Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2024r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSA Bogusław Tocicki (spr.)

Sędziowie SSA Artur Tomaszewski

SSA Andrzej Szliwa

Protokolant Wiktoria Dąbrowicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 16 maja 2024r.

w sprawie skazanej H. P., córki P. i J. z domu Z. urodzonej (...) w S.

wniosku obrończyni z urzędu skazanej, adw. S. B. z dnia 16 kwietnia 2024r.

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20, zmienionego wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, skazującego H. P., za przestępstwo z art. 211 k.k., na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 (trzech) lat próby wraz z oddaniem skazanej pod dozór kuratora sądowego i zobowiązaniem do informowania go o przebiegu okresu próby oraz orzeczeniem nawiązki na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. P. w wysokości 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych,

na podstawie art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k., art. 547 § 3 k.p.k. i art. 544 § 3 k.p.k.

I.  wznawia postępowanie i uchyla wyrok Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20 oraz zmieniający go wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, a także:

1)  uniewinnia oskarżoną H. P. od zarzuconego jej i przypisanego przestępstwa z art. 211 k.k., polegającego na tym, że od dnia 26 czerwca 2019r. do dnia wydania wyroku przez Sąd I instancji, w D. (Irlandia ) i S., bez porozumienia z ojcem S. P., bez zamiaru powrotu, wyjechała w dniu 19 marca 2018r. z Irlandii do Polski, zabierając wbrew jego woli małoletnią, E. P., a następnie wbrew postanowieniu zabezpieczającemu Metropolitarnego Sądu Rejonowego w Dublinie z dnia 06 marca 2019r. (nr ref (...)), nakazującemu złożenie paszportu małoletniej w tamtejszym wydziale prawa rodzinnego i zakazie jej wywiezienia z jurysdykcji tamtejszego sądu oraz wbrew jego woli, jako osoby ustanowionej wyłącznym opiekunem dziecka powołanym do wykonywania władzy rodzicielskiej, bez prawa matki do kontaktów z małoletnią, na podstawie prawomocnego orzeczenia w/w Sądu z dnia 25 czerwca 2019r. (nr ref. 1819/2019) oraz wbrew prawomocnemu w dniu 22 lutego 2019r. orzeczeniu Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 09 października 2018r. (III Nsm 386/18) i postanowieniu tego Sądu z dnia 11 kwietnia 2019r., zlecającego kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie H. P., przetrzymuje ją w nieustalonym miejscu pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, bez zamiaru przywiezienia małoletniej do Irlandii, do miejsca zamieszkania ojca, czym działała na szkodę wymienionego S. P.;

2)  uchyla orzeczenia akcesoryjne związane ze skazaniem, a mianowicie:

a)  o zasądzeniu od oskarżonej H. P. na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. P. , na podstawie art. 46 § 2 k.k., nawiązki w wysokości 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych;

b)  o zasądzeniu od oskarżonej H. P. na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. P. kosztów zastępstwa procesowego: w wysokości 3.000,- (trzech tysięcy) złotych (za postępowanie przed Sądem I instancji) oraz w wysokości 840,- (ośmiuset czterdziestu) złotych (za postępowanie przed Sądem II instancji);

c)  na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. obciąża Skarb Państwa kosztami tego postępowania karnego w całości;

II.  zasadza od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. B. 720,- (siedemset dwadzieścia) złotych, w tym podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu udzieloną skazanej H. P. w postępowaniu wznowieniowym;

III.  stwierdza, że koszty sądowe w sprawie o wznowienie postępowania ponosi Skarb Państwa.

Artur Tomaszewski Bogusław Tocicki Andrzej Szliwa

UZASADNIENIE

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, H. P. została uznana za winną tego, że od dnia 26 czerwca 2019r. do dnia wydania wyroku przez Sąd I instancji, w D. (Irlandia ) i S., bez porozumienia z ojcem S. P., bez zamiaru powrotu, wyjechała w dniu 19 marca 2018r. z Irlandii do Polski, zabierając wbrew jego woli małoletnią E. P., a następnie wbrew postanowieniu zabezpieczającemu Metropolitarnego Sądu Rejonowego w Dublinie z dnia 06 marca 2019r. (nr ref 1819/2019), nakazującemu złożenie paszportu małoletniej w tamtejszym wydziale prawa rodzinnego i zakazie jej wywiezienia z jurysdykcji tamtejszego sądu oraz wbrew jego woli, jako osoby ustanowionej wyłącznym opiekunem dziecka powołanym do wykonywania władzy rodzicielskiej, bez prawa matki do kontaktów z małoletnią, na podstawie prawomocnego orzeczenia w/w Sądu z dnia 25 czerwca 2019r. (nr ref. 1819/2019) oraz wbrew prawomocnemu w dniu 22 lutego 2019r. orzeczeniu Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 09 października 2018r. (III Nsm 386/18) i postanowieniu tego Sądu z dnia 11 kwietnia 2019r., zlecającego kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie H. P., przetrzymuje ją w nieustalonym miejscu pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, bez zamiaru przywiezienia małoletniej do Irlandii, do miejsca zamieszkania ojca, czym działała na szkodę wymienionego S. P., tj. przestępstwa z art. 211 k.k. i za to na podstawie art. 211 k.k. wymierzono jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 (trzech) lat próby wraz z oddaniem skazanej pod dozór kuratora sądowego i zobowiązaniem do informowania go o przebiegu okresu próby, a także orzeczeniem nawiązki na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. P. w wysokości 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2024r. obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B. złożyła wniosek o wznowienie postępowania karnego w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, oparty został o przesłanki art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k., dowodząc, że po wydaniu orzeczenia ujawniły się nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi, wskazujące na to, że skazana nie popełniła przestępstwa z art. 211 k.k. oraz domagając się uchylenia zapadłego prawomocnego wyroku i uniewinnienia skazanej H. P..

