Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 lipca 2025 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Cezariusz Baćkowski

Sędziowie: SA Agata Regulska (spr.)

SA Robert Zdych

Protokolant: Katarzyna Szypuła

przy udziale Lidii Frątczak prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2025 r. sprawy

A. G. (1)

oskarżonego o czyny z art. 158 § 2 k.k. i art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i z art. 276 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 31 stycznia 2025 r. sygn. akt III K 303/24

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. K. (1) 1476 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, poniesionymi wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

A. G. (1) został oskarżony o to, że :

I.  w dniu 1 czerwca 2024r. we W., w tramwaju linii (...), numer boczny pojazdu (...), na odcinku pomiędzy przystankami (...) – (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innym, nieustalonym mężczyzną, dokonał pobicia S. S., w następstwie którego doznał on ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w ten sposób, że co najmniej jedenastokrotnie uderzył pokrzywdzonego otwartą, prawą dłonią w lewą stronę twarzy, a także co najmniej jedenastokrotnie uderzył pokrzywdzonego prawą dłonią, zaciśniętą w pięść w okolice lewej strony twarzy i lewego oka, w tym przytrzymując lewą ręką za bark i przyciągając go do siebie, a także zmuszając do zajmowania pozycji siedzącej, wskutek czego spowodował u pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci złamania ściany dolnej oczodołu lewego z przemieszczeniem odłamów masywnego obrzęku spojówki oka lewego, rozległej rany twardówki oka lewego z wypadającą błoną śluzową naczyniową, krwotoku wewnątrzgałkowego oka lewego, krwiaka okularowego oka lewego, krwawienia do zatoki szczękowej lewej, złamania kości nosa bez istotnego przemieszczenia odłamów złamania, które to obrażenia spowodowały u pokrzywdzonego ciężki uszczerbek na zdrowiu, w postaci innego ciężkiego kalectwa, polegającego na pozbawieniu pokrzywdzonego wzroku rozumianego jako widzenie stereoskopowe, obuoczne,

tj. o czyn z art. 158 § 2 k.k. i art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

II. w czasie miejscu jak w pkt I ukrywał dokument, którym nie miał prawa wyłącznie rozporządzać, w postaci dowodu osobistego serii (...) wystawionego na nazwisko R. M.,

tj. o czyn z art. 276 k.k.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 31.01.2025 r., sygn.. akt: III K 303/24 orzekł:

I. w miejsce czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku, uznał oskarżonego A. G. (1) za winnego popełnienia czynu polegającego na tym, że w dniu 1 czerwca 2024r. we W., około godz. 22:00, w tramwaju linii (...), numer boczny pojazdu (...), na odcinku pomiędzy przystankami (...) – (...), dopuścił się przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu S. S., w ten sposób, że jeden raz uderzył pokrzywdzonego otwartą, prawą dłonią w lewą stronę twarzy, oraz co najmniej jedenastokrotnie uderzył go prawą dłonią, zaciśniętą w pięść w okolice lewej strony twarzy i lewego oka, w tym przytrzymując lewą ręką za bark i przyciągając go do siebie, a także zmuszając do zajmowania pozycji siedzącej, wskutek czego spowodował u pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci złamania ściany dolnej oczodołu lewego z przemieszczeniem odłamów masywnego obrzęku spojówki oka lewego, rozległej rany twardówki oka lewego z wypadającą błoną śluzową naczyniową, krwotoku wewnątrzgałkowego oka lewego, krwiaka okularowego oka lewego, krwawienia do zatoki szczękowej lewej, złamania kości nosa bez istotnego przemieszczenia odłamów złamania, które to obrażenia spowodowały u pokrzywdzonego ciężki uszczerbek na zdrowiu, w postaci innego ciężkiego kalectwa, polegającego na pozbawieniu pokrzywdzonego wzroku rozumianego jako widzenie stereoskopowe, obuoczne, stanowiącego przestępstwo z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 4 (czterech) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

