Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa – 271/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1 (załącznik w treści uzasadnienia)

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 31 lipca 2020 r., sygn. akt III Ko 442/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia ( zapisy odpowiadają załącznikowi nr 1)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść wnioskodawców

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wnioskodawcy

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

2.

J. K. (1)

M. K.

J. K. (2), który był odpowiednio ojcem i mężem wnioskodawców: J. i M. K., został skazany wyrokiem b. Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 27 maja 1946r. sygn. akt Sr.331/46, na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz utratę praw publicznych i obywatelskich na okres jednego roku za przestępstwo z art. 4 § 1 Dekretu z dnia 13 czerwca 1946r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. z 1946r. Nr 30, poz. 192), które polegało na tym, że od 13 października 1945r. do końca listopada 1946r. w miejscowości C. gmina F., powiat L., bez zezwolenia władz przechowywał broń palną automat P.nr (...), którą sprzedał pod koniec listopada J. K. (3) za 600 złotych.

We wspomnianej sprawie, niespełna 20-letni wówczas J. K. (2) (ur. (...)), który był inwalidą bez lewej ręki, amputowanej w czasie działań partyzanckich w okresie wojny, został zatrzymany w dniu 8 marca 1946r., a następnie tymczasowo aresztowany. Po zapadnięciu wyroku, J. K. (2) odbywał orzeczoną karę pozbawienia wolności w więzieniu w L. co najmniej do 28 czerwca 1946r.

W dniu 12 października 1947r. J. K. (2) złożył podanie o przyjęcie do pracy w Państwowym (...) we W., gdzie rozpoczął pracę w dniu 15 października 1947 r. w charakterze gońca. W dniu 1 października 1948r. we W. zawarł związek małżeński z M. T. (obecnie: K.). Ze związku tego (...) urodził się J. K. (1).

akta b. Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie o sygn. Sr.331/46

k. 20-143 (płyta CD k. 167)

wyrok b. Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 27 maja 1946r. sygn. akt Sr.331/46,

k. 74-77

zaświadczenie z 28.06.1946r. o przeniesieniu J. K. (2) do księgi więźniów karnych

k. 86

zeznania świadka J. K. (1)

k. 179-181, 219

odpis

skrócony

aktu

małżeństwa

k. 12

odpis

skrócony

aktu

urodzenia

k. 11

kserokopia podania o przyjęcie do pracy

k. 201

informacja C. Polska o zatrudnieniu J. K. (2)

k. 200

Orzeczona wobec J. K. (2) kara 3 lat pozbawienia wolności została w całości wykonana po tym, gdyż w dniu 9 października 1949r. został ponownie aresztowany przez Powiatowy Urząd (...) w L. i osadzony w więzieniu na Z. w L.. Pojechała do więzienia i mimo starań nie udzielono jej widzenia z mężem.

Warunki odbywania kary dla J. K. (2), jako inwalidy bez lewej ręki, były szczególnie ciężkie. Nie miał wykształcenia, gdyż ukończył zaledwie 4 klasy szkoły powszechnej. Warunki odbywania kary na Z. w L. były wyjątkowo ciężkie, m.in. ze względu na panujące przeludnienie.

adnotacje MSW w

W. dot. aresztowania J. K. (2) we wniosku o wydanie dowodu osobistego

k. 15

zeznania świadka J. K. (1)

k. 179-181, 219

zapytanie o karalność z 1981r.

k. 218

Po opuszczeniu więzienia J. K. (2) ponownie podjął pracę jako portier w (...) we W., gdzie był zatrudniony nieprzerwanie do dnia 1 lipca 1977r. Za wykonywaną pracę otrzymywał pensję w wysokości odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu.

Po powrocie z więzienia J. K. (2) zmienił się, zaczął używać przemocy wobec żony i syna, w wyniku czego M. K. z synem J. K. (1) wielokrotnie uciekali z domu. Na pytania o pobyt w więzieniu reagował agresją. Wobec kalectwa, wymagał stałej pomocy w normlanych czynnościach życia codziennego.

informacja C. Polska o zatrudnieniu J. K. (2)

k. 200

zeznania świadka J. K. (1)

k. 179-181, 219

Postanowieniem z dnia 22 listopada 2018 r, sygn. IV Ko 520/18, Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, uznał za nieważny wyrok b. Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 27 maja 1946 r., wydany w sprawie Sr 331/46 skazujący J. K. (2).

postanowienie Sądu Okręgoweg0 w

Lublinie z dnia 22 listopada 2018 r, sygn. IV Ko 520/18

k. 16-17

akta

Sądu

Okręgowego w Lublinie sygn. IV Ko 520/18

akta

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wnioskodawcy

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

2.

