Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bogusław Tocicki /spr./

Sędziowie: SA Jarosław Mazurek

SA Artur Tomaszewski

Protokolant: Daria Machnik

przy udziale Jarosława Rybczyńskiego prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2024 r. sprawy:

P. B. (1)

oskarżonego z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

M. P. (1)

oskarżonego z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 27 stycznia 2023 r., sygn. akt III K 78/22

I.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego P. B. (1) w ten sposób, że:

a)  obniża kary orzeczone w stosunku do oskarżonego P. B. (1) w punkcie I części rozstrzygającej za przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2022r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz do 200 (dwustu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej dziennej stawki dziennej grzywny na kwotę 30,- (trzydziestu) złotych;

b)  obniża wysokość nawiązki orzeczonej w punkcie II części rozstrzygającej od oskarżonego P. B. (1) na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z. do kwoty 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego M. P. (1) w ten sposób, że:

a)  obniża kary orzeczone w stosunku do oskarżonego M. P. (1) w punkcie III części rozstrzygającej za przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2022r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz do 200 (dwustu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej dziennej stawki dziennej grzywny na kwotę 30,- (trzydziestu) złotych;

b)  obniża wysokość nawiązki orzeczonej w punkcie IV części rozstrzygającej od oskarżonego M. P. (1) na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z. do kwoty 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych;

III.  w pozostałej części zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonych: P. B. (1) i M. P. (1) utrzymuje w mocy;

IV.  zasądza od oskarżonych: P. B. (1) i M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa przypadające na nich koszty postępowania odwoławczego w wysokości po 1.610,- (jednym tysiącu sześciuset dziesięciu) złotych, na co składa się po 10,- złotych tytułem 1/2 zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w tym postępowaniu oraz po 1.600,- tytułem opłat za obie instancje.

UZASADNIENIE

Mimo wymogów określonych w przepisie art. 99a § 1 k.p.k., a także w przepisach Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2019r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania (Dz.U z 2019r. poz. 2349), w niniejszej sprawie odstąpiono od opracowania uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego na formularzu UK, sporządzając uzasadnienie wyroku w sposób tradycyjny. Odstępstwo od tej zasady podyktowane zostało koniecznością zagwarantowania stronom postępowania prawa do rzetelnego procesu, który obejmuje także postępowanie odwoławcze, a to w kontekście art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności.

Było to podyktowane tym, że forma oraz treść formularza w realiach niniejszej sprawy skutkowałaby niemożnością pełnego respektowania konwencyjnego standardu rzetelnego procesu. Należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w wyroku z dnia 11 sierpnia 2020r. (sygn. akt I KA 1/20), w który to, w ślad za prof. P. H. (por. „Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Komentarz, tom I red. L. Garlicki, Warszawa 2010, str. 305-306) uznał, że „ wprawdzie prawo do dwuinstancyjnego rozpoznania sprawy karnej nie wynika wprost z art. 6 Konwencji, jest jednak oczywiste, że skoro w systemie prawa polskiego umieszczono prawo do zaskarżenia wyroku wydanego w pierwszej instancji, to takie państwo – strona Konwencji przewidując możliwość wniesienia apelacji od wyroku, musi zapewnić do niej skuteczny dostęp, a co za tym idzie musi gwarantować odpowiednimi instrumentami procesowymi rzetelność samego postępowania odwoławczego”, a w konsekwencji, iż „ aby nie doszło do naruszenia prawa strony do rzetelnego procesu sądowego (na etapie odwoławczym) opisanego w art. 6 ust. 1 EKPC, tak, jak jest on ujmowany i tłumaczony przez orzecznictwo ETPC, zwłaszcza że w systemie prawa polskiego istnieje nadzwyczajny środek zaskarżenia (kasacja), który może być oparty na naruszeniu prawa procesowego (w tym naruszeniu art. 433 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k.), konieczne jest by kontrola ta w aspekcie standardu konwencyjnego realizowana była przez sąd odwoławczy, jak też i Sąd Najwyższy w ramach postępowania kasacyjnego”. Nie ulega przecież wątpliwości, iż kontrola ta może być dokonana jedynie poprzez zapoznanie się z argumentami sądu, przemawiającymi za przyjętym rozstrzygnięciem. Tym samym jakość uzasadnienia wyroku jest istotnym elementem prawa. Obligatoryjne nakazanie sporządzenia uzasadnień w formie formularzy (art. 99a § 1 k.p.k.), nie dawałoby w realiach niniejszej sprawy właściwego instrumentarium procesowego dla zrealizowania standardu prawa do rzetelnego procesu, gdyż niejednokrotnie, zwłaszcza w sprawach wieloosobowych i wielowątkowych, zarzuty ujęte w części wstępnej apelacji nie przystają do jej wniosków lub wykluczają się od strony formalnoprawnej, czy pozostają oderwane od wskazanej podstawy odwoławczej, bądź też formułowane są dopiero w uzasadnieniu.

W omawianej sprawie zakres podmiotowo-przedmiotowy sprawy, liczba wniesionych środków odwoławczych, sposób sporządzenia apelacji (w tym charakter podniesionych w nich zarzutów), w odniesieniu do przedmiotu samej sprawy oraz tych elementów, które musiały być brane pod uwagę z urzędu, prowadzi do wniosku, że sporządzenie uzasadnienia na formularzu UK 2 skutkowałoby niemożnością rzetelnego i konkretnego ustosunkowania się w toku postępowania do każdego istotnego argumentu zawartego w apelacji stron, a przede wszystkim przedstawienia konkluzji, które dla stron byłyby czytelne i wskazywałyby w jaki sposób dany wniosek został wyprowadzony.

Uzasadnienie stanowiska tut. Sądu stanowią nadto orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz ETPC. Zważyć bowiem należy, że w sytuacji, kiedy art. 91 ust. 2 Konstytucji RP stanowi, iż „ umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową” oraz wobec jednoczesnego stwierdzenia, że formularz nie pozwala na realizowanie obowiązku wynikającego z art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k. zaniechanie sporządzenia uzasadnienia formularzowego okazało się konieczne.

Sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób tradycyjny znajduje oparcie w stanowisku Trybunału Konstytucyjnego wyrażonym w wyroku z dnia 19.12.2006r. w sprawie P 37/05 (OTK-A 2006/11/177). Stosowany zatem wprost przepis art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności (Dz.U z 1993r., poz. 61, poz. 284 ze zm.) obliguje sąd drugiej instancji do odniesienia się w uzasadnieniu wyroku do każdego istotnego – na tle konkretnej sprawy – argumentu. Tym samym brak odniesienia do takiej argumentacji stanowi o naruszeniu standardu rzetelnego procesu (tak m.in. ETPC w wyroku z 9.12.199r. Riuz Torija przeciwko Hiszpanii, A. 303-A, w: M.A. Nowicki: „Europejski Trybunał Praw Człowieka, Orzecznictwo, tom 1, Zakamycze 2001, s. 515- 516 i SN w wyroku z 16.01.2007r., sygn. akt V KK 328/06, z 6.04.2011r., sygn. akt V KK 368/10 i inne). Podobne stanowisko przedstawił Trybunał Konstytucyjny na tle art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, wskazując że uzasadnienie orzeczeń jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego procesu sądowego i podstawą kontroli zewnętrznej orzeczenia przez organ wyższej instancji, bowiem dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem (wyrok TK z 16.01.2006r., sygn. SK 30/05, OTK-A 2006, nr 1 poz. 2, teza 4.3 uzasadnienia).

Mając powyższe na uwadze, uwzględniając także stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w sprawie P 37/05 oraz Sądu Najwyższego przedstawione w sprawie I KA 1/20, formułujące obowiązek sądu odwoławczego do każdorazowej oceny, w związku z kategorycznym brzmieniem art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k., czy w danej sprawie może sporządzić uzasadnienie swojego wyroku na formularzu UK 2, nie naruszając podstawowych gwarancji strony do rzetelnego procesu odwoławczego, Sąd Apelacyjny w sprawie omawianej odstąpił od sporządzenia uzasadnienia w formie przewidzianej w art. 99a § 1 k.p.k.