II. uznał oskarżonego A. G. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 276 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 85 § 1 k.k., art. 86 § 1 k.k., wymierzył wobec oskarżonego A. G. (1) w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności, karę łączną 4 (czterech) lat i 6 (sześciu ) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 63 § 1 k.k., zaliczył oskarżonemu A. G. (1) na poczet kary łącznej pozbawienia wolności, okres jego zatrzymania w sprawie od dnia 1 czerwca 2024r., godz. 23:30 do 21 stycznia 2025r.;

V.  na podstawie art. 46 §1 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. G. (1) obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, poprzez zapłatę pokrzywdzonemu S. S. kwoty 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy) z tytułu popełnienia przestępstwa przypisanego w pkt I wyroku;

VI.  na podstawie art. 93 a § 1 pkt 3 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. G. (1) środek zabezpieczający w postaci terapii uzależnień, który winien być stosowany po zakończeniu odbywania przez niego kary pozbawienia wolności;

VII.  na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócił uprawnionemu A. G. (1) dowód rzeczowy opisany po lp.1 wykazu dowodów rzeczowych D.rz.845.2024, k.173, uznając go za zbędny dla postępowania karnego;

VIII.  pozostawił w aktach sprawy dowód rzeczowy opisany pod l.p. 2 wykazu dowodów rzeczowych D.rz. 785.2024, k.169;

IX.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii adw. Ł. K. (1), kwotę 5 508,80 zł brutto, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu A. G. (1);

X.  na podstawie art. 624 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty kosztów sądowych, w tym opłaty, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego A. G. (1). Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  rażącą niewspółmierność kar jednostkowych wymierzonych oskarżanemu oraz kary łącznej czterech lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, w sytuacji gdy przez cały okres trwania postępowania (tj. w toku postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego) oskarżony przyznawał się do obu zarzucanych mu czynów, wyrażał przeprosiny i akt skruchy, a jego zachowanie wynikało z działania impulsywnego, czemu Sąd I instancji nie przydał właściwego znaczenia.

2)  rażącą niewspółmierność wysokości zadośćuczynienia w kwocie 50.000 złotych orzeczonego na rzecz S. S., w sytuacji gdy sam pokrzywdzony nie artykułował wniosku o orzeczenie tego środka, nie przedstawił żadnych twierdzeń w przedmiocie skali doznawanej krzywdy, orzeczona wysokość zadośćuczynienia była wyższa o 30.000 złotych względem żądania wyrażonego w tym zakresie przez oskarżyciela publicznego, a uzasadnienie zaskrzonego wyroku, nie przedstawia konkretnych uwag w przedmiocie orzeczenia tak wysokiej kwoty zadośćuczynienia.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu łagodniejszych kar jednostkowych, łagodniejszej kary łącznej oraz niższej wysokości zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego i postawione w niej zarzuty pozostają chybione.

Przypomnieć należy, iż ingerencja Sądu Odwoławczego w orzeczenie o karze może nastąpić tylko i wyłącznie wówczas, gdy różnica między karą wymierzoną w pierwszej instancji, a karą, którą należałoby orzec jest znaczna, rażąca i nie może sprowadzać się do różnic niewielkich, nieznacznych, bo byłoby to sprzeczne z normą art. 438 pkt 4 k.p.k., z której jednoznacznie wynika, że podstawą zmian może być jedynie rażąca – a więc nie każda – niewspółmierność kary. Zasady i dyrektywy orzekania w przedmiocie kary pozostawiają organowi orzekającemu pewien zakres swobody w procesie jej wymierzania, a granice tej swobody zakreśla wskazana w przepisie art. 438 pkt 4 k.p.k. „rażąca niewspółmierność kary". Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyrażającą oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Istotnymi wyznacznikami tego, czy dana kara jest sprawiedliwa, jest to, czy została orzeczona w granicach przewidzianych przez ustawę, a jej dolegliwość nie przekracza stopnia winy. Ponadto winna ona uwzględniać stopień społecznej szkodliwości czynu oraz brać pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd Okręgowy wymierzył A. G. (1) za przestępstwo z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. karę 4 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 276 k.k. karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, zaś jako karę łączną karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Zważywszy na stopień winy i społecznej szkodliwości czynów popełnionych przez oskarżonego nie sposób uznać, że są to kary, odnośnie do kar jednostkowych, rażąco, niewspółmiernie surowe.

