Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2023 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Cezariusz Baćkowski (spr.)

Sędziowie: SA Robert Zdych

SA Artur Tomaszewski

Protokolant: Magdalena Szymczak

przy udziale prokuratora Prokuratury (...) Artura Jończyka

po rozpoznaniu 28 września 2023 r.

sprawy J. O. oskarżonego o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z 11 kwietnia 2023 r. sygn. akt III K 10/23

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że J. O. uznaje za winnego tego, że 3 grudnia 2022 r. w P. posługując się miotaczem gazu pieprzowego (...) skierowanym w głowę S. M. (1) groził pozbawieniem życia w celu zmuszenia S. M. (1) i M. B. do sprzedaży wódki (...), wzbudzając uzasadnioną obawę spełnienia groźby, to jest przestępstwa z art. 191 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 37b k.k. wymierza mu kary 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności i roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym i na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności: na poczet kary pozbawienia wolności od godziny 20.00 3 grudnia 2022 r. do godziny 20.00 3 marca 2023r., a na poczet kary ograniczenia wolności od godziny 20.00 3 marca 2023r. do godziny 13.30 22 marca 2023 r.,

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. 1200 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym,

zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych postępowania odwoławczego i określa, że ponosi je Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

J. O. został oskarżony o to, że w dniu 3 grudnia 2022 r. w P. przy ulicy (...), około godziny 19.30, w sklepie monopolowym (...), posługując się przedmiotem przypominającym broń palną, w postaci środka obezwładniającego – miotacza gazu pieprzowego (...), skierowanego w kierunku głowy S. M. (1), groził natychmiastowym jego użyciem i pozbawieniem życia jego osoby oraz M. B., które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonych uzasadnione obawy ich spełnienia, przez co usiłował ukraść butelkę wódki (...) o pojemności pół litra i wartości 26,99 zł, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na obezwładnienie go przez pokrzywdzonych, tj. o przestępstwo określone w art.13 § 1 k.k. w zw. z art.280 § 2 k.k. w zw. z art.280 § 1 k.k.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt III K 10/23 Sąd Okręgowy w Opolu:

w ramach czynu opisanego w części wstępnej wyroku uznał oskarżonego J. O. za winnego tego, że w dniu 3 grudnia 2022 roku w P. przy ulicy (...), około godziny 19.30, w sklepie monopolowym (...), posługując się miotaczem gazu pieprzowego (...), skierowanym w kierunku głowy S. M. (1), groził natychmiastowym jego użyciem i pozbawieniem życia jego osoby oraz M. B., które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonych uzasadnione obawy ich spełnienia, przez co usiłował ukraść butelkę wódki (...) o pojemności pół litra i wartości 26,99 zł, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na obezwładnienie go przez pokrzywdzonych, tj. przestępstwa z art.13 § 1 k.k. w zw. z art.280 § 1 k.k. i - na podstawie art.14 § 1 k.k. w zw. z art.280 § 1 k.k. - wymierzył mu za to karę 2 lat pozbawienia wolności,

na podstawie art.44 § 2 k.k. orzekł przepadek dowodów rzeczowych zarejestrowanych w wykazie dowodów rzeczowych nr (...) pod poz. 1-3 – opisanych na k.50 akt sprawy,

na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu J. O. - na poczet wymierzonej mu w pkt I części dyspozytywnej wyroku kary pozbawienia wolności - okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w postaci zatrzymania i tymczasowego aresztowania w okresie od dnia 3 grudnia 2022 r. od godz. 20:00 do dnia 22 marca 2023 r. do godz. 13:30 przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równy jednemu dniowi kary pozbawienia wolności,

na podstawie art.624 § 1 k.p.k. w zw. z art.17 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego J. O. w całości od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, kosztami tymi obciążając Skarb Państwa;

na podstawie art.618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z art.29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K., tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu J. O. z urzędu, kwotę 1476 zł, zawierającą w sobie 23% stawkę podatku od towarów i usług.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, zaskarżając go w całości i zarzucając temu orzeczeniu:

