawnej skazania i wymiaru kary wyeliminowano w tym zakresie przepis art. 65 § 1 k.k.

Wyjaśnić równocześnie należy, że w związku z powyższymi zmianami rozważono, czy nie rażą surowością kary: 2 lat pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny wymierzone A. S. za to jedyne przestępstwo, które zostało przypisane temu sprawcy w p. VIII zaskarżonego wyroku. Potrzeba dokonania takiej oceny wynikała z faktu wyeliminowania z podstawy prawnej wymiaru kary wskazań zawartych w art. 65 § 1 k.k. Mimo takiej korekty uznał Sąd Apelacyjny, że kar wymierzonych A. S. nie sposób uznać za rażąco surowe.

1. Stwierdzenie powyższe odnosi się w pierwszej kolejności do wymiaru kary pozbawienia wolności. Kara 2 lat pozbawienia wolności przecież w niewielkim stopniu przekracza minimum ustawowego zagrożenia za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. Przecież minimum w tym wypadku to rok pozbawienia wolności zaś maksimum to 10 lat pozbawienia wolności. Zważyć przy tym należy, że już w poprzednim fragmencie uzasadnienia, gdy oceniano apelację obrońcy osk. M. R., zasugerowano, że nawet przy uniewinnieniu oskarżonych od zarzutu przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej, były podstawy do zastosowania wobec niego obostrzeń wynikających z treści art. 65 § 1 k.k. Wydaje się być bowiem oczywistym, że z prowadzonego oszukańczego procederu uczynił także A. S. stałe źródło dochodu w rozumieniu art. 65 § 1 k.k. Jedynie niedopatrzeniom prokuratora i Sądu Okręgowego może zawdzięczać ten sprawca, że tego rodzaju ustalenie nie zostało mu przypisane. Przy ocenie wysokości tej kary nie można pomijać wielkości przedmiotu oszustwa (kwota 568 tysięcy złotych to niemalże 3 krotność mienia znacznej wartości) a także dotychczasowej kilkakrotnej karalności osk. A. S..

W konsekwencji uznano, że kara 2 lat pozbawienia wolności jaką orzekł wobec tego oskarżonego Sąd Okręgowy w pełni odpowiada wskazaniom zawartym w art. 53 k.k. Taka wysokość orzeczonej kary obligowała do rozważenia możliwości zastosowania wobec A. S. dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia jej wykonania. Przeciwwskazaniem do zastosowania instytucji przewidzianej w art. 69 k.k. była jednak uprzednia karalność tego oskarżonego oraz fakt uczynienia z działalności przestępczej stałego źródła dochodu.

2. Sąd Apelacyjny nie widzi także podstaw do kwestionowania kary grzywny wymierzonej osk. S. oraz wydanego wobec niego orzeczenia opartego na art. 46 § 1 k.k. Zważyć przecież należy, że 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł. każda to niespełna 1 procent wielkości przedmiotu oszustw przypisanych temu sprawcy. Zasadność orzeczenia opartego na art. 46 § 1 k.k. także wydaje się być oczywista. Pokrzywdzony Bank złożył w tym względzie stosowne żądanie, stąd też orzeczenie środka karnego opartego na art. 46 § 1 k.k. było obligatoryjne. Nie ma przy tym żadnych racjonalnych powodów, aby kwestionować decyzję Sądu Okręgowego o nałożeni u na skazanego A. S. obowiązku pokrycia w całości wyłudzonego kredytu.

III.  Ocena apelacji prokuratora (T. LVIII k. 11181 i n.)

Apelacja prokuratora jest niezasadna i to w stopniu niemalże oczywistym. Stwierdzenie powyższe odnosi się przede wszystkim do tej części, która została skierowana przeciwko uniewinnieniu oskarżonych T. Ś. oraz R. M. od zarzuconych im czynów. Niezasadne okazały się także argumenty, skierowane przeciwko karom, wymierzonym pozostałym 2 oskarżonym m.in. z powodu uniewinnienia ich w instancji odwoławczej od zarzutu przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej. Na uzasadnienie swego rozstrzygnięcia przedstawia Sąd Apelacyjny następujące argumenty.