Zważyć trzeba, że istotne znaczenie w kwestii rozpoznania apelacji ma treść przepisu art. 53 § 1 k.k., wskazująca na cztery dyrektywy wymiaru kary, które sąd ma obowiązek uwzględnić. Pierwsze dwie z nich, to jest współmierność kary do stopnia winy i do stopnia społecznej szkodliwości czynu, mają zapewnić sprawiedliwość orzekanych kar; dwie następne – cele kary, a mianowicie zapobiegawcze i wychowawcze oddziaływanie na sprawcę przestępstwa (prewencja indywidualna) oraz społeczne oddziaływanie kary (prewencja ogólna).

Na gruncie niniejszej sprawy nie sposób stwierdzić, by Sąd Okręgowy niewłaściwie orzekł o wysokości tak kar jednostkowych, jak i kary łącznej.

Warte uwzględnienia jest to, że za przestępstwo spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jak w przedmiotowej sprawie wymierza się karę pozbawienia wolności na czas od lat 3 do 20 lat pozbawienia wolności. Sąd Orzekający, uwzględniając przesłanki wymiaru kary, ma kształtować jej rozmiar.

Istotnie, co eksponuje obrońca w wywiedzionej apelacji A. G. (1) przyznał się do popełnienia zarzuconych mu czynów, wyraził skruchę i chciał na rozprawie przeprosić nieobecnego pokrzywdzonego S. S.. Należy zgodzić się również z tym, że działanie oskarżonego miało charakter impulsywny, nie planował swojego działania. To jednak zbrodnia, której się dopuścił jest oburzającą i z oczywistych względów nieakceptowalna dla ogółu społeczeństwa. Jest oburzająca z uwagi na sposób działania sprawcy, ilość zadanych obrażeń i ich charakter czym spowodował nieodwracalne skutki dla pokrzywdzonego - pozbawił go wzroku lewego oka. Oskarżony działając umyślnie, w stanie nietrzeźwości, w miejscu publicznym w obecności innych pasażerów tramwaju dopuścił się zbrodni przeciwko życiu i zdrowiu z błahego powodu. Nie bez znaczenia dla wymiaru kary jest również dotychczasowa droga życiowa oskarżonego. Jest on osobą wielokrotnie karaną za przestępstwa naruszające różne dobra prawne, w tym za przestępstwo z użyciem przemocy. Ma wprawdzie, co podkreśla obrońca w apelacji, skłonności do zachowań impulsywnych, jednak nie wyciąga wniosków z przebytych doświadczeń, nie koryguje swojego zachowania mimo problemów życiowych. Nie pracuje, jest osobą bezdomną. Jest uzależniony od alkoholu, a to alkohol osłabia mechanizmy kontroli emocji i zachowania i sprzyja podejmowaniu działań agresywnych, sprzecznych z prawem, jak w niniejszym wypadku. Zatem zarówno stopień jego winy jak i stopień społecznej szkodliwości przypisanej mu zbrodni są wysokie.

Oskarżony dopuścił się również umyślnego występku przeciwko dokumentom, ukrywając dowód osobisty osoby uprawnionej, za co Sąd Okręgowy wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności. Zdaniem apelującego obrońcy orzekając karę w takim rozmiarze, Sąd miał uchybić zasadzie wewnętrznej sprawiedliwości wyroku w stosunku do współoskarżonego P. S., a nadto jest ona rażąco niewspółmiernie surowa. Skarżący zdaje się jednak tracić z pola widzenia fakt, że P. S. zostało przypisane przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej S. S., a więc o znacznie mniejszym charakterze naruszenia dobra prawnego pokrzywdzonego. Nadto jest on osobą dotychczas niekaraną, która nigdy nie weszła w konflikt z prawem, w przeciwieństwie do wielokrotnie karanego oskarżonego.