obrazę przepisu prawa procesowego, w postaci art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw.
z art. 2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., na skutek przeprowadzenia dowolnej i sprzecznej -
ze wskazaniami doświadczenia życiowego oraz zasadami prawidłowego rozumowania - oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów i ujawnionych na ich podstawie okoliczności, poprzez przyjęcie, że oskarżony w dniu 3 grudnia 2022 r. groził natychmiastowym użyciem miotacza gazu pieprzowego „ (...)” skierowanym w kierunku głowy S. M. (1), i pozbawieniem życia jego osoby oraz M. B., które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonych uzasadnione obawy ich spełnienia, przez co usiłował ukraść butelkę wódki (...) o pojemności pół litra i wartości 26,99 zł lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na obezwładnienie go przez pokrzywdzonych, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy,
a w szczególności wyjaśnienia oskarżonego na rozprawie przed Sądem Okręgowym
w O. nie wskazują na zasadność twierdzeń zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w szczególności nie wskazują na sprawstwo oskarżonego J. O.;

obrazę przepisów postępowania karnego, mającą istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, w postaci art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na oparciu orzeczenia
w niniejszej sprawie wyłącznie na selektywnie wybranej części materiału dowodowego obciążającej oskarżonego, w szczególności na zeznaniach świadków S. M. (2) i M. B. i uznanie ich za wiarygodne przy jednoczesnym uznaniu wyjaśnień oskarżonego częściowo za niewiarygodne w sytuacji, gdy były one konsekwentne i logiczne, a Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę, że oskarżony był
pod wpływem alkoholu, nie miał na celu kradzieży alkoholu, albowiem miał przy sobie pieniądze na jego zakup ani nie miał zamiaru zastraszać osób trzecich, zaś gaz pieprzowy posiadał przy sobie jedynie dlatego, że mieszka w niebezpiecznej okolicy i obawia się
o swoje życie i zawsze nosi go przy sobie dla swojego bezpieczeństwa, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego przyjęcia, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu.

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o uniewinnienie oskarżonego J. O. od zarzucanego mu czynu i zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu na rzecz jego obrońcy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się uzasadniona.

W pierwszej kolejności odnotowania wymaga, że Sąd Apelacyjny odstąpił
od sporządzania w niniejszej sprawie uzasadnienia wyroku na formularzu UK 1, jakkolwiek taki obowiązek został przewidziany w treści art. 99a § 1 k.p.k. Użycie tego formularza naruszałoby bowiem prawo stron do rzetelnego procesu (wyrok Sądu Najwyższego z
11 sierpnia 2020 r., sygn. akt I KA 1/20, OSNKW 2020/9-10/41). Należyta ocena zarzutów apelacyjnych, w kontekście zmiany kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu,
nie mogłaby zostać w dostatecznie jasny sposób przedstawiona w przypadku wykorzystania formularza z uwagi na jego strukturę.

Jak zauważa Sąd Apelacyjny, oba podniesione w sprawie zarzuty apelacyjne, tj. obrazy przepisu prawa procesowego, w postaci art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 2 k.p.k.
w zw. z art. 410 k.p.k. (pkt 1), oraz naruszenia art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. (pkt 2), oparte były na założeniu, że Sąd Okręgowy odmówił należytej mocy dowodowej, naruszając określoną w art. 7 k.p.k. zasadę swobodnej oceny dowodowej, dowodowi w postaci wyjaśnień oskarżonego J. O. złożonym na rozprawie 11 kwietnia 2023 r.
(k. 182-184). W ich ramach oskarżony oświadczył, że 3 grudnia 2022 r. udał się do sklepu monopolowego (...) w P. bez zamiaru kradzieży alkoholu z tego sklepu ani zastraszenia pracowników sklepu pistoletem, celem zakupu alkoholu z gotówką na poziomie ponad 1.000 zł, będąc w stanie upojenia alkoholowego.

Odnotowania wymaga w tym miejscu, że z określonej w art. 2 § 2 k.p.k. zasady prawdy materialnej wypływa dyrektywa, zgodnie z którą podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe (udowodnione) ustalenia faktyczne. Należy je rozumieć jako takie,
dla których - w świetle przeprowadzonych dowodów - fakt przeciwny jest niemożliwy
lub wysoce nieprawdopodobny. Obowiązek udowodnienia odnosi się jedynie do ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego, który korzysta on z domniemania niewinności (art. 5 § 1 k.p.k.) i na którego korzyść rozstrzyga się wątpliwości niedające się usunąć (art. 5 § 2 k.p.k.).