1.  Ocena argumentów prokuratora, skierowanych przeciwko uniewinnieniu oskarżonych od zarzuconych im czynów.

Tę część wywodów prokuratora uznano, co już na wstępie zasygnalizowano za niezasadną.

Przede wszystkim trudno zorientować się na podstawie ich treści na czym opiera ten skarżący stanowisko, że oskarżeni T. Ś. (1) i R. M. (1) współuczestniczyli w oszustwach kredytowych, popełnionych przez oskarżonych wcześniej przedstawionych to jest M. R. (1) i A. S. (1) oraz świadka Ł. J. (1). Praktycznie rzecz biorąc koncentruje ten apelujący swą uwagę głównie na kwestii charakteru prawnego umowy, łączącej firmy oskarżonych T. Ś. i R. M. z pokrzywdzonym bankiem. W jego przekonaniu Sąd Okręgowy wadliwie ocenił tę umowę i w konsekwencji nie przyjął winy oskarżonych i to zarówno w zakresie udziału w zarzuconych im oszustwach jak i w zakresie przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej, zajmującej się oszustwami na szkodę banków.

1. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny rozważy w pierwszej kolejności, jaki był charakter prawny działalności gospodarczej prowadzonej przez firmy oskarżonych T. Ś., tj. (...) i R. M. (...) a polegającej na sprzedaży ratalnej towarów i usług w systemie ratalnym (...). Apelujący prokurator kwestionuje bowiem stanowisko Sądu Okręgowego, jakoby oskarżeni ci byli pośrednikami finansowymi. W jego przekonaniu, umowy łączące ich z bankami nie były umowami o pośrednictwo kredytowe, lecz umowami o współpracy w zakresie sprzedaży ratalnej towarów. W konsekwencji wynikający z tych umów obowiązek sprzedaży towarów objętych kredytowaniem spoczywał bezpośrednio na oskarżonych R. M. i T. Ś. (1). Odwołuje się ten apelujący do treści umów zawartych między (...) Bankiem a firmami obojga oskarżonych i dochodzi do wniosku, że pokrzywdzony Bank miał podstawy do przypuszczeń, iż to ci oskarżeni byli bezpośrednimi sprzedawcami towarów i usług objętych kredytowaniem w pełni odpowiedzialnymi za te towary i usługi, które zostały wykazane w poszczególnych umowach (patrz: strony 16 i 17 apelacji prokuratora). Na podstawie tych wywodów można dorozumiewać, iż skarżący ten, chociaż wprost tego nie czyni to jednak zdaje się sugerować, iż wymienieni oskarżeni od samego początku byli nielojalni wobec systemu ratalnej sprzedaży (...), ukrywając przed pokrzywdzonym (...) Bankiem, że to nie oni zajmują się bezpośrednio sprzedażą ratalną towarów i usług. Stwierdzenie powyższe jest bezpodstawne i to w stopniu oczywistym, gdyż całkowicie pomija zgromadzony materiał dowodowy i okoliczności sprawy.

1) Po pierwsze – firmy oskarżonych R. M. (...) oraz T. Ś. (...) a także firma (...) należąca do Ł. J. (1) miały w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej m.in. świadczenie usług finansowych na rzecz innych podmiotów gospodarczych.

2) Po drugie – pokrzywdzonemu Bankowi powyższa okoliczność była doskonale znana, a co więcej w niektórych sytuacjach sugerowały podmiotom gospodarczym skorzystanie z takiego pośrednictwa firm, które takim pośrednictwem się zajmowały.

Obie w/w okoliczności mają wsparcie w następujących dowodach.

Ad. 1) Analiza zaświadczeń o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej świadczy, że wszystkie 3 podmioty, które świadczyły usługi w zakresie pośrednictwa kredytowego na rzecz innych podmiotów gospodarczych, tę część działalności wpisały do powyższych zaświadczeń.

I tak – w zaświadczeniu dotyczącym (...) należącym do Ł. J. (1) wyraźnie stwierdza się, iż jej działalność gospodarcza polega m.in. na świadczeniu pośrednictwa finansowego (Tom VIII k. 1422).

