Treść orzeczenia II AKa 380/23 - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

II AKa 380/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny we Wrocławiu z 2024-04-17

Sygnatura akt II AKa 380/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Andrzej Kot /spr./

Sędziowie: SA Janusz Godzwon

SO del Łukasz Franckiewicz

Protokolant: Joanna Rowińska

przy udziale Dariusza Sulikowskiego prokuratora Prokuratury (...)

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2024 r. sprawy:

G. S.

oskarżonej z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

U. P.

oskarżonej z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

M. S.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

z dnia 2 czerwca 2023 r. sygn. akt III K 86/22

I. utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy;

II. zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe postępowania odwoławczego w wysokości po 306,66 zł.

UZASADNIENIE

G. S., U. P. i M. S. zostali oskarżeni o to, że :

w okresie od dnia 22 stycznia 2015r. do dnia 27 kwietnia 2015r. w Ś., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i uzyskania od banku kredytu złotowego inwestycyjnego na zakup gruntów rolnych, doprowadzili (...) S.A. z siedzibą w K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości w kwocie 15.710.000,00 zł (piętnaście milionów siedemset dziesięć tysięcy złotych), za pomocą wprowadzenia w błąd upoważnionych przedstawicieli banku (...) S.A. z/s w K. w osobach Dyrektora Oddziału ds. (...) (...) S.A. w K. Oddział w Ś. M. P. i Managera Zespołu (...) (...) S.A. w K. Oddział w Ś. S. K. (1), w związku z zawarciem w dniu 27 kwietnia 2015r. umowy nr (...) o kredyt złotowy inwestycyjny na zakup gruntów rolnych - (...), co do swojej sytuacji finansowej i skali zadłużenia istotnych przy ocenie zdolności kredytowej oraz możliwości spłaty zaciągniętego kredytu, a w szczególności, poprzez wskazanie, że nie opóźniają się z zapłatą żadnych zobowiązań, że majątek i przyszłe dochody są wolne od jakichkolwiek obciążań oraz od jakichkolwiek praw osób trzecich oraz że nie jest prowadzone i nie istnieje zagrożenie wszczęcia postępowania sądowego, arbitrażowego oraz administracyjnego, które mogłyby wywrzeć istotny niekorzystny wpływ na sytuację prawną lub finansową kredytobiorcy oraz jego zdolność do wykonania zobowiązania z tytułu umowy kredytowej, przedkładając nierzetelne, pisemne oświadczenia z dnia 27 kwietnia 2015r. oraz zawarte we wnioskach z dnia 22 stycznia 2015r. o produkt kredytowy w zakresie kredytu inwestycyjnego na zakup gruntów nr (...) oraz w zakresie kredytu obrotowego na zakup środków do produkcji rolnej - materiału siewnego, pasz, ŚOR, nawozów nr (...), poprzez wskazanie, że nie jest prowadzone przeciwko nim postępowanie sądowe ani nie opóźniają się z zapłatą żadnych zobowiązań ani nie zostały zgłoszone żadne roszczenia o zapłatę podatków ani innych zobowiązań wobec innych instytucji finansowych, Urzędu Skarbowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ani do ich rachunków bankowych, nie zostały wystawione tytuły egzekucyjne o łącznej kwocie przekraczającej 3.000,00 zł w okresie ostatnich dwunastu miesięcy, które to oświadczenia dotyczyły okoliczności o istotnym znaczeniu dla udzielenia kredytu, podczas, gdy na dzień zawarcia umowy kredytowej:

0- wobec G. S. prowadzone były postępowania egzekucyjne m.in. o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku T. G. na kwotę należności głównej 53.734,07 zł; o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku T. G. na kwotę należności głównej 13.648,43 zł; o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu K. M. na kwotę należności głównej 10.336,92 zł; o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu B. B. na kwotę należności głównej 1.038,00 zł; o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku A. S. (1) na kwotę należności głównej 60.000,00 zł; posiadała zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych – należność główna w kwocie 51.639,89 zł, Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych - należność główna w kwocie 9.908,66 zł oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - należność główna w kwocie 2.038,86 zł; posiadała zaległość w kwocie 249,00 zł jako należność główna z tytułu podatku rolnego na rzecz Miasta i Gminy w B.; posiadała zaległość z tytułu czynszu dzierżawnego w kwocie należności głównej 5.190,93 zł oraz z tytułu podatku od nieruchomości w kwocie należności głównej 1.785,00 zł na rzecz Urzędu Miasta w K.; posiadała zaległości w kwocie 5.029,00 zł z tytułu podatku od nieruchomości i podatku leśnego na rzecz Miasta i Gminy M.; posiadała zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w kwocie 316,00 zł, a przy tym suma jej zadłużenia na dzień zawarcia umowy kredytowej wynosiła co najmniej 1.157.378.94 zł,

- wobec M. S. prowadzone były postępowania egzekucyjne m.in. o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku H. S. na kwotę należności głównej 31.469,50 zł oraz o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu B. B. na kwotę należności głównej 6.004,00 zł; posiadał zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 32.034,69 zł; posiadał zaległości w kwocie 590,00 zł z tytułu podatku leśnego na rzecz Miasta i Gminy M.; a przy tym suma jego zadłużenia na dzień zawarcia umowy kredytowej wynosiła co najmniej 943.006,16 zł,

- wobec U. P. prowadzone było postępowanie egzekucyjne m.in. o sygn. Km (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku H. S. na kwotę należności głównej 277.000,00 zł; posiadała zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 71.975,53 zł; posiadała zaległości w kwocie należności głównej 2.133,00 zł z tytułu użytkowania wieczystego na rzecz Urzędu Miasta w K.; a przy tym suma jej zadłużenia na dzień zawarcia umowy kredytowej wynosiła co najmniej 1.069.105,80 zł,

to jest o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. art. 11 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 2 czerwca 2023 r., sygn.. akt: III K 86/22:

I. uznał oskarżonych G. S., U. P., M. S. za winnych popełnienia zarzucanego im czynu, z tym iż z opisu czynu wyeliminował zapis od słów „- wobec G. S.” do końca opisu i w to miejsce ustala, że wobec w/w oskarżonych prowadzone były postępowania egzekucyjne, sądowe, posiadali oni opóźnienia z zapłatą zobowiązań a także istniały zagrożenia wszczęcia postępowań sądowych i czyn ten kwalifikuje z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 K.k. w zw. z art. 11 § 2 K.k. wymierzył im kary:

1. G. S. w wymiarze 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

2. U. P., M. S. w wymiarze po 1 roku pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 K.k. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015r.) wykonanie orzeczonych wobec oskarżonych G. S., U. P. , M. S. w punkcie I wyroku kar pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata;

III. na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonych G. S., U. P., M. S. na rzecz Skarbu Państwa wydatki poniesione w sprawie w wysokości po 2351 zł, a na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych wymierzył im opłatę sądową w wysokości po 300 zł.