Jako podstawę wznowienia postępowania obrończyni skazanej podniosła, że po wydaniu wyroku skazującego zostały wydane przez polskie sądy postanowienia dowodzące, że orzeczenia zapadłe przed Sądem Okręgowym w Dublinie (Irlandia), ograniczające władzę rodzicielską H. P., nie miały mocy wiążącej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, co wyklucza jej odpowiedzialność na gruncie art. 211 k.k., a mianowicie:

1)  postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo – 41/20 ustalające, że orzeczenie Sądu Okręgowego w Dublinie, Region Metropolii Dublin (Irlandia) z dnia 25.06.2019r. sygnatura akt 1819/2019, dotyczące ustanowienia uczestnika postępowania S. P. wyłącznym opiekunem prawnym małoletniej E. P., ur. (...), bez prawa do kontaktów małoletniej z wnioskodawczynią H. P., nie podlega uznaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2)  postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2023r., sygn. akt I ACz – 215/23, oddalające zażalenie uczestnika postępowania S. P. na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo 41/20.

W uzasadnieniu wniosku o wznowienie postępowania karnego, obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B. dowodziła, że Sąd Okręgowy we Wrocławiu w swoim orzeczeniu z dnia 30 stycznia 2023r. wyjaśnił, że rozstrzygnięcie to oznacza, że na terytorium Polski wnioskodawczyni i uczestnik postępowania, na mocy art. 93 k.r.o., w jednakowym stopniu uprawnieni są do wykonywania władzy rodzicielskiej nad córką, natomiast w pozostałych państwach członkach Unii Europejskiej władza rodzicielska przysługiwać będzie jedynie uczestnikowi postępowania (S. P.).

Zdaniem obrończyni, nie ulega wątpliwości, że odpowiedzialność za przestępstwo z art. 211 k.k. jeden z rodziców dziecka może ponieść tylko wówczas, gdy jego władza rodzicielska została ograniczona lub gdy został jej pozbawiony (uchwała Sądu Najwyższego z 21 listopada 1979r. VI KZP – 15/79, OSNKW 1980, z. 1, poz. 2), w przeciwnym bowiem razie, oboje rodzice są osobami „ powołanymi do opieki nad małoletnim poniżej lat 15” w rozumieniu tego przepisu.

W świetle prawa polskiego orzeczenie przywołanego wyżej orzeczenia Sądu w Dublinie nie jest uznane. W konsekwencji na gruncie prawa polskiego H. P. posiada pełnię władzy rodzicielskiej, nie jest jej pozbawiona ani też władza ta w żaden sposób nie jest ograniczona, co oznacza, że nie może być zatem skazana za przestępstwo z art. 211 k.k.

Powyższego nie zmienia fakt, iż postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu sygn. akt I ACz – 215/23 zostały wydane po wydaniu wyroku skazującym H. P.. Podkreślić bowiem należy, że orzeczenie Sądu Okręgowego w Dublinie nie było nigdy uznane na terenie Rzeczpospolitej Polskiej a wymienione wyżej orzeczenia stanowią tylko potwierdzenie faktu, że to orzeczenie Sądu Okręgowego w Dublinie nigdy nie miało mocy prawnej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Nie zmienia tego również fakt, że skazana nie wykonała orzeczenia Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 9 października 2019r. prawomocnego w dniu 22 lutego 2019r. Wskazać bowiem należy, że postanowienie to nie jest orzeczeniem, które rozstrzyga o prawie do opieki.