Podobny charakter ma także zapis dotyczący firmy (...)”, należącej do R. M. (1). We wpisie do działalności gospodarczej tej firmy stwierdza się bowiem, że zajmuje się ona m.in. „ działalnością wspomagającą usługi finansowe” (Tom XXV k. 4998 i 50 98).

Co do firmy (...) brak takiego zaświadczenia w aktach, ale nawet z faktur przedstawionych przez nią w trakcie rozprawy wyraźnie wynika, że to nie ona jest sprzedawcą towarów i usług, lecz „ pośrednikiem finansowym” (patrz: Tom LVII k. 10866 i 10870).

Ad. 2) Sąd Apelacyjny jest świadom, że fakt powyższy, a więc rodzaj działalności deklarowanej w zaświadczeniach o wpisie do ewidencji gospodarczej, jeszcze sam przez się nie podważa stanowiska prezentowanego w apelacji prokuratora. Zważyć przecież należy, iż mogło tak być, jak to neguje prokurator, że pokrzywdzony (...) Bank nie wiedział, że oskarżeni T. Ś. i R. M. to pośrednicy nie zaś bezpośredni sprzedawcy towarów i usług, kredytowanych w systemie (...). Tak jednak rzecz się nie przedstawia. Zgromadzone dowody w sposób ewidentny bowiem wskazują, że zarówno pokrzywdzony (...) jak i inne banki od samego początku miały pełną wiedzę, że zarówno firma (...) należąca do Ł. J. jak i firmy oskarżonych to jest (...) i (...) zajmują się pośrednictwem kredytowym na rzecz innych podmiotów gospodarczych. Świadczą o tym zeznania przedstawicieli poszczególnych banków a zwłaszcza okoliczności związane z pośrednictwem, wykonywanym przez T. Ś. (1) na rzecz osk. A. S. (1). Właśnie od tej ostatniej okoliczności pragnie Sąd Apelacyjny rozpocząć uzasadnienie stanowiska wyrażonego na wstępie, co do stanu świadomości Banku. Już w poprzednim fragmencie uzasadnienia zwrócono uwagę, że T. Ś. (1) we wnioskach kredytowych wyraźnie stwierdzała, iż jest jedynie „pośrednikiem finansowym”. O tym zaś, jakie były w tym zakresie intencje pokrzywdzonego banku najdobitniej dowodzi jego postawa wobec wniosku osk. A. S., ubiegającego się o zawarcie z nim umowy o prowadzenie sprzedaży kredytowej towarów i usług w związku z prowadzeniem firmy (...). (...) SA miał jednak pewne zastrzeżenia do tego oskarżonego. Bank ten nie stawiał jednak żadnych przeszkód, by taką sprzedaż kredytową prowadził ten oskarżony za pośrednictwem firmy (...) chociaż wcześniej zajmowała się ona jedynie sprzedażą towarów z branży medycznej. Dla umożliwienia jej takiej działalności rozszerzył ten bank zakres pośrednictwa finansowego osk. T. Ś. (1) o sprzedaż towarów i usług z branży stolarskiej (parz: zeznania E. L. k. 11030 – 11033 Tom LVII i k. 8286 – 8288 Tom XLI). Także zeznania K. P. jednoznacznie dowodzą, iż (...) miał pełną świadomość, że T. Ś. (1) jest jedynie pośrednikiem w stosunku do umów kredytowych zawieranych przez firmę osk. A. S. (Tom LVII k. 10854 w zw. z k.8291-8293).

Podobnie rzecz przedstawia się z wiedzą banków co do rodzaju działalności kredytowej osk. R. M.. Jest znamiennym, że pośrednictwem kredytowym zajmował się on nie tylko dla firmy (...).R., lecz nadto wobec 96 innych podmiotów gospodarczych (patrz: kopia 97 umów o pośrednictwa kredytowe T. LVI k. 10686-10784). Z zeznań M. M. (1) – pracownicy (...) Banku ewidentnie przy tym wynika, że Bank ten miał pełną świadomość rodzaju działalności prowadzonej przez firmę (...), a zwłaszcza, że R. M. był „ pośrednikiem” w zawieraniu umów kredytowych na rzecz innych podmiotów gospodarczych (patrz: M.M. T.LVII k. 10841-10843). W podsumowaniu powyższych rozważań jeszcze raz więc powtórzyć należy stanowisko, że niezależnie od tego, jak prokurator Interpretuje treść umów łączących (...) Bank z oskarżonymi T. Ś. i R. M., to jest niespornym, iż (...) Bank a także inne banki miały pełną świadomość faktu, że oskarżeni ci zajmują się także pośrednictwem kredytowym na rzecz innych podmiotów gospodarczych.