J. K. (1)

Mawia K.

Podnoszona przez prokuratora w toku postępowania oraz w apelacji wątpliwość, że J. K. (2) odbył w całości karę 3 lat pozbawienia wolności, na którą został skazany wyrokiem b. Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 27 maja 1946r. sygn. akt Sr.331/46.

Wątpliwość tę wyraziła prokurator, podnosząc, że w dniu 12 października 1947r. J. K. (2) złożył podanie o przyjęcie do pracy w Państwowym (...) we W., a następnie był zatrudniony nieprzerwanie w tym przedsiębiorstwie od dnia 15 października 1947r. do dnia 1 lipca 1977r., przy czym w aktach osobowych pracodawcy nie odnotowano przerwy w pracy.

adnotacje MSW w

W. dot. aresztowania J. K. (2) we wniosku o wydanie dowodu osobistego

k. 15

zeznania świadka J. K. (1)

k. 179-181, 219

zapytanie o karalność z 1981r.

k. 218

informacja C. Polska o zatrudnieniu J. K. (2)

k. 200

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

2.

Dowody wskazane i omówione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 238-243 akt sprawy).

Prawidłowa była ocena wiarygodności dowodów zaprezentowana przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 238-243 akt sprawy).

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

2.

Uwzględniono wszystkie dowody i okoliczności przy ocenie zasadności odszkodowań oraz zadośćuczynień zasądzonych na rzecz wnioskodawców.

Jak poprzednio.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut apelacji prokuratora

1.

Zarzut obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść orzeczenia, a to art. 554 § 3 k.p.k. w zw. z art. 554 § 2a i art. 2b k.p.k., a nadto art. 379 pkt. 5 k.p.c. oraz art. 325 k.p.c. w zw. z art. 558 k.p.k. poprzez niezawiadomienie o terminach rozpraw i rozpoznanie sprawy bez wiedzy i udziału strony, tj. organu reprezentującego właściwą jednostkę Skarbu Państwa, co ma wpływ na treść wydanego orzeczenia, albowiem pozbawiło ten organ, jako stronę postępowania, możliwości realizowania swoich uprawnień i bezpośrednio wpłynęło na treść orzeczenia, w którym to orzeczeniu nie został sprecyzowany organ reprezentujący Skarb Państwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

I. Formułując wskazany wyżej zarzut, prokurator Prokuratury Okręgowej w Opolu oparła się na uczynnionym a priori założeniu, że w każdym wypadku w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie, toczącym się na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), stronami postępowania obok wnioskodawców jest także prokurator i organ reprezentujący Skarb Państwa.

Swoje stanowisko autorka apelacji opierała na przekonaniu o potrzebie stosowania do tego postępowania wprost przepisów art. 554 § 2a i 2b k.p.k., wprowadzonych art. 1 pkt 98 ustawy z dnia 19 lipca 2019r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019r. poz. 1694). Zgodnie ze wspomnianą nowelizacją w procedurze karnej pojawiły się dwa nowe przepisy o następującym brzmieniu:

a)  art. 554 § 2a k.p.k. stanowi, że: „ Stronami postępowania są: wnioskodawca, prokurator oraz Skarb Państwa”;

b)  art. 554 § 2b k.p.k. stanowi, że: „ Organem reprezentującym Skarb Państwa jest:

1) prezes sądu, w którym wydano ostatnie orzeczenie kończące postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności karnej, stosowania środka zapobiegawczego, środka zabezpieczającego lub zatrzymania, albo

2) prezes sądu pierwszej instancji, w którym wydano zmienione orzeczenie - jeżeli orzeczeniem, o którym mowa w pkt 1, zmieniono orzeczenie sądu pierwszej instancji i zastosowano środek, w związku z którym nie przysługuje odszkodowanie w myśl niniejszego rozdziału, albo

3) organ, który dokonał zatrzymania - jeżeli sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie albo jeżeli sąd nie rozpoznawał zażalenia na zatrzymanie”.

Ponadto, wspomniana nowelizacja nadała nowe brzmienie przepisowi art. 554 § 3 k.p.k., zgodnie z którym: „ O terminie rozprawy zawiadamia się wnioskodawcę, prokuratora oraz organ reprezentujący Skarb Państwa, przesyłając odpis wniosku.”.