Jak podkreślała obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B., należy się zgodzić się należy z poglądem zaprezentowanym w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2021r. sygn. akt II CSKP – 81/21, zgodnie z którym postanowienie sądu polskiego, odmawiające wydania małoletnich dzieci uczestnikowi w trybie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w H. dnia 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r., nr 108, poz. 528 ze zm.; dalej: Konwencja haska), nie jest orzeczeniem w przedmiocie odpowiedzialności rodzicielskiej. Zbieżność pojęć, którymi posługują się i Konwencja haska i rozporządzenie nr 2201/2003, nie jest wystarczająca dla stwierdzenia, że orzeczenie wydane na podstawie przepisów Konwencji haskiej jest orzeczeniem dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej. Celem działań podejmowanych na podstawie Konwencji jest przywrócenie stanu sprzed uprowadzenia lub zatrzymania. Rola sądu sprowadza się wówczas do zarządzenia powrotu dziecka w drodze nakazu jego wydania skierowanego do osoby, która dziecko uprowadziła i zatrzymała, po sprawdzeniu, czy spełnione zostały wszystkie przewidziane w Konwencji haskiej przesłanki dopuszczające wszczęcie przed sądem postępowania oraz czy osoba składająca wniosek jest uprawniona do wystąpienia na drogę wskazaną przez Konwencję i czy doszło do uprowadzenia dziecka w rozumieniu art. 1 (w odniesieniu do prawa przyznanego i wykonywanego na mocy ustawodawstwa jednego państwa). Cel Konwencji i sposób jego realizacji powodują, że wydane na podstawie jej przepisów orzeczenie o zwrocie dziecka nie dotyczy, nie rozstrzyga o prawie do opieki. W konsekwencji obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B. wskazała, że na terenie Rzeczpospolitej Polskiej nie istniało (lub nie było uznane) orzeczenie pozbawiające lub też ograniczające H. P. władzę rodzicielską w stosunku do małoletniej E. P.. W konsekwencji nie może ona ponosić odpowiedzialności z art. 211 k.k. Postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo – 41/20 oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2023r., sygn. akt I ACz – 215/23, oddalające zażalenie uczestnika postępowania S. P. na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo 41/20 sytuację powyższą potwierdzają, czego nie uwzględniły sądy orzekające w sprawie H. P..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniosek obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, zasługuje na uwzględnienie. W ocenie zachowania skazanej H. P. nie można się bowiem doszukać bezprawności, która jest warunkiem odpowiedzialności karnej na gruncie art. 211 k.k. W inkryminowanym okresie skazana H. P., jako matka małoletniej E. P., nie miała bowiem odebranej, ograniczonej, ani zawieszonej władzy rodzicielskiej zarówno w okresie, gdy bez porozumienia z ojcem S. P. i bez zamiaru powrotu, wyjechała w dniu 19 marca 2018r. z Irlandii do Polski, zabierając wbrew jego woli małoletnią E. P.. Do momentu przyjazdu z dzieckiem do Polski, nie obowiązywało również na terenie Rzeczpospolitej Polskiej żadne orzeczenie sądu zagranicznego, które ustanawiałoby takie odebranie, ograniczenie albo zawieszenie władzy rodzicielskiej, które rodziłoby odpowiedzialność matki małoletniej E. P., czyli skazanej H. P., na gruncie art. 211 k.k. Orzeczenie o takim charakterze (odbierające, ograniczające albo zawieszające władzę rodzicielską skazanej H. P.) nie obowiązuje także na terenie Rzeczpospolitej Polskiej do chwili obecnej, co wyklucza bezprawność jej działania na gruncie art. 211 k.k., także w odniesieniu do wykonywania orzeczenia Sądu Okręgowego w Dublinie, Region Metropolii Dublin (Irlandia) z dnia 25.06.2019r. sygnatura akt 1819/2019, na mocy art. 111 § 1 k.k.

I. Podstawowym zagadnieniem, na które zwróciła uwagę obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B., jako na podstawę do wykazania przesłanek do wznowienia postępowania, wymienionych w art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. (poprzez uznanie, że skazana nie popełniła czynu albo czyn jej nie stanowił przestępstwa) jest rozstrzygnięcie spornego zagadnienia materialnoprawnego, czy podmiotem przestępstwa z art. 211 k.k. może być jeden z rodziców małoletniego dziecka, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo którego władza rodzicielska nie została ograniczona lub zawieszona.

Wspomniana kwestia właściwie nie budziła wątpliwości w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, a także większości przedstawicieli nauki prawa karnego. Wskazywano, że wprawdzie występek uprowadzenia lub zatrzymania jest przestępstwem powszechnym, z tym jednak zastrzeżeniem, że w kręgu jego podmiotów nie mieszczą się rodzice i opiekunowie, jeżeli władza rodzicielska nie została im zawieszona, ograniczona lub odebrana.

Wskazywał ma to już Sąd Najwyższy w zachowującej aktualność uchwale z dnia 21 listopada 1979r., sygn. VI KZP – 15/79 stwierdzając, że: „ Każde z rodziców może być podmiotem przestępstwa określonego w art. 188 [obecnie art. 211] k.k. jedynie w wypadku pozbawienia, ograniczenia lub zawieszenia przysługującej mu władzy rodzicielskiej.” (OSNKW 1980, nr 1, poz. 2). Nie stanowi zatem przestępstwa z art. 211 k.k. zabranie lub zatrzymanie dziecka przez jednego z rodziców wbrew woli drugiego z rodziców, jeżeli oboje wykonują wspólnie władzę rodzicielską. Rodzice, którym przysługuje pełna władza rodzicielska nie mogą być podmiotem przestępstwa określonego w art. 211 k.k. (poprzednio art. 188 d.k.k.) (por. postanowienie SN z dnia 18.12.1992r. sygn. I KZP – 40/92, LEX nr 22106; postanowienie SN z dnia 9.12.2003r. sygn. III KK – 116/03, LEX nr 83761; wyrok SN z dnia 14.02.2019r. sygn. V KK – 42/18, LEX nr 2619350; postanowienie SN z dnia 5.09.2019r. sygn. I KZP – 7/19, LEX nr 2719113; postanowienie SN z dnia 28.06.2021r. sygn. IV KK – 260/21, LEX nr 3296171).