Prokurator Prokuratury (...)w O.skierował akt oskarżenia przeciwko następującym osobom:

1)  P. B. (1) oskarżonemu o to, że :

I.  w okresie od 24 do 25 lutego 2022r. na terenie Królestwa Niderlandów i Polski, działając wspólnie i w porozumieniu z M. P. (1) i innymi nieustalonymi osobami, na zasadzie podziału ról, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy, dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 grama, czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych w ten sposób, że w przygotowanej skrytce w samochodzie marki R. (...) o nr rej. (...), z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej – Królestwa Niderlandów przywiózł na teren Rzeczypospolitej Polskiej rzeczone środki odurzające, co zostało ujawnione podczas kontroli na terenie (...) W. (gmina G.), w ciągu autostrady (...),

- tj. o przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii;

2)  M. P. (2) oskarżonemu o to, że :

II.  w okresie od 24 do 25 lutego 2022r. na terenie Królestwa Niderlandów i Polski, działając wspólnie i w porozumieniu z P. B. (1) i innymi nieustalonymi osobami, na zasadzie podziału ról, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy, dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 grama o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych w ten sposób, że w przygotowanej skrytce w samochodzie marki R. (...) o nr rej. (...), z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej – Królestwa Niderlandów przywiózł na teren Rzeczypospolitej Polskiej rzeczone środki odurzające, co zostało ujawnione podczas kontroli na terenie (...) W. (gmina G.), w ciągu autostrady (...),

- tj. o przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2023r.sygn. akt III K – 78/22 Sąd Okręgowy w Opolu, ustalając na podstawie art. 4 § 1 k.k., że zastosowanie znajdują przepisy obowiązujące przed 1 stycznia 2023r., orzekł następująco :

I.  uznał oskarżonego P. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanego czynu opisanego w pkt 1 części wstępnej wyroku, tj. przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 55 ust. 3 cyt. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej dziennej stawki na 100 (stu) złotych;

II.  na podstawie art. 70 ust. 4 cyt. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego P. B. (1) nawiązkę w wysokości 10.000,- (dziesięciu tysięcy) złotych na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z.;

III.  uznał oskarżonego M. P. (1) za winnego popełnienia zarzucanego czynu opisanego w pkt 2 części wstępnej wyroku, tj. przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 55 ust. 3 cyt. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej dziennej stawki na 100 (stu) złotych;

IV.  na podstawie art. 70 ust. 4 cyt. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego M. P. (1) nawiązkę w wysokości 10.000,- (dziesięciu tysięcy) złotych na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z.;

V.  na podstawie art. 70 ust.1 cyt. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów rzeczowych (...)na karcie 368 i 965 pod poz. 1 oraz w wykazie dowodów rzeczowych Nr (...) na karcie 909-910 i 967 akt sprawy pod poz. 1 – 10 przechowywanych w KWP O.;

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k., na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności, zaliczył oskarżonemu P. B. (1) okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 25 lutego 2022r. od godz. 04:00 do dnia 04 października 2022r. do godz. 15:05;

VII.  na podstawie art. 63 § 1 k.k., na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności, zaliczył oskarżonemu M. P. (1) okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 25 lutego 2022r. od godz. 04:00 do dnia 25 marca 2022r. do godz. 15:35;

VIII.  na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego P. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące: wydatki w części w wysokości 9.249,- (dziewięciu tysięcy dwustu czterdziestu dziewięciu) złotych i opłatę w wysokości 5.400,- (pięciu tysięcy czterystu) złotych;

IX.  na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonego M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące: wydatki w części w wysokości 9.249,- (dziewięciu tysięcy dwustu czterdziestu dziewięciu) złotych i opłatę w wysokości 5.400,- (pięciu tysięcy czterystu) złotych.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońcy obu oskarżonych:

1)  obrońca z wyboru oskarżonego P. B. (1), adw. D. S. (1) – w zakresie rozstrzygnięcia co do kary i środków karnych zawartych w punktach: I, II i VIII części dyspozytywnej wyroku;

2)  obrońca z wyboru oskarżonego M. P. (1), adw. M. O. – w całości.

Obrońca z wyboru oskarżonego P. B. (1), adw. D. S. (1) , powołując się na przepisy art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 424 § 1 i 2 k.p.k. poprzez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku w sposób lakoniczny oraz pozbawiony jego obligatoryjnych elementów w postaci w szczególności dokładnej analizy wszystkich przesłanek wymiaru kary i środków karnych;

II.  rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności, biorąc pod uwagę nie tylko okoliczności zarzucanego oskarżonemu czynu, jak i postawę oskarżonego, wcześniej nie karaną, stale pracującą, pomagającą finansowo oraz swoimi działaniami, będącemu w podeszłym wieku i schorowanemu dziadkowi, wobec której nie toczą się inne postępowania przygotowawcze bądź sądowe, który ma dobrą opinię w środowisku sąsiedzkim, wobec którego stosowano rzeczywiste pozbawienie wolności w okresie od dnia 25 lutego 2022r. od godz. 04:00 do dnia 04 października 202 r. do godz. 15:05, a od zarzucanego czynu upłynął już ponad jeden rok;

III.  rażącą niewspółmierność orzeczonego wobec oskarżonego środka karnego w postaci nawiązki na rzecz Stowarzyszenia (...), (...) i (...) (...) w Z. w wysokości 10.000,- złotych, której wysokość jest nieadekwatna zarówno do wagi czynu, możliwości zarobkowych oskarżonego, posiadanego przez niego majątku, a także negatywnych skutków zdarzenia;

IV.  naruszenie prawa procesowego a mianowicie art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego i niewzięcie pod uwagę przy wymiarze kar i środków karnych w dostatecznym zakresie okoliczności łagodzących występujących po stronie oskarżonego, co między innymi doprowadziło do wymierzenia oskarżonemu kary 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca z wyboru oskarżonego P. B. (1), adw. D. S. (1) wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez wymierzenie oskarżonemu P. B. (1) kary 3 (trzech) lat pozbawienia wolności oraz nawiązki, na zasadzie art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w kwocie 3.000,- złotych;

2)  ewentualnie – uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania;

3)  przeprowadzenie dowodu z wywiadu zawodowego kuratora sądowego w miejscu zamieszkania oskarżonego na okoliczność jego funkcjonowania w środowisku domowym i sąsiedzkim;

4)  zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w całości.

Obrońca z wyboru oskarżonego M. P. (1), adw. M. O. , powołując się na przepisy art. 438 pkt 1, 1a i 2 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie:

a)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., która miała wpływ na treść wyroku, poprzez sprzeczną i niezgodną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny wyjaśnień złożonych przez oskarżonego M. P. (1) oraz współoskarżonego P. B. (1), w zakresie w jakim Sąd odmówił im wiary, tj. w części dotyczącej zaprzeczeniu uczestnictwa oskarżonego M. P. (1) w przemycie marihuaną (tj. w wewnątrzwspólnotowym nabyciu i transporcie) i niepodróżowaniu w/w przez cały czas wraz z P. B. (1) w drodze do Holandii i z powrotem, a tym samym przyjęciu przez Sąd I Instancji, że oskarżony M. P. (1) dopuścił się zarzucanych mu czynów w sytuacji, gdy kompleksowa analiza okoliczności sprawy prowadzi do wniosków przeciwnych;

b)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., poprzez wykraczającą poza zasady prawidłowego rozumowania oraz zasady wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego za sprawą przyjęcia przez Sąd I instancji wersji oskarżenia, podczas gdy w toku postępowania dowodowego nie udało się wykazać, aby oskarżony M. P. (1), działając wspólnie i w porozumieniu z oskarżonym P. B. (1) oraz innymi nieustalonymi osobami, czynnie i co istotne, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonał nabycia wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu marihuany;

c)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., poprzez wykraczającą poza zasady prawidłowego rozumowania oraz zasady wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, za sprawą oparcia rozstrzygnięcia o winie oskarżonego M. P. (1) w głównej mierze na zapisie monitoringu ze stacji (...) (...) z dnia 24 lutego 2022r. (godz. 04:17), podczas gdy z ich prawidłowej analizy nie wynika uczestnictwo oskarżonego w całej podróży samochodem marki R. (...) na trasie do Niderlandów i z powrotem, a jedynie prowadzi do uznania, że M. P. (1) przebywał w w/w pojeździe do momentu przekroczenia granicy z Niemcami w dniu 24 lutego 2022r. o godz. 06:41:20 (na przejściu w J.), a następnie dopiero w dniu 25 lutego 2022r. o godz. 01:56:48 oraz 04:00, kiedy to funkcjonariusze KWP w O. w M. (...) (gmina G.), dokonali zatrzymania w/w pojazdu do kontroli; niniejsze w żadnym stopniu nie potwierdza zatem, aby M. P. (1), po przekroczeniu granicy polsko - niemieckiej udał się następnie do Niderlandów w celu nabycia, a następnie przewozu na terytorium Polski, w specjalnie przystosowanej do tego skrytce w pojeździe R. (...), znacznych ilości środków odurzających w postaci suszu marihuany;

d)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k., poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka D. L. (1), na fakt przebywania oskarżonego M. P. (1) w dniu 24 lutego 2022r. razem z nim w okolicach D. w Niemczech, w związku z poszukiwaniem przez oskarżonego pracy, podczas gdy treść jego zeznań ma istotne znaczenie dla potwierdzenia, że oskarżony nie przebywał w tamtym czasie w Niderlandach, a zatem nie mógł uczestniczyć w nabyciu znacznej ilości środków odurzających, w postaci suszu marihuany, a tym samym nie wypełnił znamion przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu marihuany;

2)  błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mające wpływ na jego treść, polegające na błędnej ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i przyjęciu, że M. P. (1) dopuścił się zarzucanych mu czynów, podczas gdy brak jest jednoznacznych dowodów, świadczących w szczególności o umyślności oskarżonego, co przemawia za przyjęciem, że nie był on świadomy, że uczestniczy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu znacznej ilości środków odurzających, jak również przestępczej działalności współoskarżonego P. B. (1), z którym tempore criminis utrzymywał znajomość;

