Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Maciej Skórniak (spr.)

Sędziowie: SA Robert Zdych

SA Edyta Gajgał

Protokolant: Anna Konieczna

przy udziale Dariusza Sulikowskiego prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu 19 grudnia 2024 r.

sprawy wnioskodawcy M. K.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

z 11 czerwca 2024 r. sygn. akt III Ko 238/23

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  stwierdza, że wydatki postępowania odwoławczego ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2024 roku, w sprawie sygn. akt III Ko 238/23, Sąd Okręgowy w Świdnicy nie uwzględnił żądania M. K. zasądzenia na jego rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia z powodu bezprawnego pozbawienia go wolności przez wykonanie kary 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 12 października 2022 roku, w sprawie sygn. akt II K 952/19. Zasądzono na rzecz pełnomocnika z urzędu koszty nieopłaconej pomocy prawnej oraz obciążono kosztami postępowania Skarb Państwa.

Wyrok został zaskarżony przez pełnomocnika wnioskodawcy M. K. z urzędu adw. M. P., w zakresie rozstrzygnięcia z pkt I wyroku. Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 § pkt 1 i 2 k.p.k. apelujący wyrokowi zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia mający wpływ na treść tego orzeczenia poprzez ustalenie, iż w realiach niniejszej sprawy brak jest przesłanek do zastosowania art. 27 decyzji ramowej Rady nr (...) z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi ((...)) ustanawiającego zasadę specjalności, zgodnie z którą implementowany został do polskiego porządku prawnego w art. 607e k.p.k., który stanowi, że osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te które stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności, albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności, co skutkowało oddaleniem roszczeń M. K. o zadośćuczynienie i odszkodowanie, opartych na tym, iż prowadzone przeciwko w/w osobie postępowanie przed Sądem Rejonowym w Kłodzku w sprawie II K 952/19 prowadzone było z naruszeniem zasady specjalności z art. 607e k.p.k.

2. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 552 § 1 – 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez nierozważenie i nie odniesienie się przez Sąd Okręgowy do wszystkich okoliczności podawanych przez wnioskodawcę, a dotyczących m.in. okoliczności, iż – według twierdzeń skazanego – w zakresie postępowania w sprawie II K 952/19 skazany pozbawiony był prawa do obrony gdyż cofnięto mu obrońcę z urzędu i według skazanego, w takich okolicznościach orzeczenie wobec niego w/w kary było nieuzasadnione, w sytuacji gdy skazany nie zrzekł się zasady specjalności wyrażonej w art. 607e k.p.k. brak było podstaw do wykonania kary i nigdy nie wyrażał na to zgody.

W oparciu o podniesione zarzutu skarżący sformułował wiosek o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy M. K. żądanych przez niego kwot zgodnie z wnioskiem z dnia 10 września 2023 r.

2. ewentualnie – o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzuty i wnioski apelacji pełnomocnika wnioskodawcy nie zasługują na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie należy wskazać, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy dokonał ustaleń faktycznych, które odnoszą się przede wszystkim do okoliczności prowadzenia przez Sąd Rejonowy w Kłodzku postępowania przeciwko wnioskodawcy M. K. w sprawie sygn. akt II K 952/19. Nie ma potrzeby powtarzania w tym miejscu przedmiotowych ustaleń, ale należy stwierdzić, że M. K. korzystał z zasady specjalności przewidzianej na podstawie art. 607e k.p.k. ponieważ nie zrzekł się ochrony prawnej, a jego wydanie Rzeczpospolitej Polskiej nastąpiło jedynie do wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem przez Sąd Rejonowy w Goleniowie. Sąd Rejonowy w Kłodzku świadomy wynikających z tego ograniczeń, uchylił stosowane wobec wnioskodawcy tymczasowe aresztowanie oraz prowadził, w okresie od 11 kwietnia 2022 roku do 12 października 2022 roku, postępowanie karne przeciwko wnioskodawcy, bez stosowania środków zapobiegawczych. Wnioskodawca został zwolniony 14 sierpnia 2022 roku po odbyciu kary, do której wykonania został wydany na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania. Z koli Sąd Rejonowy w Kłodzku wydał wyrok w sprawie II K 952/19 w dniu 12 października 2022 roku, a kara 10 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczona tym wyrokiem, została wykonana w okresie od 18 lipca 2023 roku do 9 listopada 2024 roku.

Taki sposób procedowania przez Sąd Rejonowy w Kłodzku nie został skutecznie zakwestionowany. Nie uwzględniono wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia oraz wniosku M. K. o wznowienie postępowania. Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku jest nadal prawomocny.