Apelacje od tego wyroku - za pośrednictwem adwokata M. K. - wnieśli wszyscy oskarżeni.

Obrońca oskarżonej G. S. – zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. naruszenie przepisów postępowania, stanowiące bezwzględną przyczynę odwoławczą, a to art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., polegające na wydaniu wyroku skazującego wobec oskarżonej G. S. za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. art. 294 § 1 k.k. i art.. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełniony w okresie od dnia 22.01.2015 r. do dnia 27.04.2015 r. w Ś., pomimo tego, że czyn ten stanowił element czynu ciągłego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. popełnionego w dniu 28.04.2015 r. na szkodę P. R., za dokonanie którego G. S. skazana została wcześniejszym prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 12.04.2019 r., sygn.. akt: III K 70/18, zmienionego następnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 3.09.2019 r., sygn.. akt: II AKa 248/19.

II. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to:

1) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, przy jednoczesnym nieuwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a to:

a) wyjaśnień oskarżonych G. S., M. S. i U. P., poprzez bezpodstawne uznanie ich za wiarygodne tylko w tej części, na której oparł się ustalając stan faktyczny i odmowę wiarygodności tym wyjaśnieniom w pozostałym zakresie, podczas gdy ze spójnych i konsekwentnych wyjaśnień oskarżonych wynika, że :

- nie mieli oni wiedzy o toczącym się wobec nich postępowaniach egzekucyjnych i o pełnej wysokości zadłużenia, albowiem oskarżeni nie posiadają fachowej wiedzy prawnej i pozostawali w uzasadnionym błędzie co do rozumienia instytucji bezskuteczności i umorzenia postępowania egzekucyjnego;

- nie mieli oni zamiaru uzyskania korzyści majątkowej poprzez doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez bank, albowiem od samego początku ich biznes plan opierał się na pozyskaniu kredytu inwestycyjnego na wykup ziemi, a następnie na sfinansowanie produkcji zwierzęcej i wnioski kredytowe były ze sobą bezpośrednio powiązane w ten sposób, że arbitralna decyzja odmowna banku w zakresie drugiego z wniosków doprowadziła do niepowodzenia w płatnościach za pierwszy z kredytów;

- nie mieli oni celu w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej kosztem doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez bank, albowiem, jak sam Sąd I instancji ustalił, dokonali oni wpłat tytułem spłaty kredyty w wysokościach: 951.293,27 zł tytułem spłaty odsetek umownych, 13.533,71 zł tytułem spłaty odsetek karnych oraz 326.891,56 zł tytułem spłaty kapitału, a ponadto oskarżeni zaproponowali zabezpieczenie w postaci cesji z polisy w wysokości 1.816.203,31 zł.

2) art. 410 k.p.k. poprzez pominięci istotnych okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego wynikających z:

a) zeznań świadka S. K. (1), w których wskazał, że bank rekomendował udzielenie oskarżonym wszystkich trzech kredytów – na zakup nieruchomości, wznowienie produkcji roślinnej i zwierzęcej, a po uzyskaniu decyzji odmownej w przedmiocie dwóch kredytów, świadek poinformował kredytobiorców, że odmowa ta nie zamyka drogi do uzyskania kredytowania, a ponadto, że G. S. zgłaszała, że dopiero udzielenie trzech kredytów łącznie znacznie poprawiłaby możliwość spłaty kredytu;

b) zeznań świadków – pracowników (...) S.A., tj. R. P., M. P., S. K. (1), zgodnie którymi przeprowadzony audyt dotyczący prawidłowości podjętych czynności przy udzieleniu kredytu na zakup nieruchomości nie wykazał żadnych nieprawidłowości w przebiegu procesu kredytowego, zaś fakt, że na rachunek kredytowy zaczęły wpływać zajęcia dokonywane w imieniu wierzycieli, był również dla oskarżonych zaskoczeniem;

c) dokumentacja z (...) S.A., z której wynikało, że oskarżeni dokonali wpłat tytułem spłaty kredytu w wysokościach: 951.293,27 zł tytułem spłaty odsetek umownych, 13.533,71 zł tytułem spłaty odsetek karnych oraz 326.891,56 zł tytułem spłaty kapitału, a ponadto oskarżeni zaproponowali zabezpieczenie w postaci cesji z polisy w wysokości 1.816.203,31 zł, co przemawia za brakiem możliwości przypisania oskarżonym zamiaru popełnienia przestępstwa oszustwa.