Udowodnienie wymaga spełnienia dwóch warunków: obiektywnego, według którego dowody zebrane w sprawie mają taką siłę przekonywania, że eliminują wszelkie racjonalne wątpliwości, tak iż każdy normalnie oceniający człowiek uzna fakt za udowodniony, a także subiektywnego, według którego zebrane dowody wywołują u organu oceniającego całkowitą pewność, że żadna inna ewentualność nie zachodzi. W przeciwnym razie, dany fakt nie jest udowodniony i nie może stanowić ustalenia faktycznego będącego podstawą rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 grudnia 2010 r., sygn. akt II AKa 280/10, POSAG 2011, Nr 2, poz. 134–162; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 13 czerwca 2013 r., sygn. akt II AKa 156/13, L.). Zasada prawdy materialnej nakłada na organy postępowania karnego obowiązek dążenia do dokonania prawdziwych ustaleń faktycznych,
a zatem ustaleń odpowiadających rzeczywistemu stanowi rzeczy w zakresie, w jakim jest to faktycznie i prawnie możliwe, w oparciu o sformalizowane i niesformalizowane reguły dowodowe.

Z kolei określona w art. 7 k.p.k. zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie odwoławczym (wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 1974 r., sygn. akt II KR 114/74, OSNKW 1975/2,
poz. 28). O przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów można mówić wtedy, gdy ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zawiera oczywiste błędy natury faktycznej
(np. niedostrzeżenie istotnych dowodów czy okoliczności) bądź logicznej (niezrozumienie implikacji wynikających z treści dowodów) (postanowienie Sądu Najwyższego z 25 lutego 2014 r., sygn. akt IV KK 31/14, LEX nr 1441277).

Zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. wymaga wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów dokonanej przez sąd orzekający, prowadzących do wniosku, iż ocena ta przekracza granice swobodnej (wyrok Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2004 r., sygn. akt
V KK 332/03, Prok. i Pr.-wkł. (...)–8, poz. 6; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 26 listopada 2012 r., sygn. akt II AKa 149/12, LEX nr 1264421; wyrok Sądu Apelacyjnego
w Warszawie z 12 października 2012 r., sygn. akt II AKa 272/12, LEX nr 1238289). Konieczne jest wykazanie, w oparciu o fakty i ich pogłębioną logiczną analizę, konkretnych błędów w sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiających w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 września 2012 r., sygn. akt II AKa 228/12, LEX nr 1238267) i świadczących o tym, że sąd pominął dowody istotne dla rozstrzygnięcia o sprawstwie i winie, włączył do podstawy ustaleń dowody nieujawnione, uchybił regułom prawidłowego logicznego rozumowania lub uchybił wskazaniom wiedzy lub życiowego doświadczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z 18 lutego 2015 r., sygn. akt II KK 8/15, LEX nr 1654741). Przekonanie sądu o wiarygodności jednych i niewiarygodności innych dowodów pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy jest poprzedzone ujawnieniem na rozprawie głównej całokształtu istotnych okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) w sposób podyktowany obowiązkiem dociekania prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i stanowi wyraz rozważenia (art. 7 k.p.k., art. 4 k.p.k.), zgodnie z regułami poprawnego rozumowania, doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy, wszystkich ważkich okoliczności przemawiających na korzyść i niekorzyść oskarżonego (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1974 r., sygn. akt Rw 618/74, OSNKW 1975 r., z. 3-4, poz. 47).

Jak zauważa Sąd Apelacyjny, z zeznań świadka M. B. (których mocy dowodowej obrońca oskarżonego de facto nie podważał, a którym Sąd Okręgowy słusznie dał wiarę, podobnie jak zeznaniom świadka S. M. (1)) wynikało, że oskarżony J. O. oświadczył, iż „skoro mu nie sprzedamy to zrobi tu porządek”, względnie, że „jak mu nie sprzedamy to będzie tu źle”. Jak słusznie odnotował w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy (na str. 8), oskarżony nie kwestionował na jakimkolwiek etapie postępowania, że w czasie opisanym w zarzucie (tj. ok. godz. 19:30) znajdował się w sklepie monopolowym w P., i że miał przy sobie wówczas miotacz gazu pieprzowego (...). Notabene dla ustalenia stanu faktycznego w sprawie nie miały najmniejszego znaczenia względy, dla których oskarżony regularnie miał przy sobie ów przedmiot. Z pewnością nie dlatego, że idąc do sklepu chciał ukraść alkohol posługując się miotaczem gazu pieprzowego ponieważ bezspornie najpierw zwrócił się o sprzedanie wódki, a dopiero po odmowie wyjął go i mierzył w kierunku pokrzywdzonego S. M. (1) grożąc pozbawieniem życia o czym zbieżnie mówi ten świadek (k. 184-185, 4) i stojący obok M. B. (k 185-186). Sąd I instancji słusznie więc uznał te relacje za wiarygodne i nie podzielił twierdzeń oskarżonego, że nie groził pokrzywdzonym posługując się tym miotaczem gazu.