Sąd Okręgowy w wywodzie na temat kar na jakie zasługuje oskarżony uwzględnił zarówno motywację, sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw popełnionego przestępstwa z art. 156 k.k., jak również właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed jak i po popełnieniu przestępstwa. Przeanalizował i ocenił całokształt ujawnionych w sprawie okoliczności, obciążających, łagodzących, w tym przyznanie się do popełnienia zarzucanych oskarżonemu czynów, jego skruchę i chęć przeproszenia pokrzywdzonego, zaś swoje stanowisko oraz argumentację towarzyszącą mu przy ferowaniu wyżej wymienionego rozstrzygnięcia przedstawił następnie w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Wzgląd na wszystkie okoliczności wpływające na wymiar kar jednostkowych wskazuje, że kary łagodniejsze, o które wnioskuje skarżący nie zaspokoją potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a także nie osiągną celów wychowawczych i zapobiegawczych w stosunku do sprawcy. Nie wolno ich zatem orzec, nie pozwala na to stopień winy, a żadne inne kary przewidziane w sankcjach za dane przestępstwa nie spełniłyby indywidualno - lub generalnoprewencyjnych celów kary określonych w art. 53 § 1 k.k. Mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, w należytym stopniu uwzględnia wszystkie okoliczności ujawnione w toku postępowania karnego, i to zarówno te odnoszące się do czynów popełnionych przez oskarżonego, jak również osoby A. G. (1).

Odnosząc się do kary łącznej wymierzonej oskarżonemu, obrońca poza postawieniem zarzutu jej rażącej surowości, nie przedstawił żadnej argumentacji, do której Sąd Odwoławczy mógłby się ustosunkować. Wypada jedynie stwierdzić, że wymierzając karę łączną, przy zastosowaniu zasady asperacji, Sąd uwzględnił cele, które powinna spełnić, tak w zakresie społecznego oddziaływania, jak i zapobiegawcze w stosunku do oskarżonego.

Niezasadny jest również zarzut dotyczący wysokości zasądzonego od oskarżonego na rzecz S. S. zadośćuczynienia w wysokości 50.000 zł. Zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną, powinno odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (por. m.in. wyroki SN: z 30.01.2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40; z 27.02.2004 r., V CK 282/03, LEX nr 183777). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być z jednej strony odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne, ale z drugiej strony – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyroki SN: z 14.02.2008 r., II CSK 536/07, LEX nr 461725, z glosą K. Ludwichowskiej, OSP 2010/5, poz. 47, s. 339; z 26.02.1962 r., IV CR 902/61, OSNCP 1963/5, poz. 107; z 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966/4, poz. 92; z 10.03.2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10, poz. 175). Żądanie zawarte w apelacji dotyczące obniżenia kwoty zadośćuczynienia nie odpowiada tym kryteriom jeśli uwzględni się nieodwracalne dla S. S. skutki przestępstwa, którego dopuścił się oskarżony, w postaci utraty wzroku w jednym oku i związane z tym cierpienia fizyczne i psychiczne pokrzywdzonego oraz fakt, że jego codzienne funkcjonowanie, musi ulec diametralnej zmianie.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie przyznania wynagrodzenia obrońcy oskarżonego z urzędu, adw. Ł. K. (1) zapadło na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy – Prawo o adwokaturze. Wysokość wynagrodzenia znajduje podstawę w przepisie § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Kwota ta zawiera w sobie stawkę podatku od towarów i usług.

Z uwagi na sytuację materialną A. G. (1) i brak środków na uiszczenie kosztów postępowania odwoławczego, na podstawie art. 624 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od ich ponoszenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, nie podzielając stanowiska skarżącego zawartego w apelacji, orzeczono jak powyżej.

SSA Agata Regulska SSA Cezariusz Baćkowski SSA Robert Zdych