W ocenie autorki apelacji, takie brzmienie przepisów art. 554 § 2-3 k.p.k. nakazywało uznać, że rozpoznanie sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), bez udziału reprezentanta Skarbu Państwa wiązało się z obrazą przepisów procesowych, które miały wpływ na treść orzeczenia, gdyż Skarb Państwa nie był reprezentowany (nie przesyłano takiemu reprezentantowi żadnych pism procesowych i nie zawiadamiano o terminach czynności procesowych, co pozbawiało możliwości przedstawienia swoich racji i zaskarżenia zapadłego orzeczenia), a także – jak należy domniemywać – prokurator uznała, że żaden podmiot nie mógł w tym postępowaniu przedstawić stanowiska zgodnego z interesem Skarbu Państwa i domagać się uwzględnienia takiego interesu.

Autorka apelacji swoje przekonanie opierała na przepisie art. 8 ust. 3 cyt. ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), stanowiącym, że „ w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie mają odpowiednie zastosowanie przepisy rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, z wyjątkiem art. 555 k.p.k. ”.

Uważna lektura apelacji prokuratora wskazuje, że w istocie nie widzi on żadnych istotnych różnic proceduralnych w systemach odpowiedzialności Skarbu Państwa za odszkodowanie i zadośćuczynienie z rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, z wyjątkiem art. 555 k.p.k., a także na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820).

Tymczasem gruntowna analiza obu aktów prawnych, a także analiza modelowego systemu odpowiedzialności odszkodowawczej i o zadośćuczynienie za represje związane z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, wprowadzonego w 1991r., a przez następnych 30 lat ukształtowanego i niekwestionowanego właśnie co do owego modelu, nakazuje odrzucenie argumentacji, że mamy do czynienia z jednym systemem odpowiedzialności Skarbu Państwa, a także że w wyniku wprowadzenia przepisów art. 554 § 2a i 2b k.p.k., wprowadzonych art. 1 pkt 98 ustawy z dnia 19 lipca 2019r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019r. poz. 1694), ustawodawca zdecydował się na zmianę tego modelu odpowiedzialności za represje związane z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

II. Na wstępie warto poczynić uwagi natury zasadniczej, a mianowicie, że ustawa z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), wprowadziła całkowicie inną niż na gruncie k.p.k. podstawę zakwestionowania orzeczeń w sprawach karnych niż przewidziana w rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego. U podstaw podważenia (unieważnienia) zapadłych orzeczeń miała się znaleźć nie tylko analiza czy zachowanie osoby poddanej represji wyczerpało znamiona jakiekolwiek czynu zabronionego, także czy stosowano wobec tej osoby zgodnie z przepisami procedury karnej środki zapobiegawcze i czy orzekano prawidłowo i sprawiedliwie kary, lecz przede wszystkim przyjęto podstawową konstatację, że państwo komunistyczne stosowało środki represji karnej (a także inne działania faktyczne), jako represje za działalność niepodległościową, jak również za opór przeciwko kolektywizacji wsi oraz przeciwko obowiązkowym dostawom. Ustawodawca uznał, że należy się ze strony Skarbu Państwa sprawiedliwa rekompensata poniesionych szkód i krzywd za represje z wymienionych powodów. Była to zatem zarówno na płaszczyźnie unieważnienia zapadłych orzeczeń w sprawach karnych, jak i w warstwie odszkodowawczej, całkowicie inna podstawa aksjologiczna odpowiedzialności Skarbu Państwa. Co więcej, inaczej niż na płaszczyźnie procedury karnej, ustawodawca dał możliwość rekompensaty szkód i krzywd doznanych nie tylko ze strony polskich organów wymiaru sprawiedliwości lub organów represji, lecz także uznał, że rekompensata taka należy się gdy nie było prowadzone żadne postępowania karne, a podstawy odpowiedzialności są związane z:

1)  represjonowaniem przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe, działające na obecnym terytorium Polski w okresie od dnia 1 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r. oraz na terytorium Polski w granicach ustalonych w Traktacie Ryskim, w okresie od dnia 1 stycznia 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r., za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego lub z powodu takiej działalności (art. 8 ust. 2a cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

2)  orzeczeniami wydanymi przez organy Polskich Sił Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich niepodlegających rządowi Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od daty i miejsca ich wydania(art. 14 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

3)  decyzją o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981r. w Polsce stanu wojennego (art. 8 ust. 1 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

4)  pełnieniem czynnej służby wojskowej, w okresie od dnia 1 listopada 1982 r. do dnia 28 lutego 1983 r., do której odbycia powołano za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (art. 8a ust. 1 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

5)  odpowiedzialnością na rzecz dziecka matki pozbawionej wolności, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, które przebywało wraz z matką w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia lub którego matka w okresie ciąży przebywała w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia (art. 8b ust. 1 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.).