3) art. 170 § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów:

a) z przesłuchania świadków L. D., A. D., I. M., B. P., E. G., Z. G. – Dyrektora Regionu (...), T. H.;

b) o zobowiązanie banku (...) do przesłania pełnej dokumentacji dotyczącej audytu zewnętrznego;

c) o zwrócenie się do Krajowej Izby Rozliczeniowej o przekazanie informacji w zakresie listy posiadanych rachunków przez oskarżonych, a także systemu O. w zakresie zajęć;

d) z kserokopii dokumentów, które według obrońcy oskarżonej stanowią korespondencję e-mail, biznesplan oraz innych pism;

e) o zwrócenie się do (...) S.A. o nadesłanie pełnej dokumentacji związanej z udzielonym oskarżonym kredytem złotowym inwestycyjnym na zakup gruntów rolnych o numerze (...) w tym szczególności analizy kredytowej dokonanej przez pracowników banku S. K. (1) i W. S., a także kompletu załączników które składane były razem z wnioskiem o udzielenie kredytu; w sytuacji, gdy dowody te przydatne są dla ustalenia istotnych okoliczności, mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

4) art. 170 § 1 pkt 2 i 3 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k., poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłej z zakresu ekonomii, E. W. na okoliczność wskazania wskaźnika bieżącej płynności finansowej, ogólnego wskaźnika rentowności, wskaźnika rentowności aktywów, wskaźnika rentowności sprzedaży, wskaźnika rentowności kapitału dla gospodarstwa rolnego oskarżonych, możliwości spłaty posiadanych zobowiązań z prognozowanych w związku z powyższymi wskaźnikami przychodów, w sytuacji gdy dowód ten przydatny jest dla ustalenia istotnych okoliczności, mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

5) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie wszystkich niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy czynności dowodowych, poprzez niepowołanie biegłego w sytuacji, gdy zachodziła potrzeba stwierdzenia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a to ustalenia przez biegłego psychologa, czy stwierdzone u oskarżonej zaburzenia lękowe i adaptacyjne mogły mieć wpływ na podejmowane przez nią decyzje w procesie pozyskania kredytu.

3) błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku i mających wpływ na jego treść, a polegający na:

a) przyjęciu, że oskarżona wiedziała, że składa nieprawdziwe oświadczenia o jej sytuacji majątkowej, zadłużeniach, prowadzonych postępowaniach oraz zagrożeniach wszczęcia tych postępowań, w związku z czym wprowadziła pracowników banku w błąd oświadczając, że nie opóźnia się z zapłatą żadnych zobowiązań, a jej majątek wolny jest od jakichkolwiek obciążeń, tj. złożyła nierzetelne oświadczenie celem uzyskania kredytu, tym samym wypełniła znamiona czynu z art. 297 k.k., podczas gdy przeczy to zgromadzonemu w sprawie materiałowi dowodowemu, w szczególności wyjaśnieniom oskarżonej, z których wynika, że po stronie oskarżonej brak było zamiaru wprowadzenia instytucji w błąd, gdyż część postępowań egzekucyjnych wobec oskarżonej zostało umorzonych z uwagi na ich bezskuteczność, co oskarżona zrozumiała jako fakt, że roszczenie przestało istnieć, oraz częściowo przeczy to zeznaniom świadków R. P., M. P. i S. K. (1), z których wynika, że sama oskarżona była zaskoczona zajęciami na rachunkach bakowych, które pojawiły się po udzieleniu kredytu;

b) przyjęciu, że oskarżona swoim zachowaniem obejmowała realizację wszystkich znamion czynu przestępczego, podczas gdy powyższe stoi w sprzeczności z zebranym materiałem dowodowy, w szczególności wyjaśniamy oskarżonych, wpłatami dokonanymi na rzecz banku wynikami audytu zewnętrznego, w oparciu o które dowody nie sposób przypisać zamiaru niewywiązania się ze zobowiązania spłacenia kredytu;

c) przyjęciu, że oskarżona zdecydowała się wprowadzić pracowników banku w błąd aby otrzymać pieniądze na zakup nieruchomości, aby przedłużyć maksymalnie długo prowadzenie działalności rolniczej oraz, że oskarżeni działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podczas gdy stoi to w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności wyjaśnieniami oskarżonych, dokumentami przedłożonymi do wniosku kredytowego w (...) Banku (...), przede wszystkim biznes planem oraz wyciągiem spłat;

d) przyjęciu, że podanie nieprawdziwych danych w pisemnych oświadczeniach nie wynika z tego, że oskarżona nie rozumiała tej części wniosku, tylko z tego, że aby otrzymać kredyt musiała wprowadzić w błąd pracowników banku, podczas gdy przeczy to zebranemu w sprawie materiałowi dowodowemu, w szczególności wyjaśnieniom oskarżonych;

e) przyjęciu, że oskarżeni działali w celu osiągniecia korzyści majątkowej poprzez doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez bank, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a to w szczególności dokumentów z (...) Banku (...), w tym umowy o kredyt z dnia 27.04.2015 r. wynika, że roszczenie banku zostało zabezpieczone hipoteką na kwotę 23.565.000,00 zł, która to kwota znacznie przewyższa udzieloną oskarżonym kwotę kredytu, a zatem nie sposób uznać, że oskarżeni uzyskali jakąkolwiek korzyść majątkową, ponadto przedmiotowe postępowanie uznać należy za przedwczesne, chociażby z uwagi na fakt, że pokrzywdzony bank (...) nie złożył zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i dopiero w dniu 23.06.2021 r. złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, a wcześniej prowadzone było wobec oskarżonych postępowanie restrukturyzacyjne;

f) przyjęciu, że w wyniku działań oskarżonych, (...) S.A. poniósł szkodę, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, jednoznacznie, że osoby uprawnione do reprezentacji hipnotycznego pokrzywdzonego w niniejszej sprawie – (...) S.A. wskazały na brak pokrzywdzenia i jakiegokolwiek uszczuplenia majątku wobec reprezentowanych przez nich podmiotów oraz brak nieprawidłowości w przeprowadzonym audycie dotyczącym udzielenia oskarżonej kredytu;

g) przyjęciu, że leczenie psychiatryczne oskarżonej z powodu zaburzeń lękowych i adaptacyjnych nie ma znaczenia odnośnie jej poczytalności, z jednoczesnym pominięciem, że powyższe może mieć znaczenie dla ustalenia wpływu stanu psychicznego oskarżonej na podejmowane przez nią decyzje w zakresie zaciągnięcia zadłużenia.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie odmiennie co do istoty poprzez uniewinnienie oskarżonej G. S. od popełnienia zarzucanego jej czynu zabronionego; ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. umorzenie postępowania karnego; ewentualnie o uchylenie zaskrzonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonej U. P. zaskarżonemu wyroki zarzucił:

I. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, przy jednoczesnym nieuwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a to:

b) dokumentacji dotyczącej postępowań sądowych i egzekucyjnych prowadzonych wobec oskarżonej, która to potwierdza okoliczność, że oskarżona nie wiedziała o toczących się wobec niej postępowaniach egzekucyjnych, albowiem nie zamieszkuje pod adresem, pod który przychodziła korespondencja, w związku czym nie miała możliwości odebrać korespondencji sądowej i komorniczej i zapoznać się z nią, a ponadto postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika P. A. pod sygn.. akt: KM (...) zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji w dniu 8 lipca 2014 r., czyli przed dniem zawarcia umowy kredytowej, tj. 24 kwietnia 2015 r.; nakaz zapłaty Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie w sprawie o sygn.. akt: IX GNc 6453/15 z powództwa (...) na kwotę 33.844,05 zł wydany został po zawarciu umowy kredytu, tj. w dniu 18 sierpnia 2015 r.,; podobnie nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w Kłodzku w sprawie o sygn.. akt: I Nc 4951/15 zasądzono od oskarżonej na rzecz Gminy Miejskiej K. kwotę 1.507,80 zł został wydany w dniu 10 listopada 2015 r., a egzekucja wszczęta dnia 10 marca 2016 r., postępowanie egzekucyjne w sprawie należności (...) sp. z o.o. w Z. na kwotę 595.387,77 zł, zostało umorzone z uwagi na jego bezskuteczność; postanowienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przez komornika Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyki we Wrocławiu o sygn.. akt: KM 5968/15 odebrane zostało przez M. S. osobiście 8 kwietnia 2015 r., a oskarżona nie miała wiedzy w przedmiocie ww. postępowania; kolejne postępowanie wobec oskarżonej z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w związku z nieopłaconymi składkami na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w kwocie 71.975,53 zł zostało w 2009 r. umorzone z uwagi na jego bezskuteczność, które to okoliczności Sąd I instancji w swojej ocenie zupełnie pominął i przyjął, że skoro oskarżona w toku postępowania nie kwestionowała iż toczyły się przeciwko niej egzekucje komornicze oraz postępowania sądowe o zapłatę, to zarazem oskarżona wiedziała, że składa nieprawdziwe oświadczenia i zdecydowała się wprowadzić pracowników banku w błąd, aby otrzymać pieniądze na zakup nieruchomości, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy przeczy takim wnioskom.

2) art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie istotnych okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonej wynikających z:

a) zeznań świadków – pracowników (...) S.A., tj. R. P., M. P., S. K. (1), zgodnie z którymi przeprowadzony audyt zewnętrzny dotyczący prawidłowości podjętych czynności przy udzieleniu kredytu na zakup nieruchomości nie wykazał żadnych nieprawidłowości (świadek S. K. (1): „Nie poznałem nigdy wyników tego audytu, ale skoro nadal jestem pracownikiem tego banku, to był on pozytywny”) a dla kredytobiorców fakt, że na rachunek kredytowy zaczęły wpływać zajęcia dokonywane w imieniu wierzycieli, był również dla oskarżonych zaskoczeniem;

b) zeznań świadka S. K. (1), w zakresie w jakim potwierdził, że bank rekomendował udzielenie oskarżonym wszystkich trzech kredytów – na zakup nieruchomości, wznowienie produkcji roślinnej i zwierzęcej, jednak po uzyskaniu decyzji odmownej w przedmiocie dwóch kredytów, świadek poinformował kredytobiorców, że decyzja odmowna na tym etapie niekoniecznie zamyka im drogę do uzyskania kredytowania, w związku z czym oskarżona wierzyła, że dalsze kredytowanie umożliwi jej spłatę zobowiązań wynikających z umowy kredytu na zakup nieruchomości;

d) dokumentacji z (...) S.A., z której wynikało, że oskarżeni dokonali wpłaty tytułem spłaty kredytu w wysokościach: 951.293,27 zł tytułem spłaty odsetek umownych, 13.533,71 zł tytułem spłaty odsetek karnych oraz 326.891,56 zł tytułem spłaty kapitału, a ponadto oskarżeni zaproponowali zabezpieczenie w postaci cesji z polisy w wysokości 1.816.203,31 zł, co przemawia za brakiem możliwości przypisania oskarżonym zamiaru popełnienia przestępstwa oszustwa.

3) art. 170 § 1 pkt 2 i 3 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłej z zakresu ekonomii E. W. na okoliczność wskazania wskaźnika bieżącej płynności finansowej, ogólnego wskaźnika rentowności, wskaźnika rentowności aktywów, wskaźnika rentowności sprzedaży, wskaźnika rentowności kapitału dla gospodarstwa rolnego oskarżonych, możliwości spłaty posiadanych zobowiązań z prognozowanych w związku z powyższymi wskaźnikami dochodów, w konsekwencji czego Sąd I instancji uznał pierwotną opinie ww. biegłej za nieprzydatną i nie uwzględnił jej treści przy ustalaniu faktów, co pozostaje zbieżne z zapatrywaniem obrońcy oskarżonej, który jednak stoi na stanowisku, że gdyby Sąd I instancji przychylił się do wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej na wskazane we wniosku okoliczności, opinia ta stałaby się przydatnym dowodem w sprawie, potwierdzającym okoliczność, że oskarżeni mieliby realnie możliwość spłaty zaciągniętego kredytu, jeśli otrzymaliby środki na produkcję zwierzęcą i kredyt obrotowy, tym samym mogliby wywiązać się ze swoich zobowiązań kredytowych, co potwierdziłoby jednocześnie brak z góry powziętego zamiaru niespłacenia kredytu i brak możliwości kwalifikacji czynu z przepisu art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

4) art. 170 § 1 pkt 2 3 i 5 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów, tj.:

a) przesłuchania świadków L. D., A. D., I. M., B. P., E. G., Z. G. – Dyrektora Regionu (...), T. H.;

b) zobowiązania banku (...) do przeslania pełnej dokumentacji dotyczącej audytu zewnętrznego;

c) zwrócenia się do Krajowej Izby Rozliczeniowej o przekazanie informacji w zakresie listy posiadanych rachunków przez oskarżonych, a także systemu O. w zakresie zajęć;

d) kserokopii dokumentów, które według obrońcy oskarżonej stanowią korespondencję e-mail, biznesplan oraz innych pism;