Odnotowania wymaga w tym miejscu, że rozbój w rozumieniu art. 280 k.k., jako szczególna postać kradzieży, może być popełniony tylko umyślnie w zamiarze bezpośrednim (w rozumieniu art. 9 § 1 k.k. in principio) kierunkowym, gdzie celem sprawcy jest przywłaszczenie cudzej rzeczy. Zastosowanie rozbójniczych środków musi nastąpić przed lub w czasie dokonywania kradzieży, aby przełamać lub uniemożliwić opór posiadacza przedmiotu kradzieży. Zamiar zaboru mienia musi wystąpić u sprawcy najpóźniej w chwili stosowania określonych w art. 280 § 1 k.k. sposobów oddziaływania na osobę (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 12 stycznia 2011 r., sygn. akt III KK 230/10, KZS 2011, Nr 7–8, poz. 32, s. 21–22, oraz z 2 lutego 2017 r., sygn. akt III KK 222/16, KZS 2017, Nr 5, poz. 22, s. 17). Bez znaczenia dla oceny zamiaru sprawcy pozostaje to, czy jego zachowanie było motywowane chęcią osiągnięcia korzyści majątkowej (chęcią wzbogacenia), czy też działa on z innych pobudek, np. w celu zaspokojenia potrzeb innej osoby (postanowienie Sądu Najwyższego z 4 października 2012 r., sygn. akt III KK 285/12, LEX nr 1226714). Niewątpliwym jest, że zamach na osobę jako środek do realizacji celu, jakim jest kradzież, sprowadza się do niesłusznego, bez jakiejkolwiek podstawy prawnej zawładnięcia rzeczą i przywłaszczenia jej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 9 marca 2011 r., sygn. akt II AKa 19/11, LEX nr 852289).

Tymczasem w rozpoznawanej sprawie, jak zauważa Sąd Apelacyjny, oskarżony J. O. usiłował wprawdzie przejąć we władanie butelkę wódki (...), niemniej
nie wskutek zaboru mającego charakter kradzieży w rozumieniu art. 278 § 1 k.k., lecz
w następstwie uprzednio podjętego zamiaru zakupu alkoholu. Działania oskarżonego objawiały się niewątpliwie w grożeniu pozbawieniem życia S. M. (1), tj. groźby bezprawnej w rozumieniu art. 191 § 1 k.k. Znamię jego czynu nie obejmowało jednak kradzieży w rozumieniu art. 278 § 1 k.k. (zamiaru przywłaszczenia) i – wobec tego – nie mogło być uznane za czyn dający zakwalifikować się jako rozbój w rozumieniu art. 280 § 1 k.k.

W szczególności nie sposób przyjąć, jakoby motyw zdarzenia uznanego przez Sąd Okręgowy jako rozbój „był tu oczywisty i jasny”. Na jakimkolwiek etapie zdarzenia oskarżony J. O. nie obejmował bowiem swoją świadomością zamiaru odebrania wódki bez uiszczenia na rzecz sprzedawcy wynagrodzenia. Nie miało to miejsca – co oczywiste –
na samym jego początku, kiedy oskarżony wyraził chęci zakupu wódki.