Całkowicie inny sposób kwestionowania zapadłych orzeczeń w sprawach karnych niż w k.p.k. oraz diametralnie odmienny krąg osób uprawnionych, zasadniczo inny od rozwiązań przyjętych w k.p.k., wskazywał na niemożność przeniesienia rozwiązań z procedury karnej na grunt postepowań odszkodowawczych prowadzonych na podstawie wskazanej ustawy z dnia 23 lutego 1991r. Przemawiało to za argumentem, że ustawa z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820) wprowadziła nowy i inny model odpowiedzialności, różny od modelu z rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego.

III. Co więcej, jak już wyżej wskazano od 30 lat ukształtował się taki model odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, który miał być w założeniu sprawny dla osób dochodzących swoich roszczeń tym bardziej, że krąg uprawnionych zamykał się osobami, które doznały represji, a także ich małżonków, dzieci i rodziców, zaś roszczenia nie przechodziły na dalszych krewnych, w tym dalszych zstępnych. Z tych względów racjonalny ustawodawca nie chciał i nie mógł utrudniać oraz przedłużać procedury dochodzenia roszczeń, starając się wręcz ułatwić ich realizację.

Temu służyły odmienne niż w procedurze karnej przepisy wskazujące, że żądanie odszkodowania lub zadośćuczynienia należy zgłosić:

1)  odpowiednio w sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie okręgowym, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nieważności orzeczenia, w terminie 10 lat od daty jego uprawomocnienia się (art. 8 ust. 2 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

2)  co do represji przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe, działające na obecnym terytorium Polski w okresie od dnia 1 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r. oraz na terytorium Polski w granicach ustalonych w Traktacie Ryskim, w okresie od dnia 1 stycznia 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r., za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego lub z powodu takiej działalności – w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie i sąd ten jest właściwy do rozpoznania sprawy (art. 8 ust. 2a cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

3)  co do wydania i wykonania decyzji o internowaniu – w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie i sąd ten jest właściwy do rozpoznania sprawy (art. 8 ust. 2b cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

4)  co do pełnienia czynnej służby wojskowej, w okresie od dnia 1 listopada 1982 r. do dnia 28 lutego 1983 r., jako formę represji za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego – w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie i sąd ten jest właściwy do rozpoznania sprawy (art. 8a ust. 1 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.);

5)  co do odpowiedzialności na rzecz dziecka matki pozbawionej wolności, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, które przebywało wraz z matką w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia lub którego matka w okresie ciąży przebywała w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia – w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie i sąd ten jest właściwy do rozpoznania sprawy (art. 8b ust. 1 cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.).

Co więcej, już ustawą z dnia 19 września 2007r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 2007r. Nr 191, poz. 1372) wprowadzony został przepis art. 8 ust. 2d, stanowiący, że „ Odpis żądania, o którym mowa w ust. 2, sąd doręcza prokuratorowi z urzędu ", natomiast niewskazujący co do zasady na żadną inną stronę postępowania reprezentującą Skarb Państwa, za wyjątkiem sytuacji przewidzianej w art. 10 cyt. ustawy, gdy przedmiotem roszczeń był zwrot mienia osoby represjonowanej.

W obecnym okresie przepis art. 10 cyt. ustawy ma następujące brzmienie:

„ ust. 1. W przypadku stwierdzenia nieważności orzeczenia, osobie uprawnionej zwraca się mienie, którego przepadek lub konfiskatę orzeczono na rzecz Skarbu Państwa, oraz przedmioty zatrzymane w toku postępowania - z wyjątkiem przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia - jeżeli znajdują się one w posiadaniu państwowej jednostki organizacyjnej, a w razie niemożności zwrotu - ich równowartość wypłaca się ze środków Funduszu Reprywatyzacji, o którym mowa w art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (Dz. U. z 2019 r. poz. 2181 oraz z 2020 r. poz. 284 i 875).

ust. 2. W sprawach, o których mowa w ust. 1, Skarb Państwa jest reprezentowany przez państwową jednostkę organizacyjną, w której władaniu jest mienie podlegające zwrotowi lub mienie zatrzymane w toku postępowania. W przypadku braku takiej jednostki Skarb Państwa jest reprezentowany przez organ administracji rządowej, któremu przekazano do dysponowania mienie w wyniku orzeczenia sądu, o którym mowa w art. 2 ust. 1. W przypadku braku takiej jednostki Skarb Państwa jest reprezentowany przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych ”.