II. na podstawie art. 427 § 1 i § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez (między innymi):

1) przyjęcie, że oskarżona wiedziała o toczących się postępowaniach egzekucyjnych, a także o możliwości wszczęcia postępowań sądowych o zapłatę, w związku z czym wprowadziła pracowników banku w błąd oświadczając, że nie opóźnia się z zapłatą żadnych zobowiązań, a jej majątek wolny jest od jakichkolwiek obciążeń, tj. złożyła nierzetelne oświadczenie celem uzyskania kredytu, tym samym wypełniła znamiona czynu z art. 297 k.k., podczas gdy po stronie oskarżonej brak było zamiaru wprowadzenia instytucji w błąd, gdyż część postępowań egzekucyjnych wobec oskarżonej zostało umorzonych z uwagi na ich bezskuteczność, co oskarżona zrozumiała jako fakt, że roszczenie przestało istnieć, natomiast zawiadomienia o kolejnych postępowaniach sądowych i egzekucyjnych przychodziły na adres w D., pod którym oskarżona nie zamieszkiwała od dłuższego czasu, a korespondencja nie została jej przekazywana, a pozostała część postępowań sądowych i egzekucyjnych zostało wszczętych już po dacie zawarcia umowy kredytowej. Dla wyczerpania znamion konieczne jest podjęcie przez sprawcę „umyślnych oszukańczych zabiegów” w drodze podstępu w celu wprowadzenia w błąd podmiot dysponujący in concreto jak w tej sprawie dotacją – w tym kontekście niezbędne jest poczynienie ustaleń o umyślnym działaniu oskarżonej, czego nie dokonał Sąd I instancji, wskutek czego błędnie przypisał oskarżonej realizację znamion przestępstwa z art. 297 k.k.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu zabronionego; ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego M. S. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, przy jednoczesnym nieuwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a to:

2) art. 410 k.p.k. poprzez pominiecie istotnych okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, wynikających z:

b) zeznań świadka S. K. (1), w zakresie w jakim potwierdził, że bank rekomendował udzielenie oskarżonym wszystkich trzech kredytów – na zakup nieruchomości, wznowienie produkcji roślinnej i zwierzęcej, jednak po uzyskaniu decyzji odmownej w przedmiocie dwóch kredytów, świadek poinformował kredytobiorców, że decyzja odmowna na tym etapie niekoniecznie zamyka im drogę do uzyskania kredytowania, w związku z czym oskarżony wierzył, że dalsze kredytowanie umożliwi mu spłatę zobowiązań wynikających z umowy kredytu na zakup nieruchomości;

c) zeznań świadków – pracowników (...) S.A., tj. R. P., M. P., S. K. (1), zgodnie z którymi nie kontaktowali się z oskarżonym, rozmowy dotyczące kredytu prowadzone były jedynie z G. S., to z nią uzgadniano wszelkie szczegóły dotyczące umowy kredytów nieprawidłowości (świadek S. K. (1): „czasami przy rozmowach moich z G. S. była obecna pani U.. Nikt ze mną nie uzgadniał treści dokumentów. Może raz lub dwa razy kontaktowałem się z panem M. S.”), podobnie w kwestii sporządzenia biznesplanu – zgodnie z zeznaniami świadka A. S. (2), celem jego sporządzenia kontaktowała się z nim jedynie oskarżona G. S., w związku z czym oskarżony nie posiadał informacji w zakresie przekazanych przez matkę danych potrzebnych do przygotowania inwestycji;

wskazania wskaźnika bieżącej płynności finansowej, ogólnego wskaźnika rentowności, wskaźnika rentowności aktywów, wskaźnika rentowności sprzedaży, wskaźnika rentowności kapitału dla gospodarstwa rolnego oskarżonych, możliwości spłaty posiadanych zobowiązań z prognozowanych w związku z powyższymi wskaźnikami dochodów, w konsekwencji czego Sąd I instancji uznał pierwotną opinie ww. biegłej za nieprzydatną i nie uwzględnił jej treści przy ustalaniu faktów, co pozostaje zbieżne z zapatrywaniem obrońcy oskarżonej, który jednak stoi na stanowisku, że gdyby Sąd I instancji przychylił się do wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej na wskazane we wniosku okoliczności, opinia ta stałaby się przydatnym dowodem w sprawie, potwierdzającym okoliczność, że oskarżeni mieliby realnie możliwość spłaty zaciągniętego kredytu, jeśli otrzymaliby środki na produkcję zwierzęcą i kredyt obrotowy, tym samym mogliby wywiązać się ze swoich zobowiązań kredytowych, co potwierdziłoby jednocześnie brak z góry powziętego zamiaru niespłacenia kredytu i brak możliwości kwalifikacji czynu z przepisu art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

4) art. 170 § 1 pkt 2 3 i 5 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów, tj.

a) przesłuchania świadków L. D., A. D., I. M., B. P., E. G., Z. G. – Dyrektora Regionu (...), T. H.;

b) zobowiązania banku (...) do przeslania pełnej dokumentacji dotyczącej audytu zewnętrznego;

c) zwrócenia się do Krajowej Izby Rozliczeniowej o przekazanie informacji w zakresie listy posiadanych rachunków przez oskarżonych, a także systemu O. w zakresie zajęć;

d) kserokopii dokumentów, które według obrońcy oskarżonej stanowią korespondencję e-mail, biznesplan oraz innych pism;

e) zwrócenie się do (...) S.A. o nadesłanie pełnej dokumentacji związanej z udzielonym oskarżonym kredytem złotowym inwestycyjnym na zakup gruntów rolnych o numerze (...) w tym szczególności analizy kredytowej dokonanej przez pracowników banku S. K. (1)i W. S., a także kompletu załączników które składane były razem z wnioskiem o udzielenie kredytu.