2. W samej zaś rzeczy, oceniając apelację prokuratora, zauważyć należy, że zupełnie ignoruje się w niej kwestię braku świadomości oskarżonych T. Ś. i R. M., że inne osoby, wykorzystując pośrednictwo tych oskarżonych dopuszczały się oszustw kredytowych. Treść tej apelacji zdaje się wskazywać, że jej autor prezentuje pogląd, jakoby sam fakt wykorzystania do wyłudzeń kredytów przez nieuczciwych sprawców pośrednictwa firm, należących do obojga w/w oskarżonych, uzasadniał ich odpowiedzialność za współudział w tych oszustwach. Stanowisko tego rodzaju sugeruje wadliwego rozumienia przepisów odnoszących się do winy umyślnej. Treść wyjaśnień (a w niniejszym postępowaniu zeznań) Ł. J. (1), oraz wyjaśnienia oskarżonych M. R. i A. S. wyraźnie wskazuje, że oskarżonym T. Ś. i R. M. nie sposób przypisać żadnej postaci winy umyślnej w odniesieniu do zarzuconych oszustw.

a) Przypomnieć należy, że R. M. (1) zarzucono współudział w oszustwach popełnionych przez M. R. i Ł. J.. Gdyby nawet pominąć treść wyjaśnień R. M., konsekwentnie negującego swą winę, to żadną miarą nie sposób zignorować postawy A. R.. Przypomnieć należy, że to on jedynie miał kontakt z firmą (...). Wyjaśnił on, że z R. M. nigdy osobiście się nie zetknął. Nie miał więc nawet możliwości poinformowania go o prowadzonym przez siebie przestępczym procederze. Kontaktował się wyłącznie z pracownicami biura firmy (...), których także nie wtajemniczał w zakres prowadzonej oszukańczej działalności. Co więcej – formalności dotyczące zawarcia umowy o współpracy przeprowadził nie z R. M., lecz z pracownicą jego biura M. S. (2) (patrz: M. R. k. 10791 w zw. z k. 4623 – 4624 i 4625 T.XXXIII a tajdze zeznania M. S. k. 10985 – 10990 i 11048 – 11-049v Tom LVII). Także z wyjaśnień organizatora tego oszustwa to jest Ł. J. (1) nie wynika, aby R. M. był świadom rodzaju działalności przestępczej prowadzonej przez tego świadka i M. R. (patrz: LVII k.10922 – (...) w zw. z T.II k. 290-316, 317-324 i 325 – 329).

b) Podobnie wyglądają dowody zgromadzone w tej sprawie a odnoszące się do odpowiedzialności osk. T. Ś. (1). Przypomnieć należy, że wykorzystując pośrednictwo firmy należącej do tej oskarżonej, A. S. (1) przy udziale Ł. J. wyłudził kredyty w łącznej wysokości ponad 568 tysięcy złotych. Z oskarżoną tą kontaktował się jedynie A. S.. Wyjaśniał on konsekwentnie, że T. Ś. (1) nie miała świadomości co do rodzaju przestępczego procederu przez niego prowadzonego (A. S. T. LVI k. 10790 – 10791 w zw. z k. 8318 T.XLII). Z kolei Ł. J. zeznał, że: „ Ja o istnieniu Pani Ś. nie miałem pojęcia. Tę firmę uzyskał gdzieś S.” (T. LVII k. 10923).

W tej sytuacji uznano, że sugestie oskarżyciela o istnieniu przestępczego porozumienia oskarżonych T. Ś. oraz R. M. z J. J., M. R. i A. S., w zakresie wyłudzenia kredytów, nie mają żadnego wsparcia w dowodach i okolicznościach sprawy. W każdym razie trudno takich dowodów i okoliczności doszukać się w apelacji wniesionej przez prokuratora.