W uzasadnieniu wspomnianej uchwały z dnia 21 listopada 1979r., sygn. VI KZP – 15/79 Sąd Najwyższy stwierdził, że osobami powołanymi do opieki lub nadzoru nad małoletnim są przede wszystkim rodzice. Wynika to z istoty przysługującej im władzy rodzicielskiej (art. 92 k.r.o.), obejmującej w szczególności obowiązek oraz prawo do sprawowania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania (art. 95 § 1 k.r.o.). Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1 k.r.o.) i w związku z tym każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Uwzględniając to oraz unormowanie zawarte w art. 188 d.k.k. (obecnie art. 211 k.k.), Sąd Najwyższy stwierdził, że rodzice (lub jedno z nich), którym przysługuje pełna władza rodzicielska, nie mogą być podmiotem przestępstwa przewidzianego w wymienionym przepisie. Odpowiedzialność rodziców (lub jednego z nich) na podstawie art. 188 d.k.k. (obecnie art. 211 k.k.) może wchodzić w rachubę jedynie wtedy, gdy zostaną pozbawieni władzy rodzicielskiej (art. 111 k.r.o.) albo nastąpi zawieszenie (art. 110 § 1 k.r.o.) lub ograniczenie (art. 107 § 2 i art. 109 § 1 i 2 k.r.o.) tej władzy. Natomiast oddzielne zamieszkiwanie rodziców i faktyczne wykonywanie opieki oraz nadzoru nad dzieckiem tylko przez jedno z nich nie ma wpływu na zakres wspomnianej władzy drugiego z rodziców. W takim więc wypadku usunięcie dziecka spod fizycznej władzy opiekującego się nim jednego z rodziców i wbrew jego woli, jakkolwiek samowolnie, nie wyczerpuje znamion przestępstwa określonego w art. 188 d.k.k. (obecnie art. 211 k.k.). Okoliczność, że owo usunięcie dziecka spowodowało w istocie ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców wykonującego opiekę, nie zmienia postaci rzeczy ze względu na przysługujące również uprowadzającemu nadal takie same uprawnienia i obowiązki względem dziecka (OSNKW 1980, nr 1, poz. 2). Podobne stanowisko odnajmujemy w szeregu kolejnych orzeczeniach odwołujących się do wskazanej powyżej uchwały (uchwała SN z dnia 7.08.1982r., sygn. VI KZP – 18/82, OSNPG 1982/10, poz. 137; wyrok SN z dnia 5.02.1987r., sygn. V KRN – 468/87, OSNPG 1988/3, poz. 26; postanowienie SN z dnia 18.12.1992r., sygn. I KZP – 40/92; uchwała SN z dnia 9.12.2003r., sygn. III KK – 116/03, LEX nr 83761). Również małżonek, który nie jest pozbawiany władzy rodzicielskiej może być podmiotem przestępstwa uprowadzenia z art. 211 k.k. w wypadku, gdy w sprawie unieważnienia małżeństwa wykonanie władzy rodzicielskiej powierzono drugiemu małżonkowi (tak też SN w orzeczeniu z dnia 21 lipca 1960 r., VI KO 14/60, OSPiKA 1960, nr 10, poz. 159).

Podobne stanowisko przyjęła większość przedstawicieli doktryny prawa karnego (O. Górniok (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. II, Opublikowano: LexisNexis 2006, teza 7 do art. 211 k.k.; A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, Opublikowano: LEX 2010, teza 3 do art. 211 k.k.; R. A. Stefański, Przestępstwo uprowadzenia małoletniego (art. 211 k.k.), Prokuratura i Prawo 1999, nr 9, s. 67; V. Konarska-Wrzosek Violetta (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. IV, Opublikowano: WKP 2023, teza 2 do art. 211 k.k.).

Jednocześnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 lutego 1987r. sygn. V KRN – 468/87 (OSNPG 1988, nr 3, poz. 26; LEX nr 17842) podkreślił, że niewątpliwie każde zarządzenie sądu opiekuńczego, wydane na podstawie art. 109 k.r.o. stanowi jakieś ograniczenie władzy rodzicielskiej, ale nie każde z tych zarządzeń stanowi takie ograniczenie, które w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1979r. sygn. VI KZP – 15/77 (OSNKW 1980, z. 1, poz. 2) dawałoby podstawę do pociągnięcia osoby nie podporządkowującej się takiemu zarządzeniu do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 188 k.k. (obecnie art. 211 k.k.). Kwestię tę rozwinięto w doktrynie stwierdzając, że nie każde ograniczenie władzy rodzicielskiej łączy się z wyłączeniem sprawowania nad dzieckiem bieżącej pieczy. Jeśli ograniczenie władzy rodzicielskiej jest na tyle daleko idące, że powierza się jej wykonywanie tylko jednemu z rodziców (gdyż nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim lub żyją w rozłączeniu – art. 107 k.r.o.), a drugiemu określa się obowiązki wobec dziecka i dość wąsko określa uprawnienia w stosunku do niego (np. możliwość zmiany miejsca pobytu dziecka i pozostawienia go przy sobie tylko w okresie wakacji i ferii szkolnych) lub gdy powierza się sprawowanie bieżącej pieczy nad dzieckiem rodzinie zastępczej lub umieszcza w rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy (art. 109 § 2 pkt 5 k.r.o.) – to rodzic może być sprawcą przestępstwa uprowadzenia lub zatrzymania swojego dziecka (por. V. Konarska-Wrzosek, Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece [w:] System Prawa Karnego, t. 10, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2012, s. 995; także A. Muszyńska [w:] Giezek Jacek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Opublikowano: WKP 2021, teza 7 do art. 211 k.k.).