3)  z ostrożności procesowej, w przypadku, gdyby Sąd nie uwzględnił wskazanych powyżej zarzutów - obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, poprzez uznanie, że oskarżony swym zachowaniem wypełnił znamiona wskazanego przestępstwa, w tym, że wspólnie i w porozumieniu z P. B. (1) i innymi nieustalonymi osobami, na zasadzie podziału ról i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonał nabycia znacznej ilości środków odurzających, podczas gdy prawidłowa ocena zachowania oskarżonego wyklucza możliwość przyjęcia takiej kwalifikacji, gdzie należy szczególnie podkreślić, że M. P. (1) nie można przypisać umyślności w swym zachowaniu, w tym wszakże nie dokonał on na terenie Holandii żadnego „nabycia” ani żadnych innych czynności związanych z obrotem suszu marihuany.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca z wyboru oskarżonego M. P. (1), adw. M. O. wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego M. P. (1) od wszystkich zarzucanych mu czynów;

2)  zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego zwrotu kosztów związanych z ustanowieniem obrońcy w sprawie, według norm prawem przepisanych za obie instancje;

3)  względnie – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

I. Nie zasługiwała na uwzględnienie apelacja wniesiona przez obrońcę z wyboru oskarżonego M. P. (1), adw. M. O., podnosząca uchybienia Sądu Okręgowego w Opolu polegające na rzekomej obrazie przepisów procesowych (art. 7 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 167 k.p.k.), prowadzącej do niewłaściwej oceny materiału dowodowego i błędów w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że oskarżony M. P. (1) dopuścił się przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, polegającego na tym, że w okresie od 24 do 25 lutego 2022r. na terenie Królestwa Niderlandów i Polski, działając wspólnie i w porozumieniu z P. B. (1) i innymi nieustalonymi osobami, na zasadzie podziału ról, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy, dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 grama o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych w ten sposób, że w przygotowanej skrytce w samochodzie marki R. (...) o nr rej. (...), z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej – Królestwa Niderlandów przywiózł na teren Rzeczypospolitej Polskiej rzeczone środki odurzające, co zostało ujawnione podczas kontroli na terenie (...) W. (gmina G.), w ciągu autostrady (...).

Na częściowe uwzględnienie zasługiwały natomiast apelacje wniesione przez obrońców z wyboru: oskarżonego P. B. (1), adw. D. S. (1) oraz oskarżonego M. P. (1), adw. M. O., jeżeli chodzi o zakwestionowanie wymierzonych obu oskarżonym kar i orzeczonych środków karnych o charakterze finansowym. Sąd odwoławczy uznał, że orzeczenia te były zbyt dolegliwe dla oskarżonych (rażąco niewspółmierne) i skorygował je na korzyść oskarżonych.

Prowadziło to do zmiany zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego P. B. (1) w ten sposób, że:

a)  obniżono kary orzeczone w stosunku do oskarżonego P. B. (1) w punkcie I części rozstrzygającej za przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2022r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz do 200 (dwustu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej dziennej stawki dziennej grzywny na kwotę 30,- (trzydziestu) złotych;

b)  obniżono wysokość nawiązki orzeczonej w punkcie II części rozstrzygającej od oskarżonego P. B. (1) na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z. do kwoty 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych;

a także zmiany zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego M. P. (1) w ten sposób, że:

a) obniżono kary orzeczone w stosunku do oskarżonego M. P. (1) w punkcie III części rozstrzygającej za przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2022r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz do 200 (dwustu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej dziennej stawki dziennej grzywny na kwotę 30,- (trzydziestu) złotych;

b) obniżono wysokość nawiązki orzeczonej w punkcie IV części rozstrzygającej od oskarżonego M. P. (1) na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z. do kwoty 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych.

Aby zapewnić przejrzystość argumentacji, w dalszej części niniejszego uzasadnienia zostaną przedstawione wywody na tle zarzutów postawionych w każdego z wniesionych środków odwoławczych.

Zarzut obrazy przepisów prawa procesowego (art. 7 k.p.k. i art. 4 k.p.k.) oraz błędów w ustaleniach faktycznych postawione w apelacji obrońcy z wyboru oskarżonego M. P. (1), adw. M. O.

I. Jak już wyżej zasygnalizowano, nie zasługiwała na uwzględnienie apelacje wniesiona przez obrońcę z wyboru oskarżonego M. P. (1), adw. M. O. podnosząca uchybienia Sądu Okręgowego w Opolu polegające na rzekomej obrazie przepisów procesowych (art. 7 k.p.k. i art. 4 k.p.k.), prowadzącej do niewłaściwej oceny materiału dowodowego i błędów w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że oskarżony M. P. (1) w okresie od 24 do 25 lutego 2022r. na terenie Królestwa Niderlandów i Polski, działając wspólnie i w porozumieniu z P. B. (1) i innymi nieustalonymi osobami, na zasadzie podziału ról, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy, dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 grama o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych w ten sposób, że w przygotowanej skrytce w samochodzie marki R. (...) o nr rej. (...), z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej – Królestwa Niderlandów przywiózł na teren Rzeczypospolitej Polskiej rzeczone środki odurzające, co zostało ujawnione podczas kontroli na terenie (...) W. (gmina G.), w ciągu autostrady (...).oskarżeni: D. S. (2), S. R. i A. B. w okresie od 22 kwietnia 2020r. do dnia 20 lipca 2020r. w K. przy ulicy (...), w pomieszczeniach mieszkalnych, wspólnie i w porozumieniu, wbrew przepisom ustawy uprawiali konopie inne niż włókniste w ilości nie mniejszej niż 58 krzewów, przy czym uprawa mogła dostarczyć znacznej ilości ziela konopi innych niż włókniste, a nadto wbrew przepisom ustawy, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dokonał zbioru, a następnie rozdrobnił i wysuszył nieustaloną ilość krzewów konopi innych niż włókniste wytwarzając w ten sposób znaczną ilość środka odurzającego w postaci 3.116,56 gram marihuany o wartości nie mniejszej niż 124.640 złotych.

Wbrew zarzutom tej apelacji, Sąd Okręgowy w Opolu przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy respektował zasady procesowe, w tym zasadę prawdy materialnej (art. 2 § 2 k.p.k.), zasadę bezstronności (art. 4 k.p.k.), zasadę in dubio pro reo (art. 5 k.p.k.), a także zasadę swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Dokonane w wyroku ustalenia faktyczne wolne są od błędów i uwzględniają całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy (art. 410 k.p.k.). Swoje stanowisko Sąd Okręgowy w Opolu uzasadnił w sposób prawidłowy i wręcz analityczny, nie pomijając żadnej z istotnych okoliczności i odnosząc się do każdego istotnego i ujawnionego na rozprawie głównej dowodu. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku w sposób rzeczowy odnosi się do najistotniejszych okoliczności sprawy i wypełnia wymogi określone w przepisie art. 424 k.p.k. oraz pozwala na kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku.

Na podstawie zebranego materiału dowodowego w postaci wyników przeprowadzonych przeszukania i oględzin zabezpieczonych przedmiotów (k. 5-6, 9-10, 11-13, 18-19, 34-49, 156-158, 279-280, 285-287, 288, 323-324, 437-446, 483, 699-700), analizy kryminalnej danych telefonicznych (k. 735-738, 773-774, 874-888), wyników oględzin monitoringu wraz z płytą (k. 354-355, 357-360), informacji dot. zestawienia przejazdów zarejestrowanych w systemie (...) (k. 114-148, 293), informacji dot. numeru telefonicznego 721-853-969 (k. 776), sprawozdania z przeprowadzonych czynności z zakresu badań cyfrowych nośników danych (k. 281-282, 370-372, 492-499), informacji od operatorów (k. 100-101, 108, 110-111, 112, 163, 165, 167, 241, 246, 254, 256, 259, 305-306, 334, 337, 382-383, 386390-391, 395, 396-401, 405, 425, 427, 429, 450-451, 455, 481-482, 521-522, 525, 528, 529, 532-533, 536- 544, 546-547, 550-551, 553, 555-556, 558-562, 566, 748, 750, 751, 753), opinii z badań genetycznych (k. 568-587), informacji i dokumentacji dot. rejestracji i ubezpieczenia samochodu marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...) (k. 293, 312-322, 433-434, 510-515,516-517, 688), sprawozdania i opinii z badań ujawnionego suszu marihuany (k. 149, 365-366), informacji dot. ceny czarnorynkowej marihuany (k. 833), uzupełnionych zeznaniami świadków: K. S. (k. 1083-1084), D. S. (3) (k. 868-869, 1084), G. L. (k. 340, 897, 1137), M. J. (k. 592, 596-598), M. N. (k. 622), M. S. (k. 683-684), J. M. (k. 717) i K. H. (k. 788), a także częściowo wyjaśnieniami oskarżonego P. B. (1) (k. 1081-1082), Sąd I instancji w sposób logiczny, przekonujący i niebudzący wątpliwości ustalił przebieg wydarzeń.

Wspomniany materiał dowodowy Sąd Apelacyjny uzupełnił w trybie art. 452 § 2 k.p.k. o kolejne dowody w postaci: postanowienia o przedstawieniu zarzutów oraz protokoły przesłuchania podejrzanego M. P. (1) w toku śledztwa sygn.. akt (...) Prokuratury (...)w G.(k. 224-228, 303-304), danych z systemu (...) (k. 1228-1231, 1235-1236), odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 10.08.2018r. sygn. akt VIII K – 472/18 dot. oskarżonego M. P. (1).

