Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2025 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Andrzej Kot (spr.)

Sędziowie: SA Janusz Godzwon

SO del Łukasz Franckiewicz

Protokolant: Magdalena Szymczak

przy udziale prokuratora Prokuratury (...) we W. Marcina Bęczarskiego

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2025 r.

sprawy M. M.

oskarżonego o czyny z art. 286 § 1 kk i art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk,

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 21 listopada 2024 r. sygn. akt III K 131/23

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- datę czynu przypisanego w punkcie III części rozstrzygającej ustala na 16 maja 2018 roku,

- ustala, że oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzonych co do zamiaru sumiennego wywiązania się z zawartych z nimi umów,

- wymierzoną oskarżonemu w punkcie VI części rozstrzygającej karę łączną pozbawienia wolności obniża do roku i jej wykonanie na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesza na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego M. M. na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. K. (1), K. L. i J. P. po 1476 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym na pełnomocnika;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, wydatkami tego postępowania obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

M. M. został oskarżony o to, że:

I. w okresie od 11 września 2015 r. do 1 października 2018 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem K. K. (1) w łącznej kwocie 220.000,00 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej, nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy, przy czym kwota ta stanowi mienie znacznej wartości;

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

II. w dniu 5 grudnia 2016 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem K. K. (1) w kwocie 50.000,00 zł poprzez podanie się za osobę uprawnioną do reprezentowania podmiotu (...) Sp. z o.o., podczas gdy nie miał takiego umocowania zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej, nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy;

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk.

III. w okresie od dnia 16 maja 2018 r. do dnia 23 lipca 2019 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem J. P. w kwocie 250.000,00 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy, przy czym kwota ta stanowi mienie znacznej wartości ;

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

IV. w dniu 23 stycznia 2020 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem J. P. w wysokości 25.000,00 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej, nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy;

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk.

V. w okresie od dnia 5 września 2014 r. do dnia 26 listopada 2014 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągniecia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem K. L. w kwocie 146.009,21 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy;

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 21 listopada 2024 r., sygn.. akt: III K 131/23:

stosując, na podstawie art. 4 § 1 k.k., przepisy Kodeksu Karnego w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją wprowadzoną z dniem 24 czerwca 2020 r.,

orzekł:

I.  uznał oskarżonego M. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 294 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

II.  uznał oskarżonego M. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

III.  uznał oskarżonego M. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 294 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

IV.  uznał oskarżonego M. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

V.  uznał oskarżonego M. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt V części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

VI.  na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 §1 kk połączył oskarżonemu M. M. kary pozbawienia wolności orzeczone w punktach I – V części dyspozytywnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

VII.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego M. M. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwami opisanymi w punktach I-V części wstępnej wyroku poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych:

- K. K. (1) kwoty 225 300,00 zł (dwieście dwadzieścia pięć tysięcy trzysta złotych),

- J. P. kwoty 254 305,00 zł, (dwieście pięćdziesiąt cztery tysiące trzysta pięć złotych),

- K. L. kwoty 113 304,21 zł (sto trzynaście tysięcy trzysta cztery złote 21/100);

VIII.  na zasadzie art. 627 k.p.k. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 5, ust 7 oraz § 17 pkt 1 i 2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie orzekł wobec oskarżonego M. M. zwrot kosztów zastępstwa procesowego z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika poprzez zapłatę na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. K. (1), J. P. i K. L. kwot po 3 480 zł (trzy tysiące czterysta osiemdziesiąt złotych) powiększone o 23 % podatku VAT;

IX.  na podstawie art. 624 §1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, w tym od opłaty w sprawie.

Apelację od tego wyroku wniosła obrończyni oskarżonego, zarzucając:

I.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na jego treść (art. 438 pkt 2 k.p.k.), mianowicie art. 7 oraz 410 w zw. z art. 4 k.p.k., a także art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na dowolnej, fragmentarycznej i subiektywnej ocenie dowodów z wyjaśnień oskarżonego M. M., zeznań pokrzywdzonych K. K. (1), J. P. i K. L. oraz świadków J. M. i K. K. (2), a ponadto pominięciu dowodów istotnych dla oceny realizacji znamion zarzucanych oskarżonemu czynów, w tym prima facie dla ustalenia, czy oskarżony działał z zamiarem oszustwa, tj. zeznań świadka R. K., z zeznań podatkowych oskarżonego z lat 2011-2017, informacji z IV Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków w przedmiocie nieruchomości stanowiących własność oskarżonego, zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę oskarżonego przez jego kontrahentów oraz dokumentacji potwierdzającej opóźnienia w realizacji inwestycji przy ul. (...) w L., co iunctim doprowadziło do dowolnych i błędnych ustaleń faktycznych w przedmiocie rzekomego sprawstwa oskarżonego M. M. w zakresie przypisanych mu czynów, a mianowicie:

1)  błędnego ustalenia, że o zamiarze oskarżonego oszukania pokrzywdzonych ma świadczyć, iż w żadnej z umów pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonymi nie ma mowy o ich świadomości i wzięciu przez nich odpowiedzialności za ewentualne ryzyko niepowodzenia inwestycji;

2)  błędnego ustalenia w ramach czynu przypisanego w pkt II, iż oskarżony nie był osobą uprawnioną do reprezentowania podmiotu (...) Sp. z o.o. przy zawarciu umowy pożyczki inwestycyjnej.