3. Sąd Apelacyjny rozważał nadto, czy charakter prawny umów, zawartych między pokrzywdzonymi bankami a oskarżonymi R. M. i T. Ś. o współpracy w zakresie zawierania umów kredytowych, nie uzasadnia ich odpowiedzialności za szkody, które wynikły w sposób pośredni z tej współpracy. Chodzi tu o odpowiedzialność opartą na podstawie art. 296 k.k. Kwestia ta może być przy tym rozważana jedynie w odniesieniu do T. Ś., gdyż przy wykorzystaniu jej firmy, sprawcy wyłudzili kredyty znacznej wartości. Co do osk. R. M. takie rozważania stają się bezprzedmiotowe, gdyż przy wykorzystaniu pośrednictwa firmy (...) wyłudzono kredyty w łącznej wysokości 103.248,05 zł. a więc w kwocie nie będącej mieniem znacznej wartości.

Gdyby jednak nawet uznać, że T. Ś., która z mocy zawartej umowy była osobą zobowiązaną do „ zajmowania się sprawami majątkowymi” (...) Banku, to i tak nie sposób przypisać jej „ nadużycia udzielonych uprawnień lub niedopełnienia ciążącego na niej obowiązku” w rozumieniu w/w przepisu art. 296 k.k. Zważyć należy, że przy rodzaju oszukańczych przedsięwzięć podjętych przez M. R., A. S., Ł. J. nie mieli oskarżeni M. M. i T. Ś. możliwości zorientowania się, iż wymienieni sprawcy prowadzą przestępczą działalność. Jest przy tym znamiennym, że nawet pracownicy pokrzywdzeni banków, którzy podejmowali czynności weryfikujące rzetelność przedstawionych dokumentów, nie byli w stanie niczego ujawnić.

Sprawcy ci bowiem przy dokonywaniu oszustw:

- wskazywali personalia i inne dane (pesel, adresy) osób faktycznie żyjących,

- wymieniali nieprawdziwe numery telefonów i w razie telefonicznej rozmowy zapewniali przedstawicieli banków co do rzetelności składanych wniosków kredytowych.

Skoro więc zważy się, że pokrzywdzone banki, dysponujące całym zespołem pracowników zajmujących się sprawdzaniem rzetelności przedstawionych dokumentów, nie wykryły tych oszustw, to trudno wymagać, aby T. Ś. była w stanie przestępstwo takie ujawnić. W tym zakresie nie można tracić z pola widzenia oszukańczych działań stosowanych przez A. S., Przychodził on do jej biura zawsze w ubraniu roboczym, ciągle sugerował, że się spieszy bo wykonuje jakieś zlecenie, niejednokrotnie prosił o umożliwienie mu skorzystania z łazienki, bo pobrudził się przy wykonywaniu zleconej usługi (patrz: T. Ś. T.LVII k. 10800-10803 i 10794 – 10795 Tom LVI).

4. W podsumowaniu stwierdzić należy, że brak było jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania orzeczeń o uniewinnieniu oskarżonych T. Ś. i R. M. od współudziału w zarzuconych im oszustwach.

Konsekwentnie – bezpodstawny okazał się także zarzut o przynależności tych oskarżonych do zorganizowanej grupy przestępczej. Wobec tego i te punkty zaskarżonego wyroku zostały utrzymane w mocy.

2.  Ocena zarzutów, skierowanych przez prokuratora przeciwko karom wymierzonym oskarżonym A. S. i M. R..

Jak to już wyżej zasygnalizowano, za bezzasadne uznano także zarzuty oskarżyciela publicznego skierowane, przeciwko karom, wymierzonym A. S. i M. R.. W tym zakresie stwierdzić należy, iż żądanie prokuratora stało się częściowo bezprzedmiotowe, gdyż Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok, uniewinniając w/w oskarżonych od popełnienia przypisanej im przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej (orzeczenie z punktów I i VII zaskarżonego wyroku). W tej sytuacji przedmiotem rozważań Sądu Odwoławczego były:

a) co do osk. M. R. kary:

1) 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 40 zł. każda, orzeczone w p. II,,

2) 1 rok i 4 miesiące pozbawienia wolności orzeczona w p. III,

b) co do A. S. kara: 2 lat pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł. każda.