Skoro na gruncie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), w art. 10 ust. 2 w niektórych kategoriach roszczeń co do zwrotu mienia, którego przepadek lub konfiskatę orzeczono na rzecz Skarbu Państwa, a także co do przedmiotów zatrzymanych w toku postępowania – z wyjątkiem przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia, ustawodawca wprowadził nową stronę postępowania (poza prokuratorem i wnioskodawcą), reprezentującą Skarb Państwa, to znaczy, że we wszystkich pozostałych kategoriach spraw udziału takiej strony reprezentującej Skarb Państwa nie przewidział. Jest zatem spójny w tym zakresie z podanym modelem zacytowany wcześniej przepis art. 8 ust. 2d, nakazujący doręczenie prokuratorowi z urzędu przez sąd odpisu żądania o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, natomiast niewskazujący co do zasady na żadną inną stronę postępowania reprezentującą Skarb Państwa, za wyjątkiem sytuacji przewidzianej w art. 10 cyt. ustawy, gdy przedmiotem roszczeń był zwrot mienia osoby represjonowanej.

Jest to dodatkowy argument potwierdzający, że przepisów rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, a szczególnie powoływanych w apelacji prokuratora przepisów art. 554 § 2a i b k.p.k. oraz art. 554 § 3 k.p.k., nie należy odnosić wprost do postępowania na gruncie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820).

Zgodnie z zasadami poprawnej legislacji, skoro na gruncie cyt. ustawy z dnia 23 lutego 1991r. wprowadzono kategorię podmiotu reprezentującego Skarb Państwa, lecz nie we wszystkich kategoriach spraw o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje, to trudno odszukać jakikolwiek powód, że ustawodawca zrezygnował z istnienia takiego podmiotu w pozostałych kategoriach spraw. Jeśli nawet ustawodawca widziałby potrzebę wprowadzenia takiej strony postępowania, to wedle zasad poprawnej legislacji powinien to uczynić przez wprowadzenie odpowiednich rozwiązań w ustawie nie byłoby żadnego z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), a nie w rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego, stosowanego wyłącznie odpowiednio, a nie wprost.

IV. Ukształtowany od 30 lat model postępowania odszkodowawczego na gruncie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820) przewidywał, że środki finansowe przewidziane na odszkodowania i zadośćuczynienie przyznane osobom uprawnionym mają zostać wypłacone ze środków budżetowych, będących w dyspozycji Ministra Sprawiedliwości.

Po wydaniu prawomocnych orzeczeń przyznających odszkodowanie lub zadośćuczynienie, prezesi właściwych sądów okręgowych zwracali się do Ministerstwa Sprawiedliwości o uruchomienie środków budżetowanych za zapłatę wspomnianych należności, po czym środki te były kierowane do odpowiednich sądów okręgowych i przez te sądy wypłacane osobom uprawnionym.

Wyjątkiem było rozwiązanie przewidziane w art. 8 ust. 4 cyt. ustawy odnoszącym się do roszczeń uprawnionych wynikających z represji przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe, działające na obecnym terytorium Polski w okresie od dnia 1 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r. oraz na terytorium Polski w granicach ustalonych w Traktacie Ryskim, w okresie od dnia 1 stycznia 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r., za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego lub z powodu takiej działalności – w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie i sąd ten jest właściwy do rozpoznania sprawy (art. 8 ust. 2a cyt. wyżej ustawy z 23 lutego 1991r.). Wskazany przepis art. 8 ust. 6 cyt. ustawy przesądził, że odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa na podstawie przepisu art. 8 ust. 2a cyt. ustawy nie stosuje się do osób, którym Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał świadczenie pieniężne na podstawie ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom zesłanym lub deportowanym przez władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1936-1956 (Dz. U. poz. 1428). Wspomniany przepis obowiązuje od dnia 21 września 2020r., a zatem ustawodawca jeszcze raz modyfikował zasady przyznawania odszkodowania i zadośćuczynienia za represje związane z działalnością niepodległościową, nie widząc potrzeby ingerencji w przepisy proceduralne, w tym co do kręgu osób reprezentujących Skarb Państwa na gruncie wspomnianej ustawy.

Wspomniane uwagi prowadzą do generalnej konkluzji, że po ukształtowaniu się od 30 lat modelu postępowania odszkodowawczego na gruncie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), ustawodawca nie zamierzał zmieniać w żadnym zakresie zasad przyznawania i wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia.

Nakazuje to w sposób oczywisty uznanie, że skoro na gruncie tego samego aktu prawnego ustawodawca znał kategorię strony reprezentującej Skarb Państwa, a jednocześnie takiej strony nie przewidział w pozostałych sprawach rozpoznawanych na gruncie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), to znaczy, że takie strony w tych postępowaniach nie występują, poza opisanym wyżej wyjątkiem w sytuacji przewidzianej w art. 10 cyt. ustawy, gdy przedmiotem roszczeń był zwrot mienia osoby represjonowanej.