Z kolei, J. M. przedstawił stanowisko, że działanie jednego z rodziców (gdy obojgu przysługuje władza rodzicielska), polegające na uprowadzeniu lub zabraniu dziecka, przy sprzeciwie drugiego z rodziców, realizuje przedmiotowe znamię „ wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru”, stanowi ono bowiem wyraz przełamania woli drugiej z osób powołanych do opieki. Brak w takiej sytuacji możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności karnej jednego z rodziców wynika nie tyle z oceny cech podmiotu przestępstwa, co z braku bezprawności podjętego zachowania, albowiem mieści się ono w zakresie przyznanych uprawnień względem dziecka (por. J. Majewski (red.), Kodeks karny. Komentarz, Opublikowano: WKP 2024, teza 6-7 do art. 211 k.k.).

Odmienne, odosobnione stanowisko znalazło także wyraz w doktrynie (por. Z. Krauze, Rodzice jako podmiot przestępstwa z art. 199 k.k., NP 1963/45, s. 549; M. Kulik, M. Mozgawa, A. Szczekala, Przestępstwo uprowadzenia lub zatrzymania małoletniego lub osoby nieporadnej – art. 211 k.k. (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. uprowadzeń rodzicielskich), „Prawo w Działaniu” 2013/16, s. 29–30; M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, Opublikowano: LEX/el. 2024, teza 7 do art. 211 k.k.). Sprowadza się ono do tezy, że jeżeli rodzic mający pełnię władzy rodzicielskiej uprowadza dziecko, czyli zmienia jego miejsce pobytu bez zgody drugiego z rodziców i tym samym uniemożliwia temu rodzicowi jako uprawnionemu wykonywanie jego prawa do pieczy nad dzieckiem i kierowania nim (narusza jego prawo do opieki), to tym samym swoim zachowaniem wypełnia znamiona przestępstwa z art. 211 k.k. Rodzice są zobligowani do wspólnego decydowania o miejscu pobytu małoletniego, który powinien przebywać w miejscu odpowiadającym woli obojga rodziców mających pełną władzę rodzicielską. Wykładnia gramatyczna, a także w szczególności ratio legis tego przepisu nie dają podstawy do ekskulpowania rodzica, który posiadając pełną władzę rodzicielską, uprowadza dziecko wbrew woli drugiego z rodziców, również korzystającego z pełni praw rodzicielskich. Przeciwne stanowisko zapewniałoby bezkarność skłóconym rodzicom co najmniej do chwili pozbawienia lub ograniczenia władzy rodzicielskiej choćby jednego z nich. Wydaje się również, że – przy analogicznej argumentacji – możliwe jest popełnienie czynu zabronionego z art. 211 k.k. w postaci zatrzymania małoletniego przez rodzica mającego pełną władzę rodzicielską (por. M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, Opublikowano: LEX/el. 2024, teza 7 do art. 211 k.k.).

To ostatnie stanowisko jest niesłuszne, gdyż brak odpowiedzialności karnej jednego z rodziców na gruncie art. 211 k.k. bynajmniej nie pozbawia ochrony rodzica, którego interesy zostały naruszone przez uprowadzenie dziecka. Nadal posiada on ochronę prawną na podstawie Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (Dz.U. z 1995r. Nr 108, poz. 528). Orzekanie w trybie Konwencji Haskiej nie jest postępowaniem o wykonywanie władzy rodzicielskiej lub o ustalenie miejsca pobytu dziecka, w ramach którego rzeczą sądu opiekuńczego jest rozważenie, które z rodziców, ze względu na swoje predyspozycje osobiste i sytuację życiową, daje lepszą gwarancję ochrony dobra dziecka. Wyrażone w preambule Konwencji Haskiej i w poszczególnych jej przepisach przekonanie, że niezwłoczny powrót dziecka bezprawnie uprowadzonego lub zatrzymanego służy dobru tego dziecka, zakłada jako zasadę nakaz wydania bez względu na to, że warunki rozwoju psychofizycznego dziecka w miejscu uprowadzenia lub zatrzymania mogłyby okazać się lepsze w porównaniu z warunkami w miejscu stałego pobytu dziecka. Przy orzekaniu w trybie art. 13b Konwencji Haskiej zbędne jest więc badanie i porównywanie obydwu tych sytuacji, wymagane jest natomiast wyjaśnienie sytuacji dziecka w miejscu stałego pobytu dziecka przed jego bezprawnym uprowadzeniem bądź zatrzymaniem wyłącznie pod kątem istnienia poważnego ryzyka sytuacji nie do zniesienia na wypadek nakazania powrotu dziecka.