Podstawą żądania M. K. odszkodowania i zadośćuczynienia był przepis art. 552 § 1 k.p.k., które treść w zasadniczym zakresie trzeba w tym miejscu przytoczyć: „ Oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania, kasacji, lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść”. Już choćby pobieżna ocena zawartych w tym przepisie warunków na jakich możliwa jest odpowiedzialność Skarbu Państwa za wykonanie kary przesądza o tym, że warunki takie nie zachodzą w niniejszej sprawie. Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienie zachodzi jedynie w sytuacji, kiedy prawomocny wyrok skazujący został uchylony w drodze zastosowania nadzwyczajnych środków odwoławczych, a kara w całości lub w części nie powinna zostać wykonana. W sytuacji wnioskodawcy warunki te oczywiście nie zachodzą. Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 12 października 2022 roku jest nadal prawomocny, nie został podważony w drodze zwyczajnych środków odwoławczych, a także przez wznowienie postępowania. Orzeczona nim wobec wnioskodawcy kara, wykonana w całości, podlegałaby wykonaniu także obecnie. W tych okolicznościach nie ma wątpliwości, że wykonanie kary wobec wnioskodawcy było prawidłowe i nie zachodzą warunki do odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie art. 552 § 1 i 3 k.p.k.

Skarżący niejako wykraczając poza zasadniczy zakres podstaw do zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia formułuje zarzuty odnoszące się do wadliwości procedowania przez Sąd Rejonowy w Kłodzku w sprawie sygn. akt II K 952/19. Tak nie jest, ale nawet stwierdzenie w niniejszym postępowaniu odszkodowawczym takich uchybień proceduralnych postępowania przed Sądem Rejonowych, nie dawałby podstawy do zasądzenia żądania wnioskodawcy, przed uchyleniem zapadłego w sprawie wyroku tego sądu. Już tylko to przekonuje, że zarzut w tym przedmiocie nie może być traktowany jako skuteczny.

Nie ulega jednak wątpliwości, że Sąd Rejonowy w Kłodzku procedując w sprawie nie naruszył normy wskazanej przez skarżącego decyzji ramowej Rady nr (...) z 13 czerwca 2002 roku recypowanej do kodeksu postępowania karnego w art. 607e. Zasada specjalności (zawierająca niedopuszczalność ścigania i wykonania kary innych niż objęte Europejskim Nakazem Aresztowania) zawiera wyłączenia przewidziane w § 3 art. 607e k.p.k. W niniejszej sprawie mają znaczenie dwa wyłączenia tj. z pkt 2, osoba przekazana, pomimo takiej możliwości, nie opuściła terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w ciągu 45 dni do dnia zakończenia postępowania albo po opuszczeniu na to terytorium powróciła; oraz z pkt 4, gdy postępowanie karne nie wiąże się ze stosowaniem wobec osoby ściganej środków polegających na pozbawieniu wolności. Wskazane tu wyłączenia pozwalały sądowi prowadzić postępowanie rozpoznawcze, a następnie po upływie 45 dni od zakończenia wykonywania kary objętej orzeczeniem o wydaniu, wykonać w Polsce karę orzeczoną wyrokiem z dnia 12 października 2022 roku. Potwierdzeniem niejako trafności takiego poglądu jest dotychczasowa bezskuteczność wysiłków wnioskodawcy o zaskarżenie wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku.

Z kolei w pkt 2 skarżący stawia zrzut naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów art. 552 § 1 – 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. mającym polegać na nierozważeniu okoliczności podawanych przez oskarżonego, a odnoszących się do procedowania przez Sąd Rejonowy, gdzie oskarżony miał zostać pozbawiony prawa do obrony. Także i w tym przypadku, podnoszone zarzuty nie odnoszą się do kwestii przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Kwestia ewentualnego naruszenia przepisów procesowych oraz pozbawienia oskarżonego prawa do obrony, jeśli istotnie mogło mieć miejsce przez cofnięcie wyznaczonego mu obrońcy z urzędu, mogą być podnoszone wyłącznie w postępowaniach, które zmierzają do podważenia prawomocnego wyroku. Nawet gdyby miało dojść do stwierdzenia takiego uchybienia i uchylenia wyroku, to nie przesądza to jeszcze o jego uniewinnieniu lub wymierzeniu mu kary łagodniejszej niż tak wykonana w niniejszej sprawie. W konsekwencji należy przyjmować, że także i w przypadku tego zarzutu, twierdzenia skarżącego nie mogą prowadzić do zakwestionowania ustaleń faktycznych oraz trafności merytorycznego rozstrzygnięcia.

Nieuwzględnienie całości zarzutów apelacji pełnomocnika wnioskodawcy musiało skutkować rozstrzygnięciem o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy.

Orzeczenie o kosztach sądowych podstępowania odwoławczego oparte zostało na podstawie art. 554 § 4 k.p.k. Wydatki postępowania w sprawie obciążają Skarb Państwa.

SSA Robert Zdych

SSA Maciej Skórniak

SSA Edyta Gajgał