Nie nastąpiło to także w momencie, w którym to oskarżony wyciągnął pistolet gazowy i zagroził, że „zrobi tu porządek”. Trzeba zwrócić uwagę na sekwencję zdarzeń wyłaniającą się z relacji obu świadków. Najpierw oskarżony po odmowie sprzedaży wódki przez M. B. zaczął krzyczeć do niego , że ma mu sprzedać alkohol, bo w przeciwnym razie „zrobi w sklepie porządek” (k. 4). Następnie gdy również S. M. (1) powiedział, że wódka nie zostanie J. O. sprzedana i ma on opuścić sklep oskarżony powiedział: „tak, to zaraz zobaczymy” (tzn. czy rzeczywiście nie sprzedadzą mu alkoholu), że „zrobi porządek” jak nie dadzą mu alkoholu po czym mierząc miotaczem gazu w głowę S. M. (1) groził, że „wszystkich pozabija”, „chciał tą wódkę” (k. 4, 184). Przywołane wyżej stwierdzenia, groźby J. O. były reakcją na odmowę sprzedania wódki i miały na celu skłonienie pokrzywdzonych do zmiany stanowiska, a nie wynikały z chęci zabrania alkoholu. Jeszcze wyraźniej widać to w zeznaniach M. B. (k. 186) wskazującego, że „oskarżony trzymając pistolet coś mówił bełkotliwie na pewno nam groził. (…) mówił, że (…) jak mu nie sprzedamy to będzie tu źle. Żądał wydania wódki cały czas”. Agresywne, przemocowe zachowania J. O., kierowanie groźby pozbawienia życia, posługiwanie się miotaczem gazowym nastawione więc były na zmuszenie pokrzywdzonych do sprzedaży wódki, a nie kradzież przy użyciu groźby pozbawienia życia. Tym bardziej, że oskarżony posiadał przy sobie kwotę ponad tysiąca złotych (k. 38-29) wielokrotnie przekraczającą wartość alkoholu, który chciał uzyskać. Zatem apelacja zasadnie podważa ustalenia w zakresie strony podmiotowej czynu J. O., który swoim zachowaniem wypełnił znamiona przepisu art. 191 § 1 k.k., nie zaś art. 280 § 1 k.k.

Niewątpliwie bowiem 3 grudnia 2022 r. w P. oskarżony J. O., posługując się miotaczem gazu pieprzowego (...) skierowanym w głowę S. M. (1), groził pozbawieniem życia w celu zmuszenia S. M. (1) i M. B. do sprzedaży wódki (...), wzbudzając uzasadnioną obawę spełnienia groźby w rozumieniu art. 191 § 1 k.k. Wynika to z tego, że oskarżony wystosował wobec pokrzywdzonych wyraźny komunikat werbalny, dodatkowo wzmocniony wykorzystaniem miotacza gazu pieprzowego, co mieściło się w granicach stosowania przemocy w rozumieniu przywołanego wyżej przepisu. Groźby te wywołały
w pokrzywdzonych uzasadnioną obawę ich spełnienia (o czym zeznają) i – tym samym – stanowiły one groźby bezprawne w postaci gróźb karalnych, mające na celu zmuszenie pokrzywdzonego do sprzedaży oskarżonemu alkoholu w postaci piwa za pieniądze, które oskarżony przy sobie posiadał w wysokości wystarczającej do dokonania przez niego zakupu konkretnego rodzaju wódki ((...) o pojemności 0,5 l). Wynika z tego, że oskarżony bezsprzecznie działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, wypełniając znamiona przestępstwa określonego w art. 191 § 1 k.k.

Przy określeniu wymiaru kary za tak sklasyfikowany czyn należało oczywiście wziąć pod uwagę odmienne granice ustawowego zagrożenia karnego, przewidziane w art. 191 § 1 k.k., w wymiarze od miesiąca do 3 lat pozbawienia wolności. Mając na uwadze kierunek wniesionego środka odwoławczego i związaną z tym zasadniczą niemożność niekorzystnego
dla oskarżonego poszerzania katalogu okoliczności obciążających przy wymiarze kary, Sąd Apelacyjny uwzględnił te z nich, które trafnie wyeksponował Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na str. 11-12, a które mogły zostać uwzględnione przy przyjętej kwalifikacji prawnej czynu z art. 191 § 1 k.k., tj. pełny stan rozwoju intelektualnego oskarżonego, charakterystyczne dla osób w jego wieku doświadczenie życiowe, nieustępliwość związaną z groźbą użyciem przemocy i uprzednią wielokrotną karalność. Okolicznością obostrzającą niewątpliwie jest także fakt popełnienia czynu pod wpływem alkoholu, w który to stan oskarżony wprowadził się przed dopuszczeniem się zarzucanego mu przestępstwa i co – w świetle okoliczności sprawy – nie budziło jakichkolwiek wątpliwości.