Na podstawie wskazanych dowodów można ustalić, że oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) znali się od dawna, jeszcze z okresu gdy trenowali piłkę nożną. Mieli do siebie zaufanie. Oskarżony M. P. (1) miał w przeszłości kontakt z narkotykami (marihuaną), toczyły się przeciwko niemu postępowania karne, związane z zarzutami udziału w obrocie środkami odurzającymi.

Oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1), niewątpliwie z udziałem także innych nieustalonych osób, wspólnie i w porozumieniu, zorganizowali przemyt marihuany z Holandii do kraju. W dniu 24 lutego 2022r. około godz. 3.00 nad ranem oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) pojechali razem do Holandii samochodem marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), który wcześniej został przerobiony w taki sposób, aby możliwy był zakamuflowany przewóz narkotyków. We wspomnianym pojeździe, w części pasażerskiej w miejscu, gdzie fabrycznie montowane są dwu lub trzyosobowe kanapy, dokonano przeróbek w postaci zamontowania osobnych foteli, pod którymi dokonano wcześniej przeróbek w postaci słupków, które spowodowały podwyższenie tej podłogi i uzyskanie dodatkowej przestrzeni w celu stworzenia skrytki do przewozu narkotyków.

Samochód marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), w dniu 8 listopada 2018r. został zarejestrowany na G. L., który nie był faktycznym właścicielem auta, lecz tzw. słupem, mającym zapewnić anonimowość zleceniodawców rejestracji auta, później wykorzystywanego do przewozu narkotyków. Za rejestrację samochodu na własne dane personalne, G. L. otrzymał od nieznanych mu mężczyzn 2.000 złotych.

Bezpośrednio przez wyjazdem za granicę, oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) przestali użytkować swoje numery (...), i doładowali numer abonencki (...), który przez całą podróż pracował w telefonie M. ( (...)). Rejestracji tego numeru dokonano w dniu 23 lutego 2022r. o godz. 21.09.01 w sklepie (...) w B. przy ul. (...) lok. (...) na dane osobowe M. N., tuż przed wyjazdem do Holandii. Wspomniany M. N. jest znany jako zawodnik (...) i nie pozostawał w żadnym porozumieniu z oskarżonymi.

Następnie oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) wjechali na autostradę (...) w nocy 24 lutego 2022r. o godz. 03.55.55, przejeżdżając przez stację poboru opłat w K., woj. (...). O godz. 04.17 obaj mężczyźni wjechali na stację (...) nr (...) przy autostradzie (...) w miejscowości W., gdzie zakupili bilet autostradowy, który obejmował przejazd odcinkiem autostrady od punktu poboru opłat w G. S. do punktu poboru opłat w B., na okres od dnia 24 lutego 2022r. od godz. 02.00 do dnia 26 lutego 2022r. do godz. 02.00. Następnie oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) udali się w dalszą podróż autostradą (...), którą opuścili o godz. 05:14:31, przejeżdżając przez punkt poboru opłat w miejscowości K. woj. (...). Oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) opuścili teren Polski w dniu 24 lutego 2022r. o godz. 06:41:20, przejeżdżając granicę państwa na przejściu w J..

Na terytorium Niemiec oskarżony P. B. (1) kontaktował się o godz. 10:21:54 i 10:28:19 ze swojego numeru (...) pracującego w aparacie H. z numerem (...) zapisanym w kontaktach telefonu M.pod nazwą „(...)”. Był to telefon użytkowany przez D. L. (2).

Na terenie Holandii w specjalnie do tego przystosowanej skrytce w samochodzie (...) o numerze rejestracyjnym (...) umieszczono 50 worków z marihuaną. W celu zamaskowania specyficznego zapachu marihuany, przy podsufitce w pojeździe, zawieszono 21 sztuk tzw. „zawieszek zapachowych”, kolejne zawieszki zapachowe w ilości 9 sztuk umieszczono za fotelem pasażera. Dla każdej osoby, która miała doświadczenia z marihuaną nie pozostawiało wątpliwości to, że w samochodzie unosi się zapach marihuany, a umieszczone w nim zawieszki zapachowe miały na celu ukrycie tego zapachu.

Następnie oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) udali się w drogę powrotną i do Polski przyjechali w dniu 25 lutego 2022r. o godz. 01:56:48, przez przejście w J.. Około godziny 4:00 funkcjonariusze KWP w O. oraz (...)Urzędu Celno-Skarbowego na autostradzie (...), w miejscu obsługi podróżnych (...) (gmina G.), zatrzymali do kontroli samochód typu bus marki (...) nr rej. (...), którym poruszali się oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1).

Podczas zatrzymania, oskarżony P. B. (1) miał przy sobie pieniądze w kwocie 5.000,- Euro, stanowiące równowartość 23.142,- złotych, natomiast oskarżony M. P. (1) miał przy sobie pieniądze w kwocie 440 złotych oraz 120 Euro.

W trakcie przeprowadzonej kontroli samochodu (...) nr rej. (...) ujawniono pod podłogą w części pasażerskiej pojazdu wcześnie przygotowaną skrytkę, wypełnioną workami foliowymi w ilości 50 sztuk, w których znajdowały się środki odurzające w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 gramów (czyli niemal 50 kilogramów), o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych.

II. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, wbrew twierdzeniom przedstawionym w apelacji obrońcy oskarżonego: M. P. (1), adw. M. O., Sąd Okręgowy w Opolu jasno i logicznie wskazał, jakie dowody przekonywały o tym, że nie tylko P. B. (1) był zaangażowany w przewóz marihuany z Holandii do Polski, czy tez także oskarżony M. P. (1). W szczególności, Sąd Okręgowy w Opolu prawidłowo odrzucił wyjaśnienia oskarżonego M. P. (1), jako niewiarygodne, obliczone wyłącznie na uniknięcie odpowiedzialności karnej.

Po pierwsze, w fazie postępowania przygotowawczego linia obrony oskarżonego M. P. (1), który odmawiał złożenia wszelkich wyjaśnień, korzystając ze swoich uprawnień procesowych, sprowadzała się do niekwestionowania okoliczności podawanych w wyjaśnieniach oskarżonego P. B. (1), a mianowicie, że w ogóle nie jechał do Holandii z oskarżonym P. B. (1), natomiast ten ostatni zabrał go po drodze do Polski z D. (Niemcy), gdzie M. P. (1) miał się spotkać z kolegą, D. L. (1).

Z kolei, podczas rozprawy głównej przed Sądem Okręgowym w Opolu, oskarżony M. P. (1) wyjaśnił, że „ tak jak powiedział mój kolega (czyli oskarżony P. B. – przyp. SA) pojechałem do D., na powrocie dosiadłem się do kolegi. (…) Udając się za granicę jechałem spotkać się z kolegą w sprawie pracy. Kolega nazywa się D. L. (1). Może z tej rozmowy coś wyszło, ale że zostałem zatrzymany. Jak jechaliśmy z P. B. (1) w jedną i drugą stronę, to rozmawialiśmy towarzysko. Podczas zatrzymania służby przeprowadzały czynności z panem B.” .

Miało to potwierdzać fakt przebywania oskarżonego M. P. (1) w dniu 24 lutego 2022r. razem z nim w okolicach D. w Niemczech, w związku z poszukiwaniem pracy przez oskarżonego, a zatem niemożność przebywania w Holandii i uczestniczenia w nabyciu znacznej ilości środków odurzających, w postaci suszu marihuany, a tym samym nie wypełnił znamion przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu marihuany. Takie zarzuty skłoniły obrońcę tego oskarżonego do kwestionowania rezygnacji z przesłuchania świadka D. L. (1) przez Sąd I instancji, a następnie wyciagnięcia bezzasadnych wniosków o winie i sprawstwie oskarżonego M. P. (1).

Już taka zmiana postawy procesowej oskarżonego M. P. (1) sugerowała, że dostosowywał on swoje wyjaśnienia do wiedzy o tym, jakimi dowodami dysponuje oskarżyciel publiczny przeciwko niemu, a mianowicie, że nie dosiadł się w D. do samochodu kierowanego przez P. B. (1), wracającego do Polski z Holandii, lecz jechał z nim już z Polski, czyli w nocy z 24 na 25 lutego 2022r. (przekroczenie granicy nastąpiło w J. o godz. 01:56:48), lecz już nad ranem w dniu 24 lutego 2022r. o godz. 03.55.55, przejeżdżając przez stację poboru opłat w K., woj. (...). O godz. 04.17 obaj oskarżeni wjechali na stację (...) nr (...) przy autostradzie (...) w miejscowości W., gdzie zakupili bilet autostradowy, po czym udali się w dalszą podróż autostradą (...), którą opuścili o godz. 05:14:31, przejeżdżając przez punkt poboru opłat w miejscowości K. woj. (...), a o godz. 06:41:20 opuścili teren Polski przez przejście w J..

Po wtóre, mimo kilkukrotnych wezwań świadka D. L. (1), nie zdołano zapewnić jego stawiennictwa na rozprawie głównej przed Sądem Okręgowym w Opolu, gdyż świadek przebywał za granicą w Niemczech i ostatecznie nie stawił się przed sądem mimo deklaracji, że jest gotów złożyć zeznania.

