Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Piotr Kaczmarek

Sędziowie: SA Janusz Godzwon

SA Artur Tomaszewski (spr.)

Protokolant: Magdalena Szymczak

przy udziale prokuratora Prokuratury (...) we W. Jarosława Rybczyńskiego

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2025 r.

sprawy M. A. (1)

oskarżonego o czyny z art. 158 § 3 kk, z art. 191 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

D. M. (1)

oskarżonego o czyn z art. 158 § 3 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

z dnia 6 sierpnia 2024 r. sygn. akt III K 30/24

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. A. (1) w ten sposób, że:

a.  w miejsce czynu przypisanego w punkcie I części rozstrzygającej uznaje go za winnego tego, że w dniu 30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z D. M. (1), brał udział w pobiciu M. R. podczas którego naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, poprzez wielokrotne uderzanie M. R. pięściami po głowie i twarzy, a w szczególności w nos, czym spowodowali u niego uszkodzenia naczyń nosa, zmiany urazowe nosa, ranę nosa w kształcie litery (...), o brzegach nierównych, podbiegniętych krwawo z widocznymi w dnie mostkami tkankowymi z sączącą się z niej krwią, otarcie naskórka w okolicy czołowej, podbiegnięcia krwawe na powiece dolnej oka lewego to jest przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 1 k.k. wymierza mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności,

b.  w miejsce czynu przypisanego w punkcie II części rozstrzygającej uznaje go za winnego tego, że w dniu 30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...) działając w zamiarze bezpośrednim stosując przemoc wobec B. C. kilkukrotnie uderzył ją w twarz czym spowodował u niej naruszenie czynności narządu ciała trwające nie dłużej niż 7 dni, tj. przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. i za to na podstawie z art. 157 § 2 k.k. wymierza mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego D. M. (1) w ten sposób, że w miejsce czynu przypisanego w punkcie III części rozstrzygającej uznaje go za winnego tego, że w dniu 30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. A. (1), brał udział w pobiciu M. R. podczas którego naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, poprzez wielokrotne uderzanie M. R. pięściami po głowie i twarzy, a w szczególności w nos czym spowodowali u niego uszkodzenia naczyń nosa, zmiany urazowe nosa, ranę nosa w kształcie litery (...), o brzegach nierównych, podbiegniętych krwawo z widocznymi w dnie mostkami tkankowymi z sączącą się z niej krwią, otarcie naskórka w okolicy czołowej, podbiegnięcia krwawe na powiece dolnej oka lewego to jest przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

III.  w pozostałej części zaskarżony wyrok wobec oskarżonych M. A. (1) i D. M. (1) utrzymuje w mocy;

IV.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. łączy kary pozbawienia wolności orzeczone w punkcie I litera a i b niniejszego wyroku i wymierza oskarżonemu M. A. (1) karę łączną 3 (trzech) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

V.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu M. A. (1) okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania oskarżonego od dnia 30 grudnia 2023 r. godz. 19:45 do dnia 13 lutego 2024 r. godz. 16:00 i od dnia 14 kwietnia 2024 r. godz. 16:00 do dnia 26 lutego 2025r.

VI.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. B. i adw. M. L. po 1476 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę udzieloną oskarżonym z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz na rzecz adw. M. L. 197,80 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę odwoławczą;

VII.  zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, wydatkami tego postępowania obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

M. A. (1) został oskarżony o to, że:

I.  30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z D. M. (1), brał udział w pobiciu M. R. podczas którego naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, poprzez wielokrotne uderzanie M. R. pięściami po głowie i twarzy, a w szczególności w nos czym spowodowali u niego uszkodzenia naczyń nosa, zmiany urazowe nosa, ranę nosa w kształcie litery (...), o brzegach nierównych, podbiegniętych krwawo z widocznymi w dnie mostkami tkankowymi z sączącą się z niej krwią, otarcie naskórka w okolicy czołowej, podbiegnięcia krwawe na powiece dolnej oka lewego, w wyniku czego doszło do niewydolności krążeniowej w przebiegu krwawienia do przewodu pokarmowego z uszkodzonych naczyń nosa co doprowadziło do zgonu pokrzywdzonego,

tj. o czyn z art. 158 § 3 k.k.