W apelacji swej prokurator formułuje nadto wniosek o zmianę wyroku co do tych oskarżonych w zakresie orzeczeń o środku karnym, opartym na podstawie art. 46 § 1 k.k. Wydaje się jednak, że wniosek ten to oczywista pomyłka pisarska, gdyż stanowi on powtórzenie rozstrzygnięcia wydanego w tym zakresie przez Sąd Okręgowy.

Do rozważenia pozostaje, więc jedynie ocena zarzutów, skierowanych przeciwko karom wymierzonym w/w oskarżonym.

Ad a) Realizując powyższy obowiązek, zauważyć na wstępie należy, iż ocena wniosków prokuratora, złożonych co do osk. M. R. o tyle jest utrudniona, że wnioski te zdają się pomijać ustalenia Sądu Okręgowego co do oceny prawnej oszustw, popełnionych przez tego oskarżonego. Jedynie dla porządku przypomina się, iż całą oszukańczą działalność M. R. potraktował ten Sąd za dwa przestępstwa, a mianowicie:

1) w p. II części rozstrzygającej przyjął jako jedno przestępstwo ciągłe:

- 142 oszustwa popełnione przy współudziale z Ł. J. (zarzut z p. II),

- pomoc do popełnienia 182 oszust udzielona A. S. i Ł. J. (zarzut z p. XII).

Za przestępstwo to wymierzono wymienionemu sprawcy kary wcześniej podane a mianowicie:

- 2 lata i 8 miesięcy pozbawienia wolności ,

- oraz 100 stawek dziennych grzywny po 40 zł. każda,

2) w p. III części rozstrzygającej potraktowano 9 oszustw, zarzuconych w punktach III – XI za jedno przestępstwo ciągłe, którego przedmiotem było mienie o łącznej wartości 43.222.05 zł.

Za przestępstwo to wymierzono M. R. karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Prokurator ustaleń tych w apelacji nie kwestionował, skarżąc wyrok co do oskarżonych M. R. i A. S. jedynie cyt. „ w części dotyczącej orzeczenia o karze” (cytaty ze strony 1 apelacji a także treść podniesionych zarzutów w p. V i VI tej apelacji). Tymczasem we wnioskach apelacyjnych prokurator pomija zupełnie treść zaskarżonego wyroku, powtarzając swoje żądanie, przedstawione co do kar, w postępowaniu przed Sądem Okręgowym (k. 10923-10924 T. LVII). Mianowicie wniósł on o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie M. R. (przy pominięciu wniosku co do czynu z p. I, z uwagi na wydanie wyroku uniewinniającego) kar:

- za II czyn – na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. 4 lat pozbawienia wolności i 50 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda;

- za III czyn – na podstawie art. 286 § 1 k.k. – 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny po 10 zł. każda;

- za czyny IV – XI – na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. – 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 30 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda,

- za czyn XII – 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 40 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda,

- kary łącznej – 6 lat pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny po 100 zł. każda.

Wniosek ten nie sposób więc ocenić w sposób racjonalny, gdyż pozostaje on w oczywistym oderwaniu od treści zaskarżonego wyroku. Mógłby on być racjonalnie rozważony, gdyby oskarżyciel zakwestionował ocenę prawną zachowań oskarżonego. Tego jednak nie uczyniono. W tej sytuacji przedmiotem oceny Sądu Apelacyjnego będą jedynie 2 kary wymierzone M. R. przez Sąd Okręgowy, nie zaś 4 kary, wnioskowane w apelacji prokuratora. Nie tracąc z pola widzenia argumentów, przedstawionych przez oskarżyciela w uzasadnieniu apelacji a odnoszących się do oceny stopnia społecznej szkodliwości działalności przestępczej M. R. a także stopnia jego zawinienia oraz stopnia demoralizacji, uznano, że kary mu wymierzone odpowiadają wskazaniom zawartym w art. 53 k.k. Zważyć przecież należy, iż Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska, wyrażonego w zaskarżony, wyroku, jakoby przypisanych przestępstw dopuścił się M. R. w związku z przynależnością do zorganizowanej grupy przestępczej.