Z tych powodów, na podstawie art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. Sąd Okręgowy w Opolu słusznie oddalił wniosek dowodowy o przesłuchanie świadka D. L. (1), nie tylko z uwagi na niestawiennictwo świadka , jak również z tego powodu, że dowód ten nie miał znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie był także przydatny do wykluczenia, że oskarżony M. P. (1) dopuścił się przypisanego przestępstwa z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdzialąniu7 narkomanii.

Opisana wyżej chronologia wydarzeń wcale nie wyklucza, że oskarżony M. P. (1) pojechał do Holandii wraz z oskarżonym P. B. (1), a w drodze powrotnej spotkał się z D. L. (1) w sprawie pracy, w D. (Niemcy). Takie spotkanie nie wykluczało udziału oskarżonego M. P. (1) w wewnątrzwspólnotowym nabyciu znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 gramów o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych i przywiezieniu na terytorium Polski w przygotowanej skrytce w samochodzie marki (...) o nr rej. (...).

Po trzecie, współudział oskarżonego M. P. (1) w wewnątrzwspólnotowym nabyciu znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 gramów o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych i przywiezieniu na terytorium Polski w przygotowanej skrytce w samochodzie marki (...) o nr rej. (...), potwierdzały także dowody w postaci: analizy kryminalnej danych telefonicznych (k. 735-738, 773-774, 874-888), informacji dot. zestawienia przejazdów zarejestrowanych w systemie (...) (k. 114-148, 293), informacji dot. numeru telefonicznego 721-853-969 (k. 776), sprawozdania z przeprowadzonych czynności z zakresu badań cyfrowych nośników danych (k. 281-282, 370-372, 492-499), informacji od operatorów (k. 100-101, 108, 110-111, 112, 163, 165, 167, 241, 246, 254, 256, 259, 305-306, 334, 337, 382-383, 386390-391, 395, 396-401, 405, 425, 427, 429, 450-451, 455, 481-482, 521-522, 525, 528, 529, 532-533, 536- 544, 546-547, 550-551, 553, 555-556, 558-562, 566, 748, 750, 751, 753).

Z dowodów tych wynikało jednoznacznie, że przed wyjazdem do Holandii numery telefoniczne (...) zarejestrowane na oskarżonych: P. B. (1) i M. P. (1) zakończyły swą aktywność i to w bardzo zbliżonym, niemalże tożsamym okresie czasu, podobnie w zbliżonym okresie czasu doładowano numer abonencki (...), pracującego w telefonie M. ( (...)), zabezpieczonym następnie w trakcie kontroli samochodu (...) o nr rej. (...), którym poruszali się obaj oskarżeni. Charakterystyczne, że po opuszczeniu kraju obaj oskarżeni praktycznie użytkowali wyłącznie pracujący w telefonie M. numer (...), który logował się do stacji bazowych na terenie Niemiec, a następnie o godzinie 14:28:28 zarejestrowano logowanie do stacji bazowych na terenie Holandii. Co istotne przy tym w dniu 24 lutego 2022r. zarejestrowano logowania na terenie Niemiec również w odniesieniu do numeru (...) oskarżonego P. B. (1), pracującego w aparacie H., związane z połączeniami z numerem (...), użytkowanym przez D. L. (2), z którym to P. B. (1) wbrew zeznaniom D. D. L. w okresie od listopada 2021 do 25 lutego 2022r. wielokrotnie się kontaktował.

Wspomniany numer telefonu, użytkowany przez obu oskarżonych za granicą, został zarejestrowany na M. N., bez jego wiedzy i zgody, wyłącznie w celu skontaktowania się z innymi, nieustalonymi osobami uczestniczącymi w wewnątrzwspólnotowym nabyciu znacznej ilości środków odurzających w postaci marihuany.

Co charakterystyczne, wbrew zeznaniom świadka D. L. (2) (k. 820-821), kontakty telefoniczne z numeru zarejestrowanego na dane innej osoby wskazywały na ich przestępcze podłoże. Analiza danych telefonicznych, w szczególności wskazuje, że oskarżony P. B. (1) w okresie od dnia 22 listopada 2021r. do dnia 23 lutego 2022r. inicjował 354 połączenia telefoniczne z numerem (...) (zarejestrowanym na K. H., której faktycznym użytkownikiem był jej syn, D. L. (2)) dzwoniąc ze swojego numeru (...), z kolei z numeru (...) (czyli użytkowanego przez D. L. (2)) w okresie od dnia 18 listopada 2021r. do dnia 25 lutego 2022r. (ostatni raz w dniu 25 lutego 2022r. o godz. 17.06.12) zainicjowano z tym numerem oskarżonego P. B. (1) 200 połączeń. Nadto numery W. K. (konkubiny oskarzonego P. B. (1)) i K. H. (matki D. L. (2)) miały kontakt także w dniach 24 lutego 2022r. o godz. 22:08:34 oraz w dniu 25 lutego 2022r. o godz. 17:06’13. To ostatnie połączenie miało miejsce w podobnym przedziale godzinowym, co wzajemne kontakty obu oskarżonych.

Po czwarte, współudział oskarżonego M. P. (1) w wewnątrzwspólnotowym nabyciu znacznej ilości środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste w ilości 49.808,57 gramów o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych i przywiezieniu na terytorium Polski w przygotowanej skrytce w samochodzie marki (...) o nr rej. (...), potwierdzały także wyniki oględzin zapisów monitoringu wraz z płytą (k. 354-355, 357-360), z których jednoznacznie wynikało, że na kilka minut przed zakupem biletu autostradowego zabezpieczonego w pojeździe (...), o godz. 04.12.57 na teren stacji wjechał samochód typu bus koloru jasnego, odpowiadający (...), którym podróżowali dwaj mężczyźni o posturze obu oskarżonych: P. B. (1) i M. P. (1).

O godz. 04.18.43 obaj oskarżeni wrócili do samochodu, który jak wynika z dalszych informacji o zestawieniu przejazdów i analizy kryminalnej odjechał, kontynuując jazdę autostradą (...), którą opuścił o godz. 05.14.31, przejeżdżając przez punkt poboru opłat w miejscowości K. woj. (...), a następnie o godz. 06.41.20 przekroczył granicę państwa na przejściu w J..

Po piąte, każda osoba, która kiedykolwiek zetknęła się z marihuaną, musiała nabrać czujności, gdyby znalazła się w samochodzie, w którym znajdowało się nienaturalnie dużo zawieszek zapachowych, mając stłumić specyficzny zapach marihuany. Na terenie Holandii w specjalnie do tego przystosowanej skrytce w samochodzie (...) o numerze rejestracyjnym (...) umieszczono 50 worków z marihuaną. Aby zapach ten zamaskować, przy podsufitce w pojeździe, zawieszono 21 sztuk zawieszek zapachowych, a kolejnych 9 sztuk zawieszek zapachowych znajdowało się za fotelem pasażera. Dla każdej osoby, która miała doświadczenia z marihuaną nie pozostawiało wątpliwości to, że w samochodzie unosi się zapach marihuany, a umieszczone w nim zawieszki zapachowe miały na celu ukrycie tego zapachu.

Właśnie takie doświadczenia życiowe miał oskarżony M. P. (1) jeśli chodzi o umiejętności rozpoznania marihuany, co potwierdzają dowody w postaci: postanowienia o przedstawieniu zarzutów oraz protokoły przesłuchania podejrzanego M. P. (1) w toku śledztwa sygn. akt (...) Prokuratury (...)w G.(k. 224-228, 303-304), danych z systemu (...) (k. 1228-1231, 1235-1236), odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 10.08.2018r. sygn. akt VIII K – 472/18 dot. oskarżonego M. P. (1). Oskarżony M. P. (1) miał w przeszłości kontakt z narkotykami (marihuaną), toczyły się przeciwko niemu postępowania karne, związane z zarzutami udziału w obrocie środkami odurzającymi.

Jeżeli oskarżony M. P. (1) nie miałby związku z wewnątrzwspólnotowym nabyciem znacznej ilości środków odurzających w marihuany w ilości 49.808,57 gramów o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych i przywiezieniu na terytorium Polski w przygotowanej skrytce w samochodzie marki (...) o nr rej. (...), to naturalne byłoby, że zrezygnowałby z podróży powrotnej z oskarżonym P. B. (1) albo przynajmniej czynił mu wymówki co do faktu przewożenia narkotyków. Brak takich reakcji, w połączeniu z ,przedstawionymi wyżej dowodami, potwierdza współudział oskarżonego M. P. (1) w przestępstwie.

Potwierdza to jednoznacznie, że obaj oskarżeni: P. B. (1) i M. P. (1) wspólnie i w porozumieniu byli zaangażowani w przestępczy proceder i nie znaleźli się przypadkowo w samochodzie pełnym narkotyków podczas zatrzymania przez policjantów i funkcjonariuszy celnych.

III. Jak podkreślano w doktrynie, błąd w ustaleniach faktycznych ( error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. (T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Zakamycze 2003,– s. 1133-1134).

Wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może ograniczać się wyłącznie do polemiki z ocenami dokonanymi przez Sąd I instancji, bez wskazania jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Wyraża to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2005r. sygn. WA – 10/05: „ Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu a quo wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, lecz musi zmierzać do wykazania jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego nie na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd pierwszej instancji (…) nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może opierać się na odmiennej ocenie materiału dowodowego, innymi słowy mówiąc na forsowaniu własnego poglądu strony na tę kwestię. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji” (OSNwSK 2005, z. 1, poz. 949 oraz poz. 947; podobnie T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, , wyd. III, Zakamycze 2003 s. 1134 oraz P. Hoffmański, E. Sadzik, K. Zgryzek – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2007, s. 666-667).