II.  30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...) stosując przemoc wobec B. C., aby odstąpiła od obrony swojego konkubenta M. R. chroniąc go przed zadawanymi przez sprawców pobicia ciosami kilkukrotnie uderzył ją w twarz czym spowodował u niej naruszenie czynności narządu ciała trwający nie dłużej niż 7 dni,

tj. o czyn z art. 191 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

a nadto:

D. M. (1) został oskarżony o to, że :

III.  30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. A. (1), brał udział w pobiciu M. R. podczas którego naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, poprzez wielokrotne uderzanie M. R. pięściami po głowie i twarzy, a w szczególności w nos czym spowodowali u niego uszkodzenia naczyń nosa, zmiany urazowe nosa, ranę nosa w kształcie litery (...), o brzegach nierównych, podbiegniętych krwawo z widocznymi w dnie mostkami tkankowymi z sączącą się z niej krwią, otarcie naskórka w okolicy czołowej, podbiegnięcia krwawe na powiece dolnej oka lewego, w wyniku czego doszło do niewydolności krążeniowej w przebiegu krwawienia do przewodu pokarmowego z uszkodzonych naczyń nosa co doprowadziło do zgonu pokrzywdzonego,

tj. o czyn z art. 158 § 3 k.k.

Sąd Okręgowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2024 r., sygn. akt: III K 30/24:

I.  uznał oskarżonego M. A. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku, tj. popełnienia czynu z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 6 (sześciu) lat pozbawienia wolności.

II.  uznał oskarżonego M. A. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku, tj. czynu z art. 191 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie przepisu z art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

III.  uznał oskarżonego D. M. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku, tj. popełnienia czynu z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności.

IV.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył oskarżonemu M. A. (1) kary pozbawienia wolności orzeczone w pkt I i II części dyspozytywnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 6 (sześciu) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

V.  na podstawie art. 46 § 2 k.k. orzekł od oskarżonego M. A. (1) na rzecz pokrzywdzonej B. C. nawiązkę w wysokości 1000 (tysiąca) złotych w następstwie skazania za przestępstwo w pkt II części dyspozytywnej wyroku.

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył:

- oskarżonemu M. A. (1) okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 30 grudnia 2023 r. godz. 19:45 do dnia 13 lutego 2024 r. godz. 16:00 i od dnia 14 kwietnia 2024 r. godz. 16:00 do dnia 06 sierpnia 2024 r.

- oskarżonemu D. M. (1) okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 30 grudnia 2023 r. godz. 15:05 do dnia 06 sierpnia 2024 r.

VII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz:

- adwokata M. L. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę (...),20 (dwa tysiące pięćset dziewięć i 20/100) złotych wraz z podatkiem VAT oraz kwotę 386,40 (trzysta osiemset sześć 40/100) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. A. (1) z urzędu;

- adwokata R. B. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę (...),20 (dwa tysiące pięćset dziewięć i 20/100) złotych wraz z podatkiem VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu D. M. (1) z urzędu.

VIII. zwolnił oskarżonych M. A. (1) i D. M. (1) od ponoszenia kosztów sądowych w tym opłaty zaliczając wydatki poniesione w sprawie od chwili wszczęcia postępowania na rachunek Skarbu Państwa.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońcy obu oskarżonych.

Obrońca oskarżonego M. A. (1) – adw. M. L. – zaskarżył wyrok w części - co do punktów 1, 2, 4, 5 zaskarżonego wyroku, zarzucając na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na jego treść, mianowicie art. 2 § 2 w zw. z art. 4 w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez:

- w odniesieniu do zarzutu kwalifikowanego z art. 158 § 3 k.k. – przyjęcie, iż odmowa skorzystania z pomocy medycznej przez pokrzywdzonego M. R. nie miała wpływy na jego późniejszy zgon, w sytuacji gdy był to proces opisany przez biegłego jako powolny, a w konsekwencji na zmianę kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu;

- w odniesieniu do drugiego z zarzuconych oskarżonemu czynów – przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się pobicia B. C., w sytuacji gdy nie przyznał się on do zarzucanego mu czynu, a nadto B. C. miała pretensje do oskarżonego za śmierć M. R..

