Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2022 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Jarosław Mazurek

Sędziowie: SA Wiesław Pędziwiatr

SA Jerzy Skorupka (spr.)

Protokolant: Katarzyna Szypuła

przy udziale Wiesława Bilskiego prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2022 r.

sprawy W. B.

oskarżonego z art. 148 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 24 czerwca 2021 r. sygn. akt III K 78/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że wymierzoną oskarżanemu W. B. karę pozbawienia wolności obniża do 15 (piętnastu ) lat;

II.  w pozostałym zakresie utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. J. K. 600,00 zł podwyższone o 138,00 zł podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, poniesionymi wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z 24 czerwca 2021 r., III K 78/20 uznał W. B. za winnego przestępstwa z art. 148§1 KK, za co wymierzył mu karę 25 lat pozbawienia wolności.

Wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego r. pr. J. K. w części dotyczącej orzeczenia o karze, zarzucając rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary 25 lat pozbawienia wolności, gdyż prawidłowa ocena okoliczności dotyczących jej wymierzenia uzasadnia orzeczenie jej w niższej wysokości.

We wniosku odwoławczym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez obniżenie kary wymierzonej oskarżonemu do 15 lat pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu zważył, co następuje. Apelacja jest zasadna. W piśmiennictwie prawniczym i orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że kara 25 lat pozbawienia wolności to kara o charakterze przede wszystkim eliminacyjnym (zabezpieczającym). Ze względu na bardzo długi czas izolacji skazanego, nie sposób przypisać jej pełnienie funkcji resocjalizacyjnej (zob. wyr. SA w Krakowie z dnia 6.10.2004 r., II AKa 166/04; wyr. SA w Krakowie z dnia 8.12.2010 r., II AKa 226/10; wyr. SA w Katowicach z dnia 25.10.2007 r., II AKa 239/07; wyr. SA w Katowicach z dnia 21.02.2013 r., II AKa 531/12; wyr. SA we Wrocławiu z dnia 5.06.2013 r., II AKa 54/13, wyr. SA w Poznaniu z dnia 25.11.2014 r., II AKa 198/14). SN w wyroku z dnia 16.11.1995 r., III KRN 41/95, wyraził pogląd, że „kara 25 lat pozbawienia wolności ma w istocie charakter eliminacyjny i jej podstawowym celem nie jest resocjalizacja sprawcy. Według SN „Trudno przekonująco wykazać, że osoba niepodatna na resocjalizacyjny wpływ odbywania kary przez okres 15 lat ulegnie pozytywnym zmianom dopiero po okresie 25 lat. Przeciwnie, w okresie długotrwałego pozbawienia wolności powstają na ogół nieodwracalne zmiany w psychice skazanego (syndrom trwałej izolacji) powodujące z reguły poważne trudności adaptacyjne po opuszczeniu zakładu karnego”.

Przyjmuje się, że karę 25 lat pozbawienia należy stosować w wypadkach najcięższych, gdy okoliczności obciążające zdecydowanie przeważają nad okolicznościami łagodzącymi (tak trafnie pod rządami KK z 1969 r. SN w wyr. z dnia 20.12.1973 r., III KR 319/73, a także SA w K. w wyr. z dnia 17.09.1992 r., II AKr 140/92, oraz SA w L. w wyr. z dnia 16.12.1997 r., II AKa 166/97; podobnie SA w Rzeszowie w wyr. z dnia 21.01.1999 r., II AKa 78/98; SA w K. w wyr. z dnia 6.10.2004 r., II AKa 166/04; SA w K. w wyr. z dnia 19.05.2009 r., II AKa 769/09; SA w K. w wyr. z dnia 25.10.2007 r., II AKa 239/07; SA w K. w wyr. z dnia 21.02.2013 r., II AKa 531/12; SA w K. w wyr. z dnia 29.06.2012 r., II AKa 84/12; SA we W. w wy. z dnia 5.06.2013 r., II AKa 54/13; SA w G. w wyr. z dnia 15.10.2014 r., II AKa 354/14; SA w P. w wyr. z dnia 25.11.2014 r., II AKa 198/14). Karę tę wolno orzec tylko wówczas, gdy stopień winy w rozumieniu art. 53§1 KK jest na tyle wysoki, że uzasadnia jej zastosowanie, a in concreto kara pozbawienia wolności określona w art. 32 pkt 3 KK, nawet w najwyższym wymiarze 15 lat, nie spełniłaby indywidualno- lub generalnoprewencyjnych celów kary określonych w art. 53§1 KK (tak SA w Krakowie w wyr. z dnia 8.12.2010 r., II AKa 226/10; SA we W. w wyr. z dnia 5.06.2013 r., II AKa 54/13; SA w P. w wyr. z dnia 25.11.2014 r., II AKa 198/14).

Z ustaleń sądu pierwszej instancji wynika, że trzej bracia B. (W., P. i J.) pili wódkę z sąsiadem A. P.. Wszyscy wymienieni to osoby nadużywające alkoholu. J. B. po wypiciu kieliszka wódki położył się spać, gdyż był już pijany. Ponieważ pijany był także W. B., brat P. nie chciał go poczęstować wódką, co wywołało kłótnię pomiędzy braćmi. Obaj zaczęli się wzajemnie wyzywać. W pewnym momencie oskarżony wziął nóż kuchenny i zaczął grozić P. B., domagając się nalania mu wódki. A. P. odebrał oskarżonemu nóż i ten uspokoił się.