W realiach niniejszej sprawy, poza polemiką z ustaleniach faktycznymi, w swoich apelacjach obrońcy oskarżonych: D. S. (2) i A. B. nie postawili zaskarżonemu wyrokowi rzeczowych zarzutów dotyczących niewłaściwego odczytania treści dowodów, błędów logicznego rozumowania i wnioskowania, a także sprzeczności ustaleń Sądu I instancji ze wskazaniami wiedzy i zasadami doświadczenia życiowego.

Nie można w żadnym wypadku doszukiwać się także naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów w tym, że Sąd I instancji uznał za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, odrzucając szereg podanych przez niego okoliczności jako nieistotnych, niewiarygodnych i wynikające wyłącznie z obaw przed odpowiedzialnością karną.

Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29). Wszystkim tym wymogom Sąd Okręgowy we Wrocławiu sprostał, nie naruszając także przepisu art. 5 § 2 k.p.k. nakładającego obowiązek rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego.

Sąd Najwyższy odnosił się w szeregu swoich orzeczeń do tego jak należy rozumieć i stosować zasadę in dubio pro reo. Jak stwierdził w jednym z nich: „Zasada in dubio pro reo (art. 5 § 2 k.p.k.) nie ogranicza utrzymanej w granicach racjonalności swobody oceny dowodów. Jeżeli zatem z materiału dowodowego wynikają różne wersje wydarzenia, to nie jest to jeszcze równoznaczne z zaistnieniem "nie dających się usunąć wątpliwości" w rozumieniu tego przepisu. W takim wypadku sąd jest zobowiązany do dokonania ustaleń właśnie na podstawie swobodnej oceny dowodów. Dopiero wtedy, gdy - po wykorzystaniu wszelkich istniejących możliwości - wątpliwości nie zostaną usunięte, należy je wytłumaczyć w sposób korzystny dla oskarżonego. Jeżeli jednak sąd dokona stanowczych ustaleń, to w ogóle nie może zachodzić obraza art. 5 § 2 k.p.k. (bo według tych ustaleń nie ma wątpliwości), a tylko powstaje kwestia, czy ustalenia te są prawidłowo dokonane (bez naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów)” (postanowienie SN z dnia 17.12.2003r. sygn. V KK 72/03 - LEX nr 83771).

Podobne stanowisko znajdujemy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1999r. sygn. IV KKN 714/98: „Stan określany przez ustawodawcę, jako "nie dające się usunąć wątpliwości" (art. 5 § 2 k.p.k.), powstaje - jeśli pominąć wątpliwości natury nie faktycznej, lecz prawnej - dopiero w następstwie oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Dopiero wówczas bowiem można stwierdzić, czy wątpliwości w ogóle wystąpiły, czy były rozsądne, a nie wydumane, czy i jakie miały znaczenie dla kwestii odpowiedzialności prawnej oskarżonego, czy udało się je przezwyciężyć w sposób dopuszczalny przez prawo procesowe itp. O naruszeniu zasady in dubio pro reo nie można zatem mówić wówczas, gdy sąd w wyniku pełnej i poprawnie dokonanej swobodnej oceny dowodów uznał, że brak jest wątpliwości, albo że nie mają one znaczenia dla odpowiedzialności prawnej oskarżonego. Jest jednocześnie dobrym prawem obrony oskarżonego mnożenie, a nawet wyolbrzymianie na każdym etapie postępowania takich faktów i ich ocen, które pozwalają na powątpiewanie w jego winę, pod warunkiem wszakże nieprzeinaczania faktów (lojalności wobec faktów)” (Prokuratura i Prawo 2000, nr 4, poz. 8).

W wyniku analizy dowodowej Sąd Okręgowy ocenił wyjaśnienia oskarżonych: P. B. (1) i M. P. (1), w części zaprzeczającej wspólnemu udziałowi obu oskarżonych w realizacji wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środków odurzających w marihuany w ilości 49.808,57 gramów o czarnorynkowej wartości około 1.494.257,- złotych i przywiezieniu na terytorium Polski w przygotowanej skrytce w samochodzie marki (...) o nr rej. (...).

Zarzuty odnoszące się do prawidłowości kar wymierzonych oskarżonym: P. B. (1) i M. P. (1) za przypisane przestępstwo (oceniane także zgodnie z domniemaniem co do zakresu apelacji z art. 447 § 1 k.p.k.)

I. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy w Opolu umotywował orzeczenia o karach oskarżonym: P. B. (1) i M. P. (1), oddzielnie przedstawiając argumentację co do każdego z oskarżonych.

W odniesieniu do oskarżonego P. B. (1) stwierdził, że przy wymiarze kary kierował się dyrektywami określonymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., uwzględniwszy okoliczności wpływające na wymiar kary, a dotyczące zarówno podmiotowej jak i przedmiotowej strony przestępstwa. Przypisany oskarżonemu czyn naruszał dobro prawne związane z ochroną życia i zdrowia społecznego przed uzależnieniem od środków narkotycznych i zawierał w sobie wysoki ładunek szkodliwości społecznej. Na społeczną szkodliwość tego typów czynów ma wpływ okoliczność, iż dotyczą one także dobra prawnego, jakim jest życie i zdrowie poszczególnych nabywców narkotyków. Przy wymiarze kary uwzględniono również znaczny stopień winy oskarżonego, jego motywację (działania z chęci łatwego zysku), fakt przemytu narkotyków należących do grupy tzw. "miękkich". Sąd wziął również pod uwagę fakt, iż oskarżony nie był dotychczas sądownie karany, niemniej jednak przewóz dotyczył hurtowej wręcz ilości narkotyków, tj. 50 kilogramów marihuany. Okoliczności te zdaniem Sądu przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary w wymiarze 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności i 250 stawek grzywny, z ustaleniem wysokości jednej stawki na kwotę 100 złotych. W ocenie Sądu wyłącznie kara w powyższym wymiarze odzwierciedla społeczną szkodliwość przypisanego oskarżonemu przestępstwa, nie jest przy tym ani nadmiernie surowa, spełnia swoją rolę zarówno w zakresie prewencji ogólnej, jak i wobec samego sprawcy.

Ponadto Sąd I instancji podniósł, że wprawdzie oskarżony P. B. (1) dopuścił się wewnątrzwspólnotowego nabycia środków odurzających i substancji psychotropowych w znacznej ilości, jednakże skala tego procederu nie była masowa, udowodniono tylko jeden tego typu transport z Holandii do Polski, a nadto prowadził on dotychczas ustabilizowany tryb życia, nie był dotąd sądownie karany, a przemyt 50 kilogramów środków odurzających był incydentalny. Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie zdaniem Sądu I instancji, wymierzona kara była proporcjonalna do stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego przestępstwa. Natomiast kara grzywny, z ustaloną stawką dzienną, choć bez wątpienia znaczna, pozostawać będzie w zakresie faktycznych możliwości finansowych oskarżonego, skoro oskarżony nie ma nikogo na utrzymaniu i potrafił zgromadzić środki zabezpieczone przy nim w trakcie zatrzymania.

Sąd Okręgowy orzekł także od oskarżonego P. B. (1) nawiązkę na rzecz Stowarzyszenia (...) Zakład Opieki Zdrowotnej (...) Ośrodek (...) w Z. w wysokości 10.000 (dziesięciu tysięcy) złotych uznając, że jako uzupełniający środek represji karnej stanowić będzie wystarczającą dolegliwość natury ekonomicznej spełniającej cele prewencji indywidualnej, jak i społecznej.

Z kolei, w odniesieniu do oskarżonego M. P. (1) , Sąd Okręgowy w Opolu wyjaśniał, że przy wymiarze kary wziął pod uwagę znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu oraz znaczny stopień winy oskarżonego, za czym przemawiała znaczna ilość zabezpieczonych substancji oraz motywacja oskarżonego działającego z chęci łatwego zysku. Niemniej jednak dotychczasowy, ustabilizowany tryb życia, incydentalny charakter czynu, fakt niekaralności oskarżonego, przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary w wymiarze zbliżonym do ustawowego minimum przewidzianego dla tego przestępstwa.

Sąd Okręgowy uznał, że chociaż z karty karnej oskarżonego M. P. (1) (k. 1133-1134) wynika, że był on dotychczas jednokrotnie sądownie karany przez Sąd Rejonowy w Bytomiu w sprawie VIII K – 472/18 wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2018 r. (prawomocny z dniem 18 sierpnia 2018r.) za przestępstwo z art. 62 ust. 2 z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, orzeczono dozór kuratora wraz z obowiązkiem informowania go o przebiegu okresu próby oraz nawiązkę w wysokości 5.000 złotych na rzecz Fundacji (...) w B., to jednak w dniu 11 września 2018r. wykonano środek karny w postaci nawiązki, nadto okres próby upłynął pomyślnie, co nakazuje uznać, iż skazanie to z mocy prawa uległo już zatarciu.