II. Analiza wskazanych wypowiedzi najwyższej instancji sądowej oraz wypowiedzi większości przedstawicieli doktryny, w pełni akceptowanych przez Sąd Apelacyjny, prowadzi do jednoznacznego wniosku, że wyjeżdżając w dniu 19 marca 2018r. z Irlandii do Polski i zabierając małoletnią córkę E. P. wbrew woli ojca S. P., oskarżona H. P. miała pełnię władz rodzicielskich zarówno w Irlandii, jak i w Polsce, a także nie obowiązywało żadne (nawet nieprawomocne albo tymczasowe) orzeczenie sądu irlandzkiego lub sądu polskiego odbierające jej władzę rodzicielską nad córką albo ograniczające lub zawieszające tę władzę.

Kolejno zapadające postanowienia przed sądami zagranicznymi, a mianowicie:

1)  postanowienie zabezpieczające Metropolitarnego Sądu Rejonowego w Dublinie z dnia 6 marca 2019r. (nr ref 1819/2019), nakazujące złożenie paszportu małoletniej córki E. P. w tamtejszym wydziale prawa rodzinnego i zakazie jej wywiezienia z jurysdykcji tamtejszego sądu oraz wbrew jego woli, jako osoby ustanowionej wyłącznym opiekunem dziecka powołanym do wykonywania władzy rodzicielskiej, bez prawa matki do kontaktów z małoletnią;

2)  prawomocne orzeczenia Metropolitarnego Sądu Rejonowego w Dublinie z dnia 25 czerwca 2019r. (nr ref. 1819/2019);

3)  orzeczenie Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 9 października 2018r. (sygn. III Nsm – 386/18), prawomocne w dniu 22 lutego 2019r. oraz postanowienie Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 11 kwietnia 2019r., zlecające kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie H. P.;

niewątpliwie mogłyby zostać uznane za orzeczenia ograniczające władzę rodzicielską oskarżonej H. P., jak również dające podstawę do jej odpowiedzialności karnej z art. 211 k.k., lecz wyłącznie pod warunkiem, że obowiązywałyby na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Tymczasem taka sytuacja nie ma miejsca.

Do momentu przyjazdu z dzieckiem do Polski, nie obowiązywało również na terenie Rzeczpospolitej Polskiej żadne orzeczenie sądu zagranicznego, które ustanawiałoby takie odebranie, ograniczenie albo zawieszenie władzy rodzicielskiej, które rodziłoby odpowiedzialność matki małoletniej E. P., czyli skazanej H. P., na gruncie art. 211 k.k. Orzeczenie o takim charakterze (odbierające, ograniczające albo zawieszające władzę rodzicielską skazanej H. P.) nie obowiązuje także na terenie Rzeczpospolitej Polskiej do chwili obecnej, co wyklucza bezprawność jej działania na gruncie art. 211 k.k., także w odniesieniu do wykonywania orzeczenia Sądu Okręgowego w Dublinie, Region Metropolii D. (Irlandia) z dnia 25.06.2019r. sygnatura akt 1819/2019, na mocy art. 111 § 1 k.k.

Jak słusznie wskazała we wniosku o wznowienie postępowania obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B. po wydaniu prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20, zmienionego wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, ujawniły się nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi, wskazujące na to, że skazana H. P. nie popełniła przestępstwa z art. 211 k.k.

Właśnie po wydaniu wyroku skazującego zapadły postanowienia polskich sądów przesadzające, że orzeczenia zapadłe przed Sądem Okręgowym w Dublinie (Irlandia), ograniczające władzę rodzicielską H. P., nie miały mocy wiążącej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, co wyklucza jej odpowiedzialność na gruncie art. 211 k.k., a mianowicie:

1)  postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo – 41/20 ustalające, że orzeczenie Sądu Okręgowego w Dublinie, Region Metropolii Dublin (Irlandia) z dnia 25.06.2019r. sygnatura akt 1819/2019, dotyczące ustanowienia uczestnika postępowania S. P. wyłącznym opiekunem prawnym małoletniej E. P., ur. (...), bez prawa do kontaktów małoletniej z wnioskodawczynią H. P., nie podlega uznaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2)  postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2023r., sygn. akt I ACz – 215/23, oddalające zażalenie uczestnika postępowania S. P. na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo 41/20.

Słusznie przy tym, obrończyni z urzędu skazanej H. P., adw. S. B. dowodziła, że Sąd Okręgowy we Wrocławiu w swoim orzeczeniu z dnia 30 stycznia 2023r. wyjaśnił, że rozstrzygnięcie to oznacza, że na terytorium Polski wnioskodawczyni i uczestnik postępowania, na mocy art. 93 k.r.o., w jednakowym stopniu uprawnieni są do wykonywania władzy rodzicielskiej nad córką, natomiast w pozostałych państwach członkach Unii Europejskiej władza rodzicielska przysługiwać będzie jedynie uczestnikowi postępowania (S. P.). W świetle prawa polskiego orzeczenie przywołanego wyżej orzeczenia Sądu w Dublinie nie jest uznane. W konsekwencji na gruncie prawa polskiego H. P. posiada pełnię władzy rodzicielskiej, nie jest jej pozbawiona ani też władza ta w żaden sposób nie jest ograniczona, co oznacza, że nie może być zatem skazana za przestępstwo z art. 211 k.k.