W szczególności, wolą ustawodawcy nie było w żadnej mierze utrudnienie dochodzenia roszczeń przez uprawnionych lub ich wydłużenie, co byłoby niewątpliwą konsekwencją poszukiwania podmiotów reprezentujących Skarb Państwa w tego rodzaju sprawach. W niektórych wypadkach wysoce dyskusyjne byłoby wskazanie takich podmiotów ponieważ represji nie stosowały władze polskie, albo nie istnieją już organy stosujące wymienione represje, a mianowicie w wypadkach:

1)  represji stosowanych przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe;

2)  represji stosowanych przez organy Polskich Sił Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich niepodlegających rządowi Rzeczypospolitej Polskiej;

3)  represji polegających na pełnieniu czynnej służby wojskowej;

4)  represji polegającej na decyzją o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981r. w Polsce stanu wojennego.

V. Na koniec warto wskazać uzasadnienie projektu zmian k.p.k. wprowadzających do Rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego przepisów art. 554 § 2a i b k.p.k. oraz nowe brzmienie art. 554 § 3 k.p.k., w którym w ogóle nie odniesiono się do ewentualnych konsekwencji takich zmian dla sposobu prowadzenia postępowań na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820), a także nie dano wyrazu temu, że wprowadzane zmiany mają mieć także zastosowanie do spraw odszkodowawczych prowadzonych na podstawie wymienionej ustawy.

W lakonicznym uzasadnieniu rządowego projektu ustawy z dnia 19 lipca 2019r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019r. poz. 1694), zawartego w druku sejmowym nr 3251 odnotowano co następuje:

„ Proponuje się przywrócenie w postępowaniu odszkodowawczym udziału w charakterze strony organu reprezentującego Skarb Państwa. Rolą tego organu jest dbanie o zabezpieczenie interesów majątkowych Skarbu Państwa, podczas gdy zadaniem prokuratora jest reprezentowanie interesu społecznego w kształtowaniu sprawiedliwego i trafnego rozstrzygnięcia. W przeciwieństwie jednak do regulacji obowiązujących w latach 2015–2016 projektowane regulacje wyraźnie wskazują, który organ w danej sytuacji procesowej jest uprawniony i zobowiązany do reprezentowania Skarbu Państwa. W poprzednim stanie prawnym ustawa procesowa nie normowała tej kwestii, co w praktyce wywoływało wiele trudności w jego określeniu. Projektowane regulacje mają na celu wzmocnienie ochrony interesów majątkowych Skarbu Państwa w tym postępowaniu i jednoznaczne wskazanie, który z organów Państwa odpowiada za ich ochronę w danym postępowaniu.

Proponuje się zatem dodanie w art. 554 k.p.k. § 2a i § 2b, które uzupełniają katalog stron postępowania o Skarb Państwa oraz określają, który z organów powinien reprezentować Skarb Państwa w danym postępowaniu. I tak, proponuje się, by organem reprezentującym Skarb Państwa był:

1) prezes sądu, w którym wydano ostatnie orzeczenie kończące postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności karnej, stosowania środka zapobiegawczego, środka zabezpieczającego lub zatrzymania, albo

2) prezes sądu pierwszej instancji, w którym wydano zmienione orzeczenie – jeżeli zmieniono orzeczenie sądu pierwszej instancji i zastosowano środek, w związku z którym nie przysługuje odszkodowanie w myśl niniejszego rozdziału, albo

3) organ, który dokonał zatrzymania – jeżeli sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie albo jeżeli sąd nie rozpoznawał zażalenia na zatrzymanie.

Projektowany przepis art. 554 § 3 k.p.k. przewiduje, że o terminie rozprawy zawiadamia się wnioskodawcę, prokuratora oraz organ reprezentujący Skarb Państwa, przesyłając odpis wniosku.

Należy również wskazać, że działanie w postępowaniu odszkodowawczym organu reprezentującego Skarb Państwa w kształcie zaproponowanym w niniejszym projekcie nie koliduje z uprawnieniami i obowiązkami Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, przewidzianymi w odrębnych przepisach. Postępowanie odszkodowawcze toczące się na podstawie przepisów rozdziału 58. k.p.k. należy do systemu prawa karnego procesowego i jest postępowaniem karnym, mimo że jego przedmiotem nie jest ustalenie odpowiedzialności karnej oskarżonego za popełniony czyn zabroniony. Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 2261, z późn. zm.)Prokuratoria Generalna nie wykonuje zastępstwa w postępowaniu karnym. Prokuratoria Generalna może jednak, na uzasadniony wniosek podmiotu reprezentującego Skarb Państwa lub państwowej jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, przejąć zastępstwo w postępowaniu karnym, jeżeli wymaga tego ochrona ważnych praw lub interesów Skarbu Państwa. Jeżeli do takiego przejęcia zastępstwa dojdzie, następuje ono na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, a nie Kodeksu postępowania karnego, tak więc nie ma podstaw do ujęcia tej wyjątkowej sytuacji w projekcie nowelizacji ustawy procesowej” (sejm.pl).