II.  błędnie zastosowane przepisy prawa materialnego, mianowicie art. 286 § 1 k.k., albowiem:

- opisy czynów zarzucanych i przypisanych oskarżonemu w punktach I, IV, V części dyspozytywnej judykatu wskazują per se, iż nie doszło do realizacji konstytuującego typ przestępstwa oszustwa znamienia „wprowadzenia innej osoby w błąd, albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania”, wszak opisy te nie wskazują na czym konkretnie miało polegać zachowanie oskarżonego wprowadzające pokrzywdzonych w błąd i jakich konkretnie okoliczności ów błąd miał dotyczyć, zaś:

- opis czynu zarzucanego i przypisanego w punkcie III w ogóle nie zawiera znamienia „wprowadzenia innej osoby w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania”.

III.  błąd w ustaleniach oraz rażącą niewspółmierność wymierzonych oskarżonemu kar jednostkowych oraz kary łącznej (art. 438 pkt 4 k.p.k.), polegające na nierozważeniu oraz niezastosowaniu wobec oskarżonego instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 295 k.k. i nie wymierzeniu kar jednostkowych oraz kary łącznej na podstawie art. 60 § 6 k.k., w sytuacji gdy oskarżony dokonał dobrowolnej spłaty na rzecz oskarżonych kwoty blisko 180.000 zł.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od wszystkich przypisanych mu czynów; ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kar jednostkowych i kary łącznej na podstawie art. 60 § 6 k.k.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Wniosek o uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego złożył wyłącznie pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych, dlatego uzasadnienie ograniczone zostanie wyłącznie do powodów zmiany tegoż wyroku na korzyść oskarżonego M. M..

Rację miał apelujący, że opis przypisanych czynów wymagał korekty z punktu widzenia konstytucyjnej zasady nullum crimen sine lege, tak aby subsumpcja ustaleń faktycznych na płaszczyźnie zdekodowanej normy prawnej była prawidłowa. Z poczynionych przez Sąd I instancji prawidłowych ustaleń wskazujących na realizację przez oskarżonego znamion określonych w art. 286 § 1 k.k. wynika, że oskarżony wprowadził pokrzywdzonych w błąd nie co do zamiaru zwrotu pobranych od nich środków pieniężnych, tylko w zakresie sumiennego wywiązania się z zawartych umów inwestycyjnych. Korekty wymagała też data czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. III części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku, ponieważ ewidentnie niekorzystne rozporządzenie mieniem przez J. P. nastąpiło w dniu zawarcia umowy, tj. 16 maja 2018 r. Pozostałe zarzuty apelacyjne kontestujące prawidłowość ustaleń faktycznych i ocenę prawną zachowań oskarżonego nie były zasadne.

Zasadnie natomiast kwestionuje skarżący obrońca wymiar orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności. Nie uwzględnił w tej materii Sąd Okręgowy należycie ścisłego związku podmiotowo-przedmiotowego między przypisanymi oskarżonemu przestępstwami. Wbrew ocenie Sądu I instancji istniały w niniejszej sprawie podstawy do przyjęcia absorbcji kar jednostkowych. Przypomnieć należy, że zastosowanie mają tutaj przepisy regulujące ów mechanizm redukcyjny obowiązujące w dacie popełnionych przez oskarżonego czynów, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 4 § 1 k.k.

Oskarżony M. M. nie był w dacie przypisanych mu czynów karany, w znaczącej części naprawił wyrządzoną szkodę. Sukcesywnie dokonuje wpłat na rzecz pokrzywdzonych, które nie mają charakteru wyłącznie symbolicznego, jego deklaracje, w tym ta wyrażona na rozprawie odwoławczej, że w niedługim czasie wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec pokrzywdzonych, nie są zatem gołosłowne. Oskarżony zmienił swoje postępowanie, ma świadomość szkody, którą wyrządził pokrzywdzonym, dąży do jej naprawienia, nie wchodzi w konflikt z prawem. W interesie pokrzywdzonych również jest to by oskarżony pozostawał na wolności mając możliwość zarobkowania i naprawienia szkody. To wszystko skłania do postawienia pozytywnej prognozy kryminologicznej uzasadniającej warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności. Okresem wystarczającym dla weryfikacji trafności tej prognozy będą 3 lata.

Na podstawie art. 627 k.p.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych wydatki poniesione w postępowaniu odwoławczym na pełnomocnika.

Sytuacja majątkowa i szereg zobowiązań ciążących na oskarżonym uzasadniała zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego.

Janusz Godzwon

Andrzej Kot

Łukasz Franckiewicz