Powyższego nie zmienia fakt, iż postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo 41/20 oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu sygn. akt I ACz – 215/23 zostały wydane po wydaniu wyroku skazującym H. P.. Podkreślić bowiem należy, że orzeczenie Sądu Okręgowego w Dublinie nie było nigdy uznane na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, a wymienione wyżej orzeczenia stanowią tylko potwierdzenie faktu, że to orzeczenie Sądu Okręgowego w Dublinie nigdy nie miało mocy prawnej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Nie zmienia tego również fakt, że skazana nie wykonała orzeczenia Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 9 października 2019r. prawomocnego w dniu 22 lutego 2019r., a wspomniane postanowienie nie jest orzeczeniem, które rozstrzyga o prawie do opieki.

Skoro na terenie Rzeczpospolitej Polskiej nie istniało (lub nie było uznane) orzeczenie pozbawiające lub też ograniczające skazanej H. P. władzę rodzicielską w stosunku do małoletniej E. P., to w konsekwencji nie może ona ponosić odpowiedzialności z art. 211 k.k. Postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo – 41/20 oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2023r., sygn. akt I ACz – 215/23, oddalające zażalenie uczestnika postępowania S. P. na wspomniane postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu, sytuację powyższą potwierdzają, czego nie uwzględniły sądy orzekające w sprawie H. P..

Zgodnie z przepisem art. 111 § 1 k.k. warunkiem odpowiedzialności karnej przed polskim wymiarem sprawiedliwości, za przestępstwo popełnione za granicą, jest wymóg podwójnej karalności. Warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia. Zgodnie z prawem polskim skazana H. P. nie popełniła przestępstwa z art. 211 k.k., nawet jeśli organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości Republiki Irlandii uznawałyby takie zachowania na swoim terytorium za przestępstwo.

III. Warto prześledzić podstawę prawną i motywy, które legły u podstaw postanowienia Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2023r., sygn. akt XIII RCo – 41/20 oraz postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2023r., sygn. akt I ACz – 215/23, oddalającego zażalenie uczestnika postępowania S. P. na wspomniane postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu orzekający w sprawie o sygn. akt I ACz – 215/23 zgodził się z orzeczeniem Sądu Okręgowego uwzględniającym wniosek H. P. o ustalenie, że orzeczenie Sądu dla Regionu Metropolii Dublin dotyczące ustanowienia ojca dziecka wyłącznym opiekunem prawnym, nie podlega uznaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, podzielając pogląd, że zachodzi podstawa do odmowy uznania wyroku Sądu irlandzkiego uregulowana w art. 23 pkt „a” Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej Nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.U. UE. L. z 2003r. Nr 338, poz. 1), zgodnie z którym orzeczenia dotyczącego odpowiedzialności rodzicielskiej nie uznaje się, jeżeli takie uznanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie, biorąc pod uwagę dobro dziecka.

Wprawdzie wspomniane Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej Nr 2201/2003 (Dz.U. UE. L. z 2003r. Nr 338, poz. 1) zostało uchylone kolejnym Rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej Nr 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (wersja przekształcona) (Dz.U. UE. L. z 2019, Nr 178, poz. 1), jednak przepis art. 100 ust. 2 tego ostatniego aktu prawnego ustanowił zasadę, że Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej Nr 2201/2003 (Dz.U. UE. L. z 2003r. Nr 338, poz. 1) stosuje się nadal do orzeczeń wydanych w postępowaniach wszczętych, dokumentów urzędowych formalnie sporządzonych lub zarejestrowanych oraz porozumień, które stały się wykonalne w państwie członkowskim, w którym zostały one zawarte przed dniem 1 sierpnia 2022r., i które wchodzą w zakres stosowania tego rozporządzenia. Co więcej, przepis art. 39 pkt „a” Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej Nr 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (wersja przekształcona) (Dz.U. UE. L. z 2019, Nr 178, poz. 1), pozostawił nadal przesłankę odmowy uznania orzeczenia w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej jeżeli takie uznanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym powołano się na uznanie, biorąc pod uwagę dobro dziecka.

Wskazana w tych przepisach klauzula porządku publicznego ma na celu ochronę krajowego porządku prawnego przed przypadkami jego naruszenia w wyniku uznania orzeczeń sądów obcych nieodpowiadających fundamentalnym standardom prawnym (por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., I CKN 722/99, niepubl.). Podkreślić trzeba, że chodzi przy tym o sprzeczność z polskim porządkiem prawnym uznania orzeczenia sądu obcego, a nie samego orzeczenia. Przedmiotem badania sądu polskiego pozostają wyłącznie potencjalne następstwa uznania konkretnego orzeczenia sądu państwa obcego.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu orzekający w sprawie o sygn. akt I ACz – 215/23 uznał, że prawidłowo oceniono skutki orzeczenia Sądu w Dublinie z 25 czerwca 2019r. w sprawie o sygnaturze akt 1819/2019, a także żądanie ustalenie, że orzeczenie sądu zagranicznego nie podlega uznaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w trybie przepisów Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz. Urz. UE.L 2003r. Nr 338, poz. 1). Podstawą rozstrzygnięcia były zatem przepisy tego Rozporządzenia.