Treść wskazanego uzasadnienia projektu ustawy nie pozostawia wątpliwości, że projektodawcom (w konsekwencji także ustawodawcy) chodziło wyłącznie o zmiany w procedurze odszkodowawczej prowadzonej na podstawie Rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego.

W konkluzji należy stwierdzić, że w ustawie z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820) ustawodawca uregulował odrębne postępowanie odszkodowawcze w stosunku do postępowania odszkodowawczego przewidzianego w Rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego, do którego jedynie odpowiednio (pomocniczo), a nie wprost, w zakresie nieuregulowanym, należy stosować zasady procedury karnej. Oznacza to, że w sprawach odszkodowawczych prowadzonych na podstawie cyt. ustawy z dnia 23 lutego 1991r. jako strony procesowe występują jedynie: wnioskodawca i prokurator, a podmiot reprezentujący Skarb Państwa wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 10 ust. 1 i 2 cyt. ustawy, gdy przedmiotem roszczeń jest zwrot mienia.

VI. Osobnym zagadnieniem pozostaje to, czy w niniejszej sprawie działanie prokuratora w trakcie postępowania rzeczywiście nie wyrażało interesu Skarbu Państwa, skoro w trakcie postępowania sądowego brał aktywnie udział w weryfikacji materiału dowodowego, a następnie skierował apelację, domagając się co do zasady uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, a alternatywnie także znacznego obniżenia zasadzonych roszczeń.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie było podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania. Sposób rozpoznania sprawy przez Sąd I instancji był prawidłowy, a z przyczyn wskazanych wyżej, nie doszło do obrazy przepisów procesowych. W postepowaniu występowały wszystkie umocowane strony procesowe, zaś w ustawie z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820) ustawodawca uregulował odrębne postępowanie odszkodowawcze w stosunku do postępowania odszkodowawczego przewidzianego w Rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego, do którego jedynie odpowiednio (pomocniczo), a nie wprost, w zakresie nieuregulowanym, należy stosować zasady procedury karnej. Oznacza to, że w sprawach odszkodowawczych prowadzonych na podstawie cyt. ustawy z dnia 23 lutego 1991r. jako strony procesowe występują jedynie: wnioskodawca i prokurator, a podmiot reprezentujący Skarb Państwa wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 10 ust. 1 i 2 cyt. ustawy, gdy przedmiotem roszczeń jest zwrot mienia.

Lp.

Zarzuty apelacji prokuratora

2.

3.

Zarzut obrazy art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k. polegającą na niezasadnym nieuwzględnieniu dowodu z dokumentów o zatrudnieniu J. K. (2) wskazujących na jego nieprzerwany okres zatrudnienia w okresie od 15.10.1947r. do 01.07.1977r. i w konsekwencji niezasadnym uznaniu, iż informacja MSW o aresztowaniu J. K. (2) w dniu 9.10.1949r. oraz wyjaśnienia wnioskodawcy stanowią dostateczną podstawę do uznania, iż kara pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat wykonana została wobec J. K. (2) w całości, a co bezpośrednio wpłynęło na treść orzeczenia poprzez zasądzenie zadośćuczynienia i odszkodowania za okres pozbawienia wolności, który nie znajduje odzwierciedlenia w zgromadzonych dowodach.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, a polegający na dowolnym przyjęciu, iż J. K. (2) odbył w całości orzeczoną wobec niego karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat, o czym świadczyć ma adnotacja w dowodzie osobistym o aresztowaniu J. K. (2) w dniu 9 października 1949r. przez (...) w L., podczas gdy twierdzenie to nie znajduje oparcia w materiale dowodowym, a zwłaszcza koliduje z dowodami z dokumentów dotyczących okresu nieprzerwanego zatrudnienia w Państwowym (...) od dnia 15 października 1947r. do 1977r., a co bezpośrednio wpłynęło na treść orzeczenia poprzez zasądzenie zadośćuczynienia i odszkodowania za okres pozbawienia wolności, który nie znajduje odzwierciedlenia w zgromadzonych dowodach,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Opierając się na materiale dowodowym w postaci: adnotacji MSW w W. dot. aresztowania J. K. (2) we wniosku o wydanie dowodu osobistego (k. 15) i zeznań wnioskodawcy – świadka J. K. (1) (k. 179-181, 219), uzupełnionych o zapytanie o karalność J. K. (2) z 1981r. (k. 218), Sąd Okręgowy w Opolu słusznie uznał, że orzeczona wobec J. K. (2) kara 3 lat pozbawienia wolności została w całości wykonana po tym, gdyż w dniu 9 października 1949r. został ponownie aresztowany przez Powiatowy Urząd (...) w L. i osadzony w więzieniu na Z. w L..