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o złagodzenie kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego M. A. (1) za czyn popełniony na szkodę M. R. oraz o uniewinnienie go od zarzutu popełnienia czynu na szkodę B. C..

Obrońca oskarżonego D. M. (1) – adw. R. B. – zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu wyczerpania przez oskarżonego znamion przestępstwa typizowanego art. 158 § 3 k.k. w szczególności objęcia nieumyślnością skutku, powstały w konsekwencji.

2)  naruszenia art. 4, 5 § 2 i 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego w tej części, rozstrzygnięcie okoliczności na niekorzyść oraz nieuwzględnienie okoliczności na korzyść oskarżonego, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności percepcji oskarżonego tempore criminis.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie względnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Obie apelacje obrończe częściowo zasługują na uwzględnienie, przede wszystkim w zakresie kwestionującym odpowiedzialność karną oskarżonych za skutek w postaci śmierci M. R..

W sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, że obaj oskarżeni bili pokrzywdzonego, przy czym głównym bijącym był M. A. (1), a D. M. (1) tylko kilka razy uderzył pokrzywdzonego, jednak zarazem dodatkowo słownie zachęcał M. A. (1) do bicia M. R.. Wynika to jednoznacznie z zeznań bezpośredniego świadka zdarzenia B. C., co do których brak jakichkolwiek podstaw, aby nie dać im wiary.

To, że obaj oskarżeni bili pokrzywdzonego nie oznacza jednak, że odpowiadają za nieumyślny skutek w postaci śmierci pokrzywdzonego. Jest oczywistym, że między ich działaniem a śmiercią pokrzywdzonego istnieje związek przyczynowy, ale samo istnienie takiego związku nie przesądza jeszcze o odpowiedzialności na gruncie prawa karnego materialnego za skutek, w tym także skutek nieumyślny. Musi być spełnione dodatkowe kryterium (aprobowane i doktrynie, i w judykaturze) w postaci obiektywnego przypisania skutku w sytuacji, jak w niniejszej sprawie, gdy między działaniem sprawców a skutkiem pojawił się dodatkowy czynnik, który także mógł mieć wpływ na zaistnienie owego skutku. Odpowiedzieć sobie należy zatem na pytanie, czy gdyby ów czynnik nie zaistniał, to skutek w postaci śmierci pokrzywdzonego i tak by nastąpił?

W tym przypadku takich czynników było nawet kilka. Po pierwsze, pokrzywdzony w pełni świadomie odmówił zgody na zabranie go do szpitala przez zespół pogotowia ratunkowego wezwany zaraz po pobiciu. Następnie minęło kilkanaście godzin od momentu pobicia do momentu zaistnienia skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego, w którym to czasie następowało stopniowe wewnętrzne wykrwawianie się pokrzywdzonego. Jak stwierdził biegły zakresu medycyny sądowej w wydanej opinii, której treść i wnioski nie są kwestionowane: „Wyniki sekcji zwłok i dane z akt sprawy pozwalają na przyjęcie, że przyczyną powolnej śmierci denata była niewydolność krążeniowa w przebiegu krwawienia do przewodu pokarmowego z uszkodzonych naczyń nosa.” (k. 154)

Patrząc zaś chronologicznie na przebieg całego zdarzenia, to do pobicia pokrzywdzonego przez oskarżonych doszło około godz. 14.00 w dniu 30 grudnia 2023 r.

Karetka pogotowia ratunkowego przyjechała około godz. 14.30.

Pokrzywdzony nie zgodził się wówczas na zabranie go do szpitala.

Następnie, jak wynika z dalszych niekwestionowanych ustaleń Sądu a quo, B. C. i pokrzywdzony dalej razem spożywali alkohol, po czym oboje zasnęli. Gdy B. C. próbowała w nocy obudzić partnera, ten nie reagował, jednak nie wezwała skutecznie pogotowia, bo miała zablokowany telefon, a sąsiadka nie otwierała drzwi, więc tylko napiła się alkoholu i ponownie zasnęła. Rano stwierdziła, że M. R. jest martwy.