II. na podstawie art. 427 § 1 i § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez (między innymi):

1) przyjęcie, że oskarżony wiedział o toczących się postępowaniach egzekucyjnych, a także o możliwości wszczęcia postępowań sądowych o zapłatę, w związku z czym wprowadziła pracowników banku w błąd oświadczając, że nie opóźnia się z zapłatą żadnych zobowiązań, a jej majątek wolny jest od jakichkolwiek obciążeń, tj. złożyła nierzetelne oświadczenie celem uzyskania kredytu, tym samym wypełnił znamiona czynu z art. 297 k.k., podczas gdy po stronie oskarżonego brak było zamiaru wprowadzenia instytucji w błąd, gdyż część postępowań egzekucyjnych wobec oskarżonego zostało umorzonych z uwagi na ich bezskuteczność, co oskarżony zrozumiał jako fakt, że roszczenie przestało istnieć, natomiast część postępowań sądowych i egzekucyjnych zostało wszczętych już po dacie zawarcia umowy kredytowej. Dla wyczerpania znamion konieczne jest podjęcie przez sprawcę „umyślnych oszukańczych zabiegów” w drodze podstępu w celu wprowadzenia w błąd podmiot dysponujący in concreto jak w tej sprawie dotacją – w tym kontekście niezbędne jest poczynienie ustaleń o umyślnym działaniu oskarżonego, czego nie dokonał Sąd I instancji, wskutek czego błędnie przypisał oskarżonej realizację znamion przestępstwa z art. 297 k.k.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego;

ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrończyni oskarżonych G. S., U. P. i M. S. – r.pr. B. K. – zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła: obrazę przepisów postepowania, mającą wpływ na treść wyroku, a to:

1) art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, iż w okresie od dnia 22 stycznia 2015 r. do dnia 27 kwietnia 2015 r. w Ś. woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z pozostałymi oskarżonymi, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i uzyskania od banku kredytu złotowego inwestycyjnego na zakup gruntów rolnych, doprowadziła (...) S.A. z siedziba w K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości w kwocie 15.710.000,00 zł, a to za pomocą wprowadzenia w błąd upoważnionych przedstawicieli banku (...) S.A. z/s w K., podczas gdy w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowody nie sposób jednoznacznie i bez żadnych wątpliwości przyjąć sprawstwa oskarżonej zwłaszcza jeśli uwzględnić, że (między innymi):

- oskarżona konsekwentnie w toku postępowania nie przyznała się do winy, w tym w szczególności do tego, iż celem jej działania była chęć: nie spłacenia udzielonego kredytu; wyłudzenia od banku kredytu; doprowadzenie banku do niekorzystnego rozporządzenia mienie; wyrządzenia bankowi szkody znacznej wartości;

- sytuacja majątkowa oskarżonych była pierwotnie badana przez Agencję Nieruchomości Rolnej – właściciela nieruchomości od którego oskarżeni odkupili nieruchomość, na zakup której zaciągnęli zobowiązanie w (...) Banku (...) – a to celem ustalenia, czy pozwala ona na wykup nieruchomości, w tym w szczególności możliwości rozłożenia ceny zakupu na raty, a ocena ta wypadła pozytywnie;

- oskarżona i pozostali oskarżeni dostarczyli do Banku cały szereg dokumentów w oparciu o które to dokumenty Bank badał zdolność kredytową oskarżonych;

- żaden z dostarczonych na żądanie banku dokumentów nie został podważony przez Bank jako mający poświadczać nieprawdę.

2) art. 5 § 2 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez oparcie treści wyroku na selektywnie wybranym materiale dowodowym ograniczającym się do twierdzeń przesłuchanych w trakcie postępowania pracowników banku, a to w zakresie w jaki wskazali oni, iż dyby był im wiadomy fakt, że wobec oskarżonych prowadzone są postępowania egzekucyjne, oskarżeni nie uzyskali by kredytu od banku oraz treści złożonych przez oskarżonych wniosków kredytowych, w których to wnioskach złożyli oświadczenia o swojej sytuacji majątkowej oraz do treści podpisanej przez oskarżonych umowy kredytowej, a pominięcie całego szeregu materiału dowodowego nie tylko tego znajdującego się w aktach sprawy, ale także pominięcie tej części zeznań świadków, które przemawiały na korzyść oskarżonych, dodatkowo z pominięciem zgłoszonych przez oskarżonych, nie tylko w odpowiedzi na akt oskarżenia, ale także w zakreślonym przez Sąd terminie do składania wniosków dowodowych, i w oparciu o treść wskazanych wyżej selektywnie wybranych treści zeznań świadków i treści dokumentów uznanie, iż oskarżeni złożyli nieprawdziwe oświadczenia o swojej sytuacji majątkowej wprowadzając w błąd pracowników banku, pomimo, iż mieli zostać uprzedzeni o ich odpowiedzialności karnej z art. 297 § 1 k.k., podczas gdy (między innymi):

- złożony przez oskarżonych wniosek kredytowy stanowił ostatni element całej procedury badania zdolności kredytowej oskarżonych, która to procedura prowadzona była co najmniej od sierpnia 2014 r., a to pod nadzorem pracownika banku (...);

- w/w wniosek podpisany został po wcześniejszym przekazaniu całego szeregu dokumentacji wymaganej przez bank, która to dokumentacja szczegółowo opisywała sytuację majątkowa oskarżonych;

- w/w wniosek oskarżeni wypełniali pod ścisłym nadzorem pracownika banku (...).

3) błąd w ustaleniach faktycznych i uznanie, iż na dzień składania przez oskarżonych wniosków kredytowych oraz podpisywania umowy kredytowej toczyło się wobec oskarżonych wiele postępowań sądowych i egzekucyjnych, podczas gdy jak wynika z ustaleń sądu I instancji, wobec oskarżonych toczyło się co najwyżej kilka postępowań, o czym świadczą sygnatury postępowań wskazujące, iż zostały one wszczęte po roku 2015, a wysokość dochodzonych wierzytelności, przy prawidłowym zrealizowaniu wniosku oskarżonych przez bank nie miało by wpływu na regulowanie zobowiązań wobec banku, co więcej pozwoliłoby na całkowite zaspokojenie posiadanych zobowiązań bez uszczerbku dla zobowiązań wynikający z podpisanej umowy kredytowej.