Niezależnie od tego przy ocenie kar, orzeczonych w punktach II i III nie może być pomijana postawa wymienionego sprawcy prezentowana w śledztwie i podczas rozprawy, w tym zwłaszcza sporządzone przez niego tzw. „ zawiadomienie o przestępstwie”. „ Zawiadomienie” powyższe, w zestawieniu z treścią składanych wyjaśnień, obligowały do rozważenia, czy nie mamy tu do czynienia z sytuacją o jakiej mowa w art. 60 § 3 k.k. w zw. z art. art. 60 § 5 k.k. Jedynie z powodów wcześniej podanych w niniejszym uzasadnieniu nie uwzględnił Sąd Apelacyjny żądania zgłoszonego w tym względzie w apelacji obrońcy tego oskarżonego (patrz: p. I ust. 3 „Ocena zasadności zarzutów skierowanych w apelacji pod adresem kar wymierzonych osk. M. R. ….”).

W konsekwencji nie uwzględniono wniosków, zawartych w apelacji prokuratora a odnoszących się do kar wymierzonych M. R..

Ad b) Za bezzasadny uznano także wniosek o podwyższenie kary wymierzonej A. S. za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw.z art. 294 § 1 k.k. Przypomnieć bowiem należy, że żądanie co do zmiany kary, orzeczonej na podstawie art. 258 § 1 k.k. stało się bezprzedmiotowe z uwagi na uniewinnienie przez Sąd Apelacyjny wymienionego oskarżonego od popełnienia tego przestępstwa. Oceniając kary wymierzone A. S. za czyn z p. XVI to przyznać należy, że stopień społecznej szkodliwości oszustwa przypisanego temu sprawcy był znaczny. Nie stracono także z pola widzenia uprzedniej karalności tego oskarżonego. Z drugiej jednakże strony, przy ocenie kar wymierzonych za to przestępstwo, nie można pomijać postawy prezentowanej przez osk. A. S. w trakcie procesu. Zważyć w tym względzie należy, iż konsekwentnie przyznawał się on do popełnionych oszustw.

W konsekwencji, przy uwzględnieniu nadto faktu wyeliminowania ustaleń o popełnieniu tego przestępstwa w związku z przynależnością do zorganizowanej grupy przestępczej, uznano, że kary wymierzone A. S. odpowiadają wskazaniom określonym w art. 53 k.k.

IV.  Argumenty wspierające rozstrzygnięcie co do kosztów procesu.

1. Orzeczenie o kosztach procesu, związanych z apelacją obrońców oskarżonych M. R. i A. S. na oparcie w przepisach art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 630 k.p.k. Mianowicie – Sąd Apelacyjny zmienił częściowo zaskarżony wyrok uniewinniając tych oskarżonych od popełnienia czynów z art. 258 § 1 k.k. W tej sytuacji koniecznym stało stwierdzenie, iż koszty procesu z tą częścią sprawy związane ponosi Skarb Państwa (art. 630 k.p.k.). Pozostałe koszty procesu związane z apelacją obrońców tych oskarżonych winni ponieść obaj ci oskarżeni z uwagi na fakt wydania wyroku skazującego. Uznano jednak, że podjęcie takiego orzeczenia byłoby nieracjonalne. Nie stwierdzono bowiem, aby skazani ci posiadali jakikolwiek majątek a jest przy tym mało prawdopodobne, aby w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności skierowano ich do wykonywania odpłatnej pracy. Stąd decyzja oparta na treści art. 624 § 1 k.p.k. o zwolnieniu tych oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych za drugą instancję.

2. Konsekwencją rozstrzygnięcia o uniewinnieniu oskarżonej T. Ś. od zarzuconych jej przestępstw, było stwierdzenie, że koszty procesu poniesione przez tę oskarżoną winny być jej zwrócone przez Skarb Państwa (art. 632 p. 2 k.p.k.) Uwzględniono wobec tego wniosek obrońcy tej oskarżonej, zasądzając na jej rzecz wydatki poniesione na obrońcę w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym.

3. Nie została uwzględniona apelacja prokuratora, stąd też stwierdzono, że koszty procesu związane z tą apelacją ponosi Skarb Państwa (art. 636 § 1 k.p.k.).