Sąd I instancji argumentował, że orzeczona kara jest adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, a także spełnia funkcję prewencyjną i wychowawczą w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, zaś przy wymiarze kary grzywny dyrektywy statusu ekonomicznego oskarżonego, jego kwalifikacje zawodowe i związane z tym możliwości zarobkowe i majątkowe w kontekście dochodów uzyskiwanych z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Sąd I instancji orzekł także od oskarżonego nawiązkę na rzecz Stowarzyszenia (...) Zakład Opieki Zdrowotnej (...) Ośrodek (...) w Z. w wysokości 10.000 (dziesięciu tysięcy) złotych uznając, że jako uzupełniający środek represji karnej stanowić będzie wystarczającą dolegliwość natury ekonomicznej spełniającej cele prewencji indywidualnej, jak i społecznej.

II. Ocena rozmiarów kar pozbawienia wolności oraz kar grzywny przedstawiona przez Sąd I instancji nie znalazła pełnej akceptacji Sądu odwoławczego. Chociaż uwzględniała w pełni wysoki stopień społecznej szkodliwości przestępstwa popełnionego prze obu oskarżonych, o czym świadczyły okoliczności przedmiotowe czynu (charakter naruszonego dobra prawnego, czyli zdrowia społeczeństwa zagrożonego plagą narkomanii, wysoce zorganizowany i zaplanowany sposób przeprowadzenia wewnątrzwspólnotowego nabycia narkotyków i przewiezienia ich do Polski, o czym świadczyło wykorzystanie samochodu z przygotowaną skrytką, bardzo duża ilość przewożonych narkotyków, choć należały one to tzw. miękkich, a także współdziałanie przestępcze z innymi osobami) oraz okoliczności podmiotowe (umyślność działania, postać zamiaru bezpośredniego, motywy i pobudki działania sprawców, liczących niewątpliwie na korzyści majątkowe).

Przy wymiarze kary w sposób niedostateczny uwzględniono jednak szereg okoliczności związanych z właściwościami i warunkach osobistymi obu oskarżonych, które nakazywały wzięcie pod uwagę przede wszystkim ich stanu majątkowego i możliwości zarobkowych, odbiegających istotnie od wysokości nałożonych na nich obciążeń finansowych, związanych z orzeczeniami o karach grzywny oraz nawiązkach na rzecz Stowarzyszenia (...) Zakład Opieki Zdrowotnej (...) Ośrodek (...) w Z.. W odniesieniu do oskarżonego M. P. (1) znaczenie miał także jego stan zdrowia, związany z potrzebą systematycznego leczenia nefrologicznego. Istotne znaczenie miało także zachowanie obu oskarżonych po przestępstwie, a także postawa procesowa.

W stosunku do oskarżonego P. B. (1) dodatkowo wzięto pod uwagę przede wszystkim fakt, że nie był on dotychczas karany (k. 71, 291-292, 911-912, 1250).

Z wywiadu środowiskowego kuratora sądowego (k. 811-812) oraz wywiadu przeprowadzonego w systemie (...) w trybie art. 213 § 1-1a k.p.k. (k. 805-807) i informacji o dochodach (k. 248-250, 375-381, 410-421, 462-470, 724-726) wynika, że oskarżony P. B. (1) jest bezdzietnym kawalerem, pozostaje w związku konkubenckim z W. K., nie ma nikogo na utrzymaniu. Pochodzi z rodziny rozbitej, posiadającej ślady dysfunkcji społecznych, w domu nie panowały dobre relacje między członkami rodziny. Oskarżony P. B. (1) doświadczał przemocy ze strony ojca W. B., który nadużywał alkoholu i po tym jak wyrzucił syna z domu ten zamieszkał na stałe z dziadkiem, natomiast matka podejrzanego D. S. (4) wyjechała za granicę i pozostawiła syna pod opieką nieodpowiedzialnego i niezaradnego wychowawczo ojca. Jedynym krewnym jest dziadek, który od najmłodszych lat był zaangażowany w opiekę i wychowanie. Pan K. relacje z podejrzanym określa jako dobre, stosował się on do zasad panujących w domu, był spokojny, nie przyprowadzał żadnych kolegów a tym samym stosował się do zasad ustalonych przez dziadka. Posiada wykształcenie średnie, bez zawodu. Nie ma żadnego majątku. Ukończył Szkołę Mistrzostwa Sportowego w B., grał w piłkę nożną. W dzieciństwie nie pozostawał pod nadzorem kuratora rodzinnego lub nie przebywał w placówkach szkolno-wychowawczych, nie sprawiał większych problemów szkolnych czy wychowawczych, był dobrym uczniem, nie podlegał kształceniu specjalnemu. Po ukończeniu szkoły, z uwagi na doznane kontuzje nie mógł kontynuować swojej kariery w piłce nożnej, dlatego podejmował prace zarobkowe, m.in. pracował przy produkcji garaży metalowych, w fabryce mebli w M.. Od listopada 2021r. był zatrudniony w (...) w B. w charakterze taksówkarza, osiągając z tego tytułu dochód w wysokości około 2.500 złotych. Za 2018r. oskarżony P. B. (1) osiągnął dochód w wysokości 1.960 złotych, za 2019r. w wysokości 1.682,40 złotych, a za 2020r. w wysokości 284,30 złotych. Okoliczności wskazanego wywiadu środowiskowego, w połączeniu z zeznaniami dziadka oskarżonego, świadka K. S. (k. 1083-1084), wskazującymi, że oskarżony P. B. (1) sprawował nad nim opiekę w związku z wiekiem i stanem zdrowia, należało odczytywać jako nakazujące złagodzić odpowiedzialność karną tego oskarżonego, także w wymiarze finansowym.

Z zaświadczenia pracodawcy (k. 1264) wynika, że od dnia 23 stycznia 2023r. oskarżony P. B. (1) jest zatrudniony w firmie (...) w B. przy ul. (...) na podstawie umowy o pracę na 1/8 etatu z miesięcznym wynagrodzeniem 530,25 złotych.

Podczas tymczasowego aresztowania w niniejszej sprawie oskarżony P. B. (1) był osadzony w Zakładzie Karnym w B., a następnie w Areszcie Śledczym w O. od dnia 25.02.2022r. do dnia 1.04.2022r. Przebywał po raz pierwszy w warunkach izolacji więziennej (k. 1228-1229, 1235, 1254).

Jak wynika z opinii z aresztu śledczego (k. 1254), jego zachowanie nie budziło większych zastrzeżeń i było zwykle poprawne. W codziennym funkcjonowaniu nie stwarzał problemów wychowawczych. Nie przejawiał istotnych problemów z utrzymaniem właściwego poziomu porządku i dyscypliny. Wobec przełożonych zachowywał się regulaminowo, w tym zakresie nie było uwag co do jego osoby. W gronie współosadzonych układał dobre i koleżeńskie stosunki, unikał wszelkich sytuacji problemowych i konfliktowych. W trakcie tymczasowego aresztowania nie dokonywał aktów samoagresji, nie stosowano wobec niego środków przymusu bezpośredniego. Nie odnotowano także żadnych zachowań agresywnych z jego strony. Był 2-krotnie karany dyscyplinarnie, w dniu 15.06.2022r. oraz w dniu 28.09.2022r., w związku z próbą nawiązania połączenia telefonicznego bez zgody oddziałowego. Nie był nagradzany regulaminowo. Nie uczestniczył w systemie przepustkowym. Deklarował przynależność do podkultury przestępczej, nie było jednak negatywnych zachowań na tym tle ze strony oskarżonego. Niewątpliwie opinia o oskarżonym z aresztu śledczego nie dostarczała takich danych, które pozwalałyby na istotne złagodzenie odpowiedzialności karnej.

Jeżeli chodzi o zachowanie oskarżonego P. B. (1) po przestępstwie i jego postawę procesową, to niewątpliwie wykazywał on daleko idąca solidarność przestępczą z oskarżonym M. P. (1), ukrywając jego rzeczywisty udział w przestępstwie, a także nie podał żadnych danych, który mogłyby pozwolić na poznanie tożsamości wszystkich osób zaangażowanych w przestępczym proceder przerzutu narkotyków z zagranicy. Należało te okoliczności odczytywać jako sprzeciwiające się dalszemu łagodzeniu odpowiedzialności karnej.

W stosunku do oskarżonego M. P. (1) dodatkowo wzięto pod uwagę przede wszystkim ustalenia Sądu Okręgowego w Opolu, który – wbrew zapisom we wszystkich zapytaniach o karalność (k. 88-90, 289-290, 913-914, 1251) – przyjął, że nie był on dotychczas karany, gdyż skazanie wyrokiem Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 18 sierpnia 2018r. w sprawie VIII K – 472/18 (prawomocnym z dniem 18 sierpnia 2018r.), którym za przestępstwo z art. 62 ust. 2 z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzeczono karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, dozór kuratora wraz z obowiązkiem informowania go o przebiegu okresu próby oraz nawiązkę w wysokości 5.000 złotych na rzecz Fundacji (...) w B. (k. 432, 1268), wobec wykonania w dniu 11 września 2018r. środka karnego w postaci nawiązki, nadto pomyślnemu upływowi okresu próby, uległo zatarciu z mocy prawa.