4) błąd w ustaleniach faktycznych i uznanie, iż w przedmiotowej sprawie doszło do zrealizowania przez oskarżonych znamion czynu zabronionego, podczas gdy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, który został przez Sąd I instancji oceniony w sposób wybiorczy, z pominięciem okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonych, jednoznacznie wynika, iż do wypełnienia znamion w przedmiotowej sprawie nie doszło

5) art. 170 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., a to poprzez oddalenie szeregu złożonych przez oskarżonych wniosków dowodowych uznając, iż złożone one zostały po zakreślonym przez organ procesowy terminie, o którym strona składająca wniosek została zawiadomiona, w tym w szczególności wniosku dowodowego w przedmiocie (między innymi):

- zobowiązania banku (...) S.A., zwanego dalej bankiem, do przesłania pełnej dokumentacji dotyczącej audytu zewnętrznego, w tym w szczególności wyników tego audytu, który to prowadzony był na okoliczność zbadania prawidłowości działań podjętych przez Bank, a to w trakcie procedowania wniosku oskarżonych o kredyt, a także zbadania czy oskarżeni działali z chęcią pokrzywdzenia Banku;

podczas gdy w składanych wnioskach dowodowych w przedmiotowym zakresie wykazane zostało, iż okoliczność, która ma być udowodniona ww. dowodami, ma istotne znacznie dla ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelująca wniosła o uniewinnienie oskarżonej U. P. od zarzucanego jej czynu w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wszystkie apelacje okazały się oczywiście bezzasadne.

Chybiony był podniesiony w apelacji G. S. zarzut obrazy art. 17 § 1 pkt 7 kpk. Wcześniejsze skazanie do którego odwołuje się apelujący, tj. prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z 12.04.2019 roku obejmowało oszustwo popełnione na szkodę P. R. w dniu 28.04.2015 roku. Sąd orzekający nie przyjął wówczas, że oszustwo to było jednym z wielu, objętych z góry powziętym zamiarem. Na marginesie dodać trzeba, że zarówno wówczas, jak i w niniejszym postpowaniu, oskarżona G. S. zamiarowi takiemu konsekwentnie przeczyła. Czyn ciągły przypisany oskarżonej w zaskarżonym wyroku obejmuje z kolei zachowania w okresie od 22 stycznia 2015 roku do 27 kwietnia 2025 roku. Jasne zatem, że poprzednie skazanie w tym przedziale czasowym się nie mieści, a to wyklucza stwierdzenie przesłanki res iudicata. Na domiar nie ma żadnych uzasadnionych podstaw by twierdzić, że już w momencie powzięcia zamiaru oszukania banku oskarżona miała zamiar wyłudzenia pożyczki od P. R.. Zamiar o jakim mowa w art. 12 § 1 k.k., musi być ten sam a nie taki sam. Nie sposób zatem wywodzić – jak czyni to apelujący – że oba czyny stanowią w istocie elementy jednego czynu ciągłego.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów stwierdzić należy, że Sąd I instancji wykorzystał w toku rozprawy głównej wszelkie istniejące możliwości dowodowej weryfikacji tez aktu oskarżenia i twierdzeń obrony, w granicach niezbędnych dla ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii sprawstwa i winy, a w końcowym rezultacie dla rozstrzygnięcia o prawnej odpowiedzialności oskarżonych. Z uwagą i niezbędną szczegółowością, Sąd uwzględnił także złożone w tej sprawie wyjaśnienia oskarżonych, zeznania pracowników pokrzywdzonego banku i zgromadzoną obszerną dokumentację.

W wyczerpującym uzasadnieniu pisemnym wyroku, sporządzonym z dbałością o uwzględnienie i szczegółową analizę wszelkich faktów w sprawie istotnych, Sąd meriti poddał wszechstronnej analizie logicznej zebrane dowody, w sposób w pełni przekonywający oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i życiowego doświadczenia, przedstawiając, na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje własne przekonanie odnośnie wiarygodności tych dowodów, które Sąd włączył do faktycznej podstawy wyroku i dlaczego nie dał wiary pozostałym dowodom. Wnioski ocenne Sądu wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.); a tym samym nie wykraczają one poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 k.p.k.

Zasadnym w tej sytuacji będzie przypomnienie utrwalonego od lat poglądu sformułowanego tak w doktrynie, jak też w judykaturze, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana, wtedy dopiero, gdyby w procesie dochodzenia do nich, Sąd uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., pominął istotne w sprawie dowody, lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolnoodwoławczej.

Zarzut przy tym obrazy przepisu art. 7 k.p.k. i w związku z tym dokonania błędnych ustaleń faktycznych może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający - oceniając dowody - naruszy zasady logicznego rozumowania, nie uwzględni przy ich ocenie wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Ocena dowodów dokonana z zachowaniem wymienionych kryteriów pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k., gdy nadto sąd nie orzeknie, z obrazą art. 410 k.p.k. i art. 424 § 2 k.p.k. oraz nie uchybi dyrektywie art. 5 § 2 k.p.k. Tego rodzaju uchybień, tak w procesie dokonywania ustaleń faktycznych, jak też w odniesieniu do uzasadnienia wyroku Sądu meriti, sąd odwoławczy absolutnie nie stwierdził ich istnienia i w żadnym stopniu nie uwiarygodnili skarżący.

Wbrew temu co wynika z apelacji, kwestionowane dowody, które podlegały weryfikacji Sądu Okręgowego, ocenione zostały zgodnie z regułami swobody określonymi w art. 7 k.p.k., a swoje w tym względzie stanowisko Sąd ten w sposób należyty umotywował w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Odmienna ocena dowodów, korzystna dla oskarżonych, jest naturalnie prawem jego obrońców. Nie wynika z niej jednak samo przez się, by ocena dokonana w sprawie przez Sąd Okręgowy charakteryzowała się brakiem bezstronności lub dowolnością.