Dodatkowo nadmienić należy, że jak wynika z zeznań świadka N. H., będącej sąsiadką B. C. (cyt.): „Samym wieczorem kolega tego zmarłego i tej sąsiadki przyszedł do mnie, żebym poszła namówić M. ,który miał być pobity czy by nie chciał jechać do szpitala. On nie chciał jechać do szpitala. Byłam tam w jego mieszkaniu do 5 min, była też konkubina, która wcześniej prosiła mnie, żebym dzwoniła po policję i jego kolega. M. leżał na łóżku. Powiedziałam mu, że jest w poważnym stanie i powinien jechać do szpitala, bo źle może to się skończyć. Twarz miał bokiem położoną na łóżku na którym leżał. Nie widziałam żadnej krwi na nim, ale widziałam, że była podłoga pobrudzona krwią. Widziałam też krew na jego ubraniu. Nie widziałam w ogóle jego twarzy z uwagi na to, że była odwrócona i on się do mnie nie odzywał. Był wtedy przytomny, bo wtedy coś mruczał, ale nie rozumiałam jego wypowiedzi. Konkubina nic nie mówiła na temat tego co się stało. Prosiłam go tylko, żeby jechał do szpitala i szybko uciekłam stamtąd.” (k. 343). Powyższe znajduje potwierdzenie w zeznaniach B. C. (por. k. 368).

Z tego można wnioskować, że pokrzywdzony pomimo doznanych obrażeń konsekwentnie odmawiał udania się do szpitala, gdzie przecież mogła być mu udzielona skutecznie właściwa pomoc medyczna.

W świetle powyższych faktów, Sąd odwoławczy podziela stanowisko obrońcy oskarżonego A., że szczególną uwagę winno przykuć określenie śmierci denata jako powolnej. Długotrwałość tego procesu pozwala zasadnie przyjąć, iż skorzystanie z pomocy medycznej przez pokrzywdzonego uratowałoby jego życie.

Słusznie zauważa też obrońca, że M. R. odmawiał skorzystania z pomocy medycznej w sposób świadomy i przytomny. Decyzja ta okazała się dla pokrzywdzonego zgubna, przy czym jednocześnie była ona oderwana od działania sprawców jego pobicia.

Zasadnie podnosi również obrońca, że niebezpieczeństwo bezpośrednie to takie, którego następnym elementem jest już określony skutek; w rozpatrywanej sytuacji pomiędzy działanie sprawców a śmierć pokrzywdzonego wprowadzony został czynnik, który nie był zależny od oskarżonych, a niewątpliwie, co najmniej w istotnym stopniu, doprowadził do zgonu M. R.. Agonia pokrzywdzonego trwała wiele godzin, w tym czasie, co najmniej dwukrotnie, odmówił skorzystania z pomocy, która, gdyby został mu udzielona, najpewniej ocaliłaby jego życie.

Sąd odwoławczy zwraca w tym miejscu uwagę, że wynik badania krwi pokrzywdzonego pobranej od niego po śmierci wskazuje, że nie stwierdzono obecności alkoholu w jego organizmie. Z tego także można zasadnie wnioskować, że proces umierania był tak bardzo rozciągnięty w czasie, że zdążył on wytrzeźwieć zanim zmarł.

Rację ma więc obrońca oskarżonego A., że śmierć pokrzywdzonego nie była prostym następstwem pobicia go przez oskarżonych, co winno skutkować przypisaniem im jedynie odpowiedzialności za typ podstawowy przestępstwa opisanego w art. 158 k.k.

W takim też kontekście należy rozpatrywać słuszność zarzutu apelacyjnego obrońcy drugiego oskarżonego D. M. (1) błędu w ustaleniach faktycznych związanego z przypisaniem skutku z art. 158 § 3 k.k.

Dodatkowo zaznaczyć należy, że także od strony nieumyślności związanej w tym przypadku z odpowiedzialnością za skutek, zasadnie można mieć poważne wątpliwości, czy obaj oskarżeni bijąc pokrzywdzonego w ustalony sposób mogli przewidzieć skutek w postaci śmierci pokrzywdzonego wynikający przecież z rozciągniętego w czasie stopniowego wykrwawienia się do wewnątrz, gdy oczywistym jest, że zewnętrze objawy i obrażenia nie wskazywały, że taki skutek może nastąpić. Prawdą jest, że bili pokrzywdzonego w ten sposób, że wielokrotne uderzali go pięściami po głowie i twarzy, w tym w nos, ale wydaje się, że przy stwierdzonych obrażeniach zewnętrznych zadanych tymi uderzeniami (uszkodzenia naczyń nosa, zmiany urazowe nosa, rana nosa w kształcie litery (...), o brzegach nierównych, podbiegniętych krwawo z widocznymi w dnie mostkami tkankowymi z sączącą się z niej krwią, otarcie naskórka w okolicy czołowej, podbiegnięcia krwawe na powiece dolnej oka lewego) typowym, normalnym i możliwym do przewidzenia następstwem tego rodzaju zachowania nie jest jednak śmierć człowieka.