Z drugiej strony jednak Sąd Apelacyjny miał na uwadze, iż stopień społecznej szkodliwości czynu zakwalifikowanego w oparciu o przepis art. 191 § 1 k.k., a nie o przepis art. 280 § 2 k.k., jest niewątpliwie zdecydowanie niższy. Na korzyść oskarżonego przemawia także - w pewnym zakresie - jego postawa. Jakkolwiek oskarżony nie przyznawał się
do popełnienia czynu w kształcie ujętym w akcie oskarżenia, to niewątpliwie wpływ na to miała przyjęta w akcie oskarżenia przez Prokuraturę Rejonową w Prudniku kwalifikacja prawna czynu, która ostatecznie okazała się nieuzasadniona, a także wskazywane przez oskarżonego występowanie u niego zaników pamięci.

Poza tym postawa oskarżonego w toku postępowania nie budziła zastrzeżeń. J. O. składał wyjaśnienia, z których wynikało uświadomienie co do „bezsensowności” (jak ujął to sam oskarżony na rozprawie 11 kwietnia 2023 r.) podjętych 3 grudnia 2022 r. zachowań, jak również występowanie u niego problemów emocjonalnych, wynikających ze śmierci konkubiny i przyjaciela, które to niewątpliwie sprzyjało wprowadzaniu się przez oskarżonego w stan upojenia alkoholowego.

Ostatecznie Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że kara wymierzana oskarżonemu powinna plasować się w dolnych granicach zagrożenia ustawowego określonych w art. 191
§ 1 k.k. W ocenie Sądu Apelacyjnego wymierzona - w trybie art. 37b k.k. – kara 3 miesięcy pozbawienia wolności w połączeniu z karą roku ograniczenia wolności, pozwoli na właściwą realizację zadań prewencyjnych, zarówno w zakresie prewencji indywidualnej, nakierowanej na osobę sprawcy i jego indywidualne zapotrzebowanie na skuteczne formy represji karnej, jak i co do prewencji ogólnej, mającej na celu właściwe oddziaływanie na ogół społeczeństwa. Jest ona także adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu, jak i stopnia jego zawinienia. Ustalając wymiar kary Sąd Apelacyjny miał również na względzie zachowanie się oskarżonego po popełnieniu czynu, jak i zachowanie się samych pokrzywdzonych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny, zmienił zaskarżony wyrok, uznając J. O. za winnego czynu kwalifikowanego nie jako czyn z art. 13 § 1 k.k.
w zw. z art. 280 § 2 k.k., lecz jako art. 191 § 1 k.k., i za to na podstawie art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 37b k.k. wymierzył oskarżonemu kary 3 miesięcy pozbawienia wolności i roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym. Ponadto Sąd Apelacyjny zaliczył oskarżonemu - na podstawie art. 63 § 1 k.k. - okresy rzeczywistego pozbawienia wolności:
na poczet kary pozbawienia wolności od godziny 20.00 3 grudnia 2022 r. do godziny 20.00
3 marca 2023r., a na poczet kary ograniczenia wolności od godziny 20.00 3 marca 2023 r.
do godziny 13.30 22 marca 2023 r. W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, o czym orzeczono jak w pkt II sentencji orzeczenia.

Z kolei w pkt III sentencji orzeczenia Sąd Apelacyjny – działając na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z art.29 ust.1 ustawy z 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze - zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. kwotę 1.200 zł tytułem kosztów nieopłaconej obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym. Wysokość wynagrodzenia obrońcy oskarżonego z urzędu znajduje podstawę w przepisie § 11 ust. 2
pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964). Zastosowanie powyższej regulacji jest konsekwencją stwierdzenia niekonstytucyjności stawek minimalnych ustalonych
w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu na mocy m.in. wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia
2022 r. w sprawie o sygn. akt SK 78/21 oraz z 19 kwietnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt SK 85/22. Wskazana wyżej kwota zawiera w sobie stawkę podatku od towarów i usług, w myśl zasady wynikającej z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 kwietnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt SK 67/13.

Natomiast w pkt IV sentencji orzeczenia Sąd Apelacyjny, na podstawie art.624 § 1 k.p.k. w zw. z art.17 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego J. O. od kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa. Sąd Apelacyjny miał na względzie aktualną sytuację materialno-bytową oskarżonego, który
nie posiada jakiegokolwiek realnego majątku, nie pracuje i utrzymuje się z zasiłków z systemu opieki społecznej w wysokości rzędu 670 zł miesięcznie, zaś jego możliwości zarobkowe zasadniczo ogranicza fakt orzeczenia wobec niego kary pobawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.