Równość wobec prawa, stanowiąca podstawę wszelkiej sprawiedliwości, wymaga, aby zasady postępowania dowodowego były stosowane bez względu na to kto in concreto na tym korzysta, a kto traci. Nie ma więc w polskim prawie dowodowym takiej reguły, która nadawałaby pierwszeństwo dowodom korzystnym dla oskarżonego przed dowodami przemawiającymi na jego niekorzyść, tak jak i nie ma reguły o przeciwstawnej wymowie.

Tym samym wniosek sformułowany w zaskarżonym wyroku co do tego, że oskarżeni są sprawcami przypisanych mu czynów i są winni, jest wnioskiem koniecznym.

Mimo obszerności wywodów apelujących nie zostały skutecznie zakwestionowane ustalenia, że pokrzywdzony bank niekorzystnie rozporządził mieniem udzielając oskarżonym kredytu (czego nie można mylić z wyrządzeniem szkody – przyp. SA). Niekorzystność rozporządzenia mieniem – w realiach sprawy – udzielenia kredytu oskarżonym, objawiała się zwiększonym ryzykiem braku spłaty, na co wpływ miały oświadczenia wnioskujących o kredyt. Owo niekorzystne rozporządzenie mieniem poprzedzone było wprowadzeniem pracowników banku w błąd. Tym okolicznościom zresztą skarżący zdają się nie przeczyć, akcentując jedynie i wywodząc – jak wnioskować można z treści apelacji – że oskarżeni nie mieli świadomości przekazania pokrzywdzonemu nieprawdziwych informacji mających znaczenie dla udzielenia wnioskowanego kredytu. Tezy te są oczywiście dowolne. Dość powiedzieć, że gdyby przedmiotowe oświadczenia kredytobiorców nie miały znaczenia dla udzielenia kredytu bank by ich nie żądał. Z kolei wyjaśnienia oskarżonych, że nie mieli świadomości nieprawdziwości swoich oświadczeń musiały zostać ocenione w zgodzie z art. 7 kpk jako niewiarygodne, wręcz rażąco naiwne. Zauważyć choćby trzeba, że od początku kredytobiorcy mieli problemy ze spłatą kredytu, właśnie za sprawa powstałych wcześniej i nieuregulowanych zobowiązań, czemu przeczyli w przedmiotowych oświadczeniach. Nie do przyjęcia w świetle zasad doświadczenia życiowego i reguł prawidłowego rozumowania jest tłumaczenie, że umorzenie czy bezskuteczność prowadzonych wobec oskarżonych egzekucji, mogła wywołać w ich świadomości przekonanie, że ich majątek jest wolny od obciążeń, nie jest zagrożony zajęciem itp.

Poza sporem jest, że oskarżeni, po pouczeniu o odpowiedzialności karnej, oświadczyli i zapewnili bank, że na dzień zawarcia umowy kredytowej:

- nie opóźniają się z zapłatą żadnych zobowiązań,

- nie jest prowadzone i nie istnieje zagrożenie wszczęcia przeciwko nim postępowania sądowego, arbitrażowego lub administracyjnego, które mogłoby wywrzeć istotny niekorzystny wpływ na sytuację prawną lub finansową lub na wyniki działalności lub na zdolność do wykonania jego zobowiązań wynikających z umowy,

- ich majątek, w tym jego przyszłe dochody, są wolne od jakichkolwiek obciążeń oraz od jakichkolwiek praw osób trzecich, a zawarcie umowy oraz jej wykonanie nie spowoduje powstania lub zobowiązania do ustanowienia obciążenia majątku, w tym przyszłych dochodów.

Był to oczywisty fałsz - co wynika z niekwestionowanych ustaleń zawartych na stronach 13-20 uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Apelujący żadną miarą nie wykazali, że treść owych oświadczeń była dla banku irrelewantna z perspektywy podjęcia decyzji o przyznaniu kredytu. Żaden dowód tego nie potwierdza. Skoro bank owych oświadczeń żądał to jako jedynie logiczny wniosek jawi się taki, że niezłożenie owych oświadczeń, albo potwierdzenie w nich faktów, którym oskarżeni zaprzeczali, wykluczały przyznanie kredytu. Nie uwalnia oskarżonych od odpowiedzialności za przypisane przestępstwa nawet to, że pracownicy banku mieli możliwość weryfikacji prawdziwości oświadczeń kredytobiorców i nie zachowali w tej materii należytej ostrożności.

Nie przeczy Sąd Okręgowy forsowanym w apelacjach tezom, że oskarżeni mieli zamiar spłaty kredytu ani temu, że w oparciu o sporządzony przez nich biznesplan, byli przekonani o możliwości wywiązania się z umowy z bankiem. Rzec również można, że nie wyrządzili bankowi szkody, ponieważ zabezpieczenie kredytu jest na tyle wystarczające, iż pozwoli bankowi zaspokoić swoją wierzytelność. Zgodzić należy się również z tym, że pracownikom banku zależało na udzieleniu kredytu, z czym wiązały się znaczne marże i prowizje. Nie ma to jednak żadnego znaczenia dla ustaleń o realizacji znamion przypisanych im przestępstw. Okoliczności te obniżają jedynie karygodność czynu, co uwzględnił Sąd I instancji orzekając kary nieizolacyjne w minimalnym ustawowym progu. Wnioskowane w apelacjach dowody mogą co najwyżej dowieść tychże nieistotnych dla znamion oszustwa okoliczności. Wszystkie te kwestie należycie Sąd Okręgowy omówił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i nie ma potrzeby tego powtarzać.

Podnoszone w apelacjach zarzuty i wnioski dowodowe całkowicie abstrahują od okoliczności mających znaczenie dla prawidłowej oceny prawnokarnej zachowania oskarżonych, nie mogą zatem doprowadzić do podważenia trafności zaskarżonego wyroku. Z tych wszystkich powodów, jako prawidłowy, został on utrzymany w mocy.

Janusz Godzwon

Andrzej Kot

Łukasz Franckiewicz

Dodano: 5 września 2024, Opublikował(a): Anna Turek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu
Osoba, która wytworzyła informację: Andrzej Kot, Janusz Godzwon , del Łukasz Franckiewicz
Data wytworzenia informacji: 17 kwietnia 2024