Niezasadny jest zaś zarzut tego obrońcy oskarżonego M. obrazy art. 4, 5 § 2 i 7 k.p.k., co świadomości D. M. (1), że bierze udział w pobiciu. Przecież on sam także zadawał ciosy pokrzywdzonemu, jak i zachęcał M. A. (1) do bicia pokrzywdzonego. Niewątpliwie mamy tutaj do czynienia ze świadomym współudziałem ze sobą obu sprawców pobicia.

Kwestia poczytalności D. M. (1) także co do możliwości przewidywania skutków swego zachowania została prawidłowo oceniona w oparciu o treść opinii biegłych psychiatrów i psychologa, którzy jednoznacznie stwierdzili, że nie jest on osobą upośledzoną umysłowo i że pomimo stwierdzonych u niego zaburzeń w sferze psychicznej oraz uzależnienia od alkoholu, miał w pełni zachowaną zdolność do rozpoznania znaczenia popełnionego czynu i pokierowania swoim postępowaniem, a tym samym nie zachodzą warunki z art. 31 § 1 i 2 k.k. (por. k. 207-208).

Odmienne stanowisko obrońcy w tym zakresie ma charakter wyłącznie polemiczny z treścią opinii, która jako pełna i stanowcza oraz wewnętrznie niesprzeczna nie budziła żadnych wątpliwości (art. 201 k.p.k.)

W konsekwencji brak było jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia wniosków apelacyjnych tego obrońcy o zmianę wyroku i uniewinnienie D. M. (1), względnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd odwoławczy przypisał obu oskarżonym, biorąc pod uwagę kierunek apelacji wniesionych wyłącznie na ich korzyść, „jedynie” odpowiedzialność z art. 158 § 1 k.k. za udział w pobiciu M. R. polegającym na narażeniu go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, poprzez wielokrotne uderzanie M. R. pięściami po głowie i twarzy, a w szczególności w nos, w wyniku czego doznał on uszkodzenia naczyń nosa, zmiany urazowe nosa, ranę nosa w kształcie litery (...), o brzegach nierównych, podbiegniętych krwawo z widocznymi w dnie mostkami tkankowymi z sączącą się z niej krwią, otarcie naskórka w okolicy czołowej, podbiegnięcia krwawe na powiece dolnej oka lewego.

Sąd odwoławczy mając na względzie brak odpowiedzialności oskarżonych za nieumyślny skutek w postaci śmierci pokrzywdzonego wyeliminował z opisu ostatecznie przypisanych im czynów sformułowanie: „w wyniku czego doszło do niewydolności krążeniowej w przebiegu krwawienia do przewodu pokarmowego z uszkodzonych naczyń nosa co doprowadziło do zgonu pokrzywdzonego”. W konsekwencji, wobec zmiany kwalifikacji z art. 158 § 3 k.k. na typ podstawowy z art. 158 § 1 k.k., należało zmniejszyć też wysokość kar pozbawienia wolności wymierzonych obu oskarżonym, tak aby nie przekraczały one stopnia ich zawinienia i odpowiadały stopniowi społecznej szkodliwości ostatecznie przypisanego im czynu.

Wymierzając oskarżonemu M. A. karę 3 lat pozbawienia wolności miano na uwadze, że to on głównie i najmocniej bił pokrzywdzonego, przy czym uderzenia pięścią skierowane były wyłącznie w głowę i twarz pokrzywdzonego, co niewątpliwie narażało go na bezpośrednie niebezpieczeństwa utraty życia, tym bardziej, że przecież następnie taki skutek nastąpił. Obciążała tego oskarżonego przy wymiarze kary jego dotychczasowa wielokrotna karalność.