Ustalenia Sąd I instancji podważała w swojej apelacji prokurator, lecz opierała się wyłącznie na informacji C. Polska o zatrudnieniu J. K. (2), jako następcy prawnego pracodawcy J. K. (2), czyli Zakładów (...) we W. (Państwowego (...)) nieprzerwanie od 15.10.1947r. do 1.07.1977r. Oczywiste było, że ze względu na upływ czasu oraz posiadanie dokumentacji nie przez pracodawcę, lecz jego następcę prawnego, możliwe były ubytki w dokumentacji, a nadto zastosowanie tymczasowego aresztowania ponownie przez (...) w L. wobec J. K. (2) w dniu 9 października 1949r. wcale nie musiało oznaczać przerwania stosunku pracy.

Tymczasem, prokurator bagatelizuje to, jak wiele uwagi poświęcano w okresie PRL inwigilacji społeczeństwa i zbieraniu danych o osobach niesprzyjających władzom państwa komunistycznego. Wiązało się to z trudnościami w znalezieniu pracy, ograniczeniom w dostępie do uczelni, odmowom wydania paszportu itp. Stąd należy dużą wagę wiązać z dokumentem w postaci adnotacji MSW w W. dot. aresztowania J. K. (2) we wniosku o wydanie dowodu osobistego (k. 15), gdyż była to niezwykle istotna informacja dla władz PRL. Pozwala to na wniosek, że dane te odnotowano z niezbędną skrupulatnością. Ponadto, fakt odbycia kary prze J. K. (1) w całości potwierdza pośrednio o zapytanie o karalność J. K. (2) z 1981r. (k. 218), w których odnotowano, że został skazany ma karę 3 lat więzienia i brak adnotacji o niewykonywaniu kary w całości, o udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia albo zastosowaniu amnestii. Daje to podstawę do twierdzeń, że karę tę wykonano w całości, tym bardziej, że ustalenia te wspierają zeznania wnioskodawcy – świadka J. K. (1) (k. 179-181, 219).

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie było podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania. Sposób rozpoznania sprawy przez Sąd I instancji był prawidłowy, a z przyczyn wskazanych wyżej, nie doszło do obrazy przepisów procesowych oraz błędów w ustaleniach faktycznych. Ustalenia sądu pozostawały pod ochroną art. 7 k.p.k. Warunkiem uznania za prawidłowe ocen materiału dowodowego jest respektowanie zasady swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść zainteresowanego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Uwzględniono z urzędu okoliczności wynikające z zapytania o karalność J. K. (2) z 1981r. (k. 218).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Uwzględniono z urzędu okoliczności wynikające z zapytania o karalność J. K. (2) z 1981r. (k. 218).

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano w mocy orzeczenie

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Utrzymano w mocy orzeczenie o zasądzeniu od Skarbu Państwa na rzecz J. K. (1) i M. K. po 180.000 (sto osiemdziesiąt tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od uprawomocnienia się wyroku tytułem zadośćuczynienia za krzywdę zmarłego J. K. (2), a także o zasądzeniu od Skarbu Państwa na rzecz J. K. (1) i M. K. kwoty po 46.800 ( czterdzieści sześć tysięcy osiemset) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od uprawomocnienia się wyroku tytułem odszkodowania za szkodę odniesioną przez zmarłego J. K. (2),

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Nie było postaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach zmiany

Nie było postaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie zachodziła potrzeba uchylenia wyroku do ponownego rozpoznania. Dlatego nie formułowano zapatrywań prawnych i wskazań co do dalszego postępowania.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy.

Nie dotyczy.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców J. K. (1) i M. K. po 147,60 zł tytułem poniesionych przez nich kosztów zastępstwa procesowego ustanowionego w postępowaniu odwoławczym, w oparciu o przepisy art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz w zw. z art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820).

III.

W oparciu o przepis art. 13 cyt. ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820) kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

7.  PODPISY SĘDZIÓW