Nawet jeżeli byłyby w tym zakresie wątpliwości, to jednak wobec kierunku wniesionego środka odwoławczego wyłącznie na korzyść oskarżonego M. P. (1), Sąd odwoławczy był związany takim ustaleniem faktycznym na gruncie zakazu reformationis in peius z art. 434 § 1 i 2 k.p.k. Dawał temu wyraz Sąd Najwyższy choćby w zachowując aktualność wyroku z dnia 4 lutego 2000r. sygn. V KKN – 137/99 jednoznacznie stwierdzając, że: „ Zakaz orzekania (przewidziany w art. 383 § 1 d.k.p.k., a obecnie w art. 434 § 1 k.p.k.) na niekorzyść oskarżonego oznacza, że w wypadku braku środka odwoławczego wniesionego na niekorzyść oskarżonego sytuacja jego w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie – w tym również w sferze ustaleń faktycznych – powodujących, lub tylko mogących powodować, negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego”. (OSNKW 2000, nr 3-4, poz. 31).

Z wywiadu środowiskowego kuratora sądowego (k. 768-770) oraz wywiadu przeprowadzonego w systemie (...) w trybie art. 213 § 1-1a k.p.k. (k. 808-810) i informacji o dochodach (k. 251-253, 375-381, 626-682) wynika, że oskarżony M. P. (1) jest żonaty. Jest ojcem jednego dziecka w wieku 2 lat, które to pozostaje na jego utrzymaniu. Nadto oskarżony ma wykształcenie podstawowe, bez wyuczonego zawodu. Atmosfera w domu rodzinnym była poprawna. Nie przebywał w placówkach opiekuńczych ani poprawczych. W przeszłości miał kontakt z marihuaną i amfetaminą. Nie był leczony psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. W przeszłości pracował jako realizator dźwięku, a obecnie prowadzi własną działalność gospodarczą – (...) z/s w B., zajmując się pracami wykończeniowymi w budownictwie, uzyskując z tego tytułu dochód w wysokości około 4.000 złotych netto. Nie posiada majątku. Według deklaracji za 2018r. oskarżony M. P. (1) osiągnął dochód w wysokości 3.029 złotych, za 2019r. w wysokości 23,18 złotych. Od kilku lat, oskarżony z uwagi na chorobę niewydolność nerek (także nadciśnienie tętnicze) wymaga leczenia w poradni specjalistycznej, co potwierdza dokumentacja medyczna (k. 182-196, 198-202, 209, 1142, 1258) oraz opinia o stanie zdrowia M. P. (1) wydana przez lekarza z Aresztu Śledczego w O. (k. 210). Okoliczności wskazanego wywiadu środowiskowego, w połączeniu z danymi o stanie zdrowia oskarżonego, należało odczytywać jako nakazujące złagodzić odpowiedzialność karną tego oskarżonego, także w wymiarze finansowym.

Podczas tymczasowego aresztowania w niniejszej sprawie oskarżony M. P. (1) był osadzony w Areszcie Śledczym w O. od dnia 25.02.2022r. do dnia 25.03.2022r. Przebywał po raz pierwszy w warunkach izolacji więziennej (k. 1230-1231, 1236, 1255).

Jak wynika z opinii z aresztu śledczego (k. 1255), jego zachowanie w trakcie pobytu w izolacji nie budziło większych zastrzeżeń i było poprawne. W codziennym funkcjonowaniu nie stwarzał problemów wychowawczych. Nie przejawiał istotnych problemów z utrzymaniem właściwego poziomu porządku i dyscypliny. Wobec przełożonych zachowywał się regulaminowo, w tym zakresie nie było uwag co do jego osoby. W gronie współosadzonych układał dobre i koleżeńskie stosunki, unikał wszelkich sytuacji problemowych i konfliktowych. W trakcie tymczasowego aresztowania nie dokonywał aktów samoagresji, nie stosowano wobec niego środków przymusu bezpośredniego. Nie odnotowano także żadnych zachowań agresywnych z jego strony. Nie był karany dyscyplinarnie, ani nagradzany regulaminowo. Deklarował przynależność do podkultury przestępczej, nie było jednak negatywnych zachowań na tym tle ze strony osadzonego. Deklarował krytyczny stosunek względem zarzucanych mu czynów. Niewątpliwie opinia o oskarżonym z aresztu śledczego nie dostarczała takich danych, które pozwalałyby na istotne złagodzenie odpowiedzialności karnej.

Jeżeli chodzi o zachowanie oskarżonego P. B. (1) po przestępstwie i jego postawę procesową, to niewątpliwie wykazywał on daleko idąca solidarność przestępczą z oskarżonym M. P. (1), ukrywając jego rzeczywisty udział w przestępstwie, a także nie podał żadnych danych, który mogłyby pozwolić na poznanie tożsamości wszystkich osób zaangażowanych w przestępczym proceder przerzutu narkotyków z zagranicy. Należało te okoliczności odczytywać jako sprzeciwiające się dalszemu łagodzeniu odpowiedzialności karnej.

Jeżeli chodzi o zachowanie oskarżonego M. P. (1) po przestępstwie i jego postawę procesową, to niewątpliwie wykazywał on daleko idącą solidarność przestępczą z innymi sprawcami, nie podając żadnych danych, który mogłyby pozwolić na poznanie tożsamości wszystkich osób zaangażowanych w przestępczym proceder przerzutu narkotyków z zagranicy. Należało te okoliczności odczytywać jako sprzeciwiające się dalszemu łagodzeniu odpowiedzialności karnej.

III. Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności, częściowo uwzględniono apelacje wniesione przez obrońców z wyboru: oskarżonego P. B. (1), adw. D. S. (1) oraz oskarżonego M. P. (1), adw. M. O., jeżeli chodzi o zakwestionowanie wymierzonych obu oskarżonym kar i orzeczonych środków karnych o charakterze finansowym. Orzeczenia te, jako zbyt dolegliwe dla oskarżonych (rażąco niewspółmierne), skorygowano na ich korzyść poprzez zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego P. B. (1) w ten sposób, że:

a) obniżono kary orzeczone w stosunku do oskarżonego P. B. (1) w punkcie I części rozstrzygającej za przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2022r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz do 200 (dwustu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej dziennej stawki dziennej grzywny na kwotę 30,- (trzydziestu) złotych;

b) obniżono wysokość nawiązki orzeczonej w punkcie II części rozstrzygającej od oskarżonego P. B. (1) na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z. do kwoty 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych;

a także zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego M. P. (1) w ten sposób, że:

a) obniżono kary orzeczone w stosunku do oskarżonego M. P. (1) w punkcie III części rozstrzygającej za przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2022r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz do 200 (dwustu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej dziennej stawki dziennej grzywny na kwotę 30,- (trzydziestu) złotych;

b) obniżono wysokość nawiązki orzeczonej w punkcie IV części rozstrzygającej od oskarżonego M. P. (1) na rzecz Stowarzyszenia (...) Ośrodka (...) w Z. do kwoty 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych.

IV. Oceniając kary wymierzone ostatecznie oskarżonym: P. B. (1) i M. P. (1) za przypisane przestępstwo, po zmianach wyroku dokonanych przez Sąd Apelacyjny, należy uznać, że są to kary sprawiedliwe i prawidłowo realizujące dyrektywy wymiaru kary z art. 53 § 1 i 2 k.k. Nie było podstaw do dalszego łagodzenia orzeczonych kar, do czego zmierzały apelacje obrońców obu oskarżonych (w odniesieniu do oskarżonego M. P. (1) uwzględniając także domniemanie z art. 447 § 1 k.p.k.). Kary w orzeczonej ostatecznie wysokości są sprawiedliwe i spełniają cele kary określone w art. 53 § 1 i 2 k.k., aby wyrobić w oskarżonych przekonanie, że przestępstwo się nie opłaca, a ich czyn został napiętnowany.

Należy przypomnieć, że wielokrotnie zwracano uwagę w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych, jaki kryteria muszą być spełnione, aby uznać karę za rażąco niewspółmierną. W wyroku Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 9 stycznia 1973r., sygn. V KRN – 474/72 stwierdzono, że „ rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo” (OSNKW 1973, nr 6, poz. 76).

Z kolei, Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia z dnia 30 maja 2003r. sygn. II AKa – 163/03 dał wyraz temu, że „ nie każda różnica w ocenie wymiaru kary może uzasadniać zarzut rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k., ale tylko taka, która jest natury zasadniczej, to znaczy jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować. Niewspółmierność rażąca to znaczna, "bijąca w oczy" różnica między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą, zasłużoną” (OSA 2003, z. 11, poz. 113).

Takie nieusprawiedliwione dysproporcje w wymierzonych wobec oskarżonych karach, w odniesieniu do kary wyobrażanych jako sprawiedliwe (współmierne), nie zachodzą.

Orzeczenia o kosztach postępowania

Zasądzono od obu oskarżonych: P. B. (1) i M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa przypadające na nich koszty postępowania odwoławczego w wysokości po 1.610,- (jednym tysiącu sześciuset dziesięciu) złotych, na co składa się po 10,- złotych tytułem 1/2 zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w tym postępowaniu oraz po 1.600,- tytułem opłat za obie instancje.

Orzeczenia te znalazły oparcie w przepisach art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k., a także art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023r., poz. 123 z późniejszymi zmianami). W zakresie tego rozstrzygnięcia uwzględniono stan osobisty rodzinny i majątkowy oskarżonych oraz ich możliwości zarobkowe, także w zakresie orzeczonej bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Jarosław Mazurek

Bogusław Tocicki

Artur Tomaszewski