Wymierzając oskarżonemu D. M. (1) karę 2 lat pozbawienia wolności miano na uwadze jego mniejszą rolę w popełnieniu tego czynu niż oskarżonego A.. Na korzyść oskarżonego D. M. przemawiał fakt, że do tej pory nie był karany za przestępstwa, a w karcie karnej figuruje tylko jedno ukaranie za wykroczenie.

Odnośnie drugiego z przypisanych oskarżonemu M. A. czynów, to brak było podstaw do jego całkowitego uniewinnienia, o co wnosił jego obrońca. Przecież obciążały go jednoznaczne w tym zakresie zeznania pokrzywdzonej B. C., ich ocena jest prawidłowa, natomiast częściowo wadliwa była jedynie subsumpcja ustalonego zachowania oskarżonego. Zdaniem Sądu odwoławczego nie wyczerpał on znamion przestępstwa z art. 191 § 1 k.k., bo nie taki był jego zamiar. Można by tu rozważać odpowiedzialność z art. 231b k.k., ale apelacja wniesiona została wyłącznie na korzyść oskarżonego, co uniemożliwiało ewentualną zmianę w tym kierunku.

Dlatego zmieniono częściowo opis tego czynu i w jego miejsce uznano M. A. (1) za winnego tego, że w dniu 30 grudnia 2023 r. w G., woj. (...) działając w zamiarze bezpośrednim stosując przemoc wobec B. C. kilkukrotnie uderzył ją w twarz czym spowodował u niej naruszenie czynności narządu ciała trwające nie dłużej niż 7 dni, tj. przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. i za to na podstawie z art. 157 § 2 k.k. wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekracza stopnia zawinienia oskarżonego i odpowiada stopniowi społecznej szkodliwości przypisanego czynu, w tym okolicznościom jego popełnienia (w trakcie pobicia M. R., gdy B. C. próbowała przeszkodzić w dalszym biciu pokrzywdzonego), a także skutkom tego czynu.

Tak więc spośród wniosków apelacyjnych obrońcy oskarżonego A. zasadny był wniosek o złagodzenie kary wymierzonej za pierwszy czyn, natomiast niezasadny całkowicie był wniosek o uniewinnienie go od zarzutu popełnienia czynu na szkodę B. C..

Ponieważ Sąd odwoławczy zmienił obie kary jednostkowe wymierzone oskarżonemu A., należało na nowo wymierzyć mu karę łączną pozbawienia wolności.

Przy jej wymiarze kierowano się zasadą asperacji, gdyż choć oba czyny miały miejsce w tym samym czasie i były skierowane przeciwko temu samemu dobru prawnie chronionemu, to jednak zostały popełnione na szkodę dwóch różnych osób. Tak orzeczona kara łączna spełnia też cele, o jakich mowa w art. 85a kk, przy czym przy jej wymiarze nie sposób również pominąć, że oskarżony jest osobą kilkakrotnie wcześniej karaną, w tym za przestępstwa podobne. Zaznaczyć zarazem należy, że zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 85a k.k., cel ogólnoprewencyjny związany z odstraszaniem innych potencjalnych sprawców tego typu czynów winien mieć pierwszeństwo przy orzekaniu kary łącznej przed celami związanymi z prewencją indywidulaną.

Na poczet kary łącznej, w oparciu o art. 63 § 1 k.k., zaliczono temu oskarżonemu okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania z wyłączeniem okresu, kiedy miał wprowadzoną do wykonania karę pozbawienia wolności orzeczoną w innej sprawie (por. k. 232).

Sąd odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. B. i adw. M. L. po 1476 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę udzieloną oskarżonym z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz na rzecz adw. M. L. 197,80 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę odwoławczą. Rozstrzygnięcie to znajduje podstawę w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1184 z późn. zm.), zaś wysokość wynagrodzenia została ustalona w oparciu o § 4 ust. 1 i 3 oraz § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 763).

Z uwagi na trudną sytuację materialną oskarżonych i orzeczone wobec nich bezwzględne kary pozbawienia wolności, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono obu oskarżonych od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, w konsekwencji wydatkami tego postępowania obciążając Skarb Państwa.

SSA Janusz Godzwon

SSA Piotr Kaczmarek

SSA Artur Tomaszewski