Po tym incydencie P. B. nadal nie częstował oskarżonego wódką. Alkohol spożywał z A. P., o co oskarżony miał pretensje. W pewnym momencie W. B. ponownie wziął nóż kuchenny i ugodził nim brata w plecy – pod łopatkę, a następnie w lewą stronę klatki piersiowej.

Według sądu pierwszej instancji, oskarżony działał z błahego powodu, w zamiarze nagłym, będąc w stanie nietrzeźwości, rażąco lekceważąc życie brata. Powołując się na te okoliczności, a także na fakt, że oskarżony dopuścił się zamachu na życie ludzkie, działając w zamiarze bezpośrednim, wymierzył mu karę 25 lat pozbawienia wolności.

Tymczasem, okoliczności należące do znamion danego przestępstwa nie mogą być w zasadzie traktowane jako okoliczności wpływające na zaostrzenie lub złagodzenie kary. Okoliczności te mogą być traktowane jako wpływające na wymiar kary jedynie wtedy, gdy w rachubę wchodzą okoliczności podlegające stopniowaniu co do ich nasilenia (np. stopień nietrzeźwości), co do jakości (np. stopień spowodowanego kalectwa) lub nagromadzenia, np. tzw. zbiorowe zgwałcenie połączone ze szczególnym okrucieństwem (zob. wyr. SN z dnia 18.12.1974 r., V KR 341/74 oraz wyr. SN z dnia 4.10.2013 r., IV KK 136/13.

Tożsamy pogląd wyraził SA we W. w wyrokach z dnia 14.10.2005 r., II AKa 256/05 oraz z dnia 5.06.2012 r., II AKa 156/12. Mianowicie, że „okoliczności należące do znamion ustawowych przypisanych oskarżonym przestępstw mogą być przyjmowane jako okoliczności obciążające przy wymiarze kary, gdy podlegają stopniowaniu i zawierają takie elementy, które różnią je, na niekorzyść oskarżonego, od okoliczności typowych”. Niezasadne jest także powoływanie się na rodzaj dobra prawnego jako okoliczność obciążającą, gdyż kwestia ta oddana została przez granice ustawowego zagrożenia przewidziane dla danego typu czynu zabronionego atakującego to dobro (zob. wyr. SA we Wrocławiu z dnia 17.07.2014 r., II AKa 202/14). Również umyślność działania sprawcy nie powinna być uznawana za okoliczność obciążającą, skoro ma charakter znamienia typu czynu zabronionego (por. wyr. SA w Katowicach z dnia 13.12.2012 r., II AKa 427/12).

Sąd meriti ustalił, że okoliczności zdarzenia wskazują, że czyn oskarżonego charakteryzuje się bardzo wysokim stopniem szkodliwości społecznej. Tymczasem zdarzenie miało miejsce w czasie spożywania wódki przez trzy osoby obciążone chorobą alkoholową. W czasie zdarzenia oskarżony złościł się, że brat pije wódkę z sąsiadem, a jemu odmawia. Ta okoliczność była też bezpośrednim powodem agresji W. B. i w konsekwencji śmiertelnego ugodzenia brata nożem.

W zachowaniu oskarżonego i całym zdarzeniu nie ma zatem żadnych szczególnych okoliczności uzasadniających przyjęcie najwyższego stopnia winy i szkodliwości społecznej czynu, a tym samym wymierzenie W. B. kary 25 lat pozbawienia wolności. Oskarżony jest uzależniony od alkoholu. Wobec odmowy poczęstowania wódką zaczął zachowywać się agresywnie wobec brata P. B.. Jak ustalił sąd a quo zamiar pozbawienia życia brata był nagły i został wywołany wymienioną błahą przyczyną.

Oskarżony nie jest osobą niebezpieczna dla społeczeństwa. W sprawie nie ujawniono żadnych dowodów wskazujących na niebezpieczeństwo popełnienia przez oskarżonego nowego przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Długoterminowa abstynencja powiązana z odbyciem programów resocjalizacyjnych pozwoli na funkcjonowanie oskarżonego w społeczeństwie. Tym samym, nie ma żadnych rzeczowych powodów do trwałej eliminacji oskarżonego z życia w społeczeństwie, a taki charakter miało wykonywanie kary 25 lat pozbawienia wolności.

Dodać należy, że W. B. ma obecnie 59 lat (ur. (...) r.). W razie wymierzenia mu kary 25 lat pozbawienia wolności prawdopodobnie nie opuściłby już zakładu karnego. Takiej sytuacji stanowczo sprzeciwia się zasada humanitaryzmy wykonywania kary, która wyraża nie tylko dyrektywę humanitarnego wykonywania kar pozbawienia wolności, ale także wymierzania takich kar w wymiarze, który z dużym prawdopodobieństwem nie pozwoli na powrót skazanego do społeczeństwa.

Mając na względzie powyższe okoliczności, orzeczono, jak na wstępie.

SSA Wiesław Pędziwiatr

SSA Jarosław Mazurek

SSA Jerzy Skorupka