Odnosząc się do przedmiotu objętego rozstrzygnięciem sądu irlandzkiego, przyjął, że zgodnie z art. 21 ust. 4 Rozporządzenia 2201/2003 orzeczenie wydane w jednym państwie członkowskim jest uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania. Jednakże każda zainteresowana strona może wystąpić w trybie postępowania przewidzianego w sekcji 2 z wnioskiem o ustalenie, że orzeczenie podlega lub nie podlega uznaniu (art. 21 ust. 3). Podstawą odmowy uznania orzeczenia Sądu w Dublinie było ustalenie, że z punktu widzenia dobra dziecka właściwe jest, aby na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, gdzie dziecko przebywa od 2018r., a najpóźniej od marca 2019r., matka dziecka, czyli skazana H. P., nie była pozbawiona pieczy nad córką oraz prawa decydowania o jej sprawach dotyczących wychowania, zdrowia, edukacji, a nawet osobistych kontaktów z dzieckiem. Tymczasem orzeczenie Sądu w Dublinie status opiekuna nadaje wyłącznie ojcu dziecka, zawieszając nawet kontakty matki z córką. Biorąc pod uwagę obecną sytuację faktyczną małoletniej E. P., brak sprawowania przez ojca pieczy nad dzieckiem, czas przebywania małoletniej na terenie Polski, uczęszczanie do polskich placówek, posługiwanie się językiem polskim, jak również brak realnej możliwości sprawowania pieczy przez ojca dziecka, kierując się podstawową zasadą polskiego porządku prawnego, jaką jest dobro dziecka, rozstrzygniecie o nieuznaniu orzeczenia Sadu Republiki Irlandii uznano za trafne.

Z punktu widzenia dobra dziecka niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, w której nad dzieckiem nie jest realizowana bieżąca piecza. Nie sposób przyjąć, by negatywna ocena sprzecznego z orzeczeniem władzy sądowniczej zachowania osoby dorosłej, która uprowadza dziecko, miała uzasadniać godzenie się z poważnym ryzykiem wyrządzenia temu dziecku szkody.

Chociaż zatem Sąd Okręgowy we Wrocławiu i Sad Apelacyjny we Wrocławiu dokonały negatywnej oceny zachowania matki dziecka, skazanej H. P., która bez zgody drugiego rodzica dziecka opuściła z dzieckiem miejsce stałego pobytu dziecka w Irlandii, a także oba sądy stwierdziły, że nie uchyla to bezprawności zachowania matki, gdyż niewątpliwie nastąpiło naruszenie prawa do opieki przyznanej i wykonywanej na mocy ustawodawstwa państwa, w którym dziecko miało miejsce pobytu bezpośrednio przed uprowadzeniem, a w sprawie III Nsm 386/18 Sądu Rejonowego w Oleśnicy, nakazano powrót małoletniej do miejsca jej pobytu w Irlandii, to zastosowanie mają przepisy Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. Nr 108/1995 r., poz. 528). Niemniej, orzeczenie wydane na podstawie tej konwencji, które jest już prawomocne, do tej pory nie zostało wykonane, co ma wpływ na sytuację faktyczną dziecka. Zaskarżone rozstrzygnięcie służy zapewnieniu ochrony dobra dziecka na terytorium Polski, gdzie dziecko stale przebywa.

W postanowieniu z dnia 16 listopada 2023r., sygn. akt I ACz – 215/23 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu stwierdził wreszcie, że w toku postępowania o ustalenie czy orzeczenie podlega uznaniu sąd ocenia jedynie, czy następstwem uznania orzeczenia będzie naruszenia polskiego porządku publicznego, nie zaś czy samo orzeczenie jest sprzeczne z polskim porządkiem prawnym. Rolą sądu w tym postępowaniu było więc jedynie sprawdzenie, czy wystąpiły przewidziane w art. 23 Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz. Urz. UE.L 2003r. Nr 338, poz. 1) ściśle określone przeszkody, które na zasadzie wyjątku od art. 21 ust. 1 doprowadziły do stwierdzenia, że orzeczenie sądu irlandzkiego nie podlega uznaniu na terytorium Polski.

W wypadku rozstrzygnięcia przez polski sąd, że orzeczenie sądu zagranicznego odbierające, ograniczające lub zawieszające władzę rodzicielską rodzica, który wbrew woli drugiego z rodziców (albo innej osoby powołanej do opieki lub nadzoru), uprowadził lub zatrzymuje małoletniego poniżej lat 15, nie podlega uznaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w trybie przepisów Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz. Urz. UE.L 2003r. Nr 338, poz. 1) albo Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej Nr 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (wersja przekształcona) (Dz.U. UE. L. z 2019, Nr 178, poz. 1), to w konsekwencji rodzic taki nie ponosi odpowiedzialności karnej z art. 211 k.k.

IV. Mając na uwadze powyższe okoliczności i argumenty, na podstawie art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k., art. 547 § 3 k.p.k. i art. 544 § 3 k.p.k. wznowiono postępowanie karne i uchylono wyrok Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 12 stycznia 2022r. sygn. akt II K – 175/20 oraz zmieniający go wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 grudnia 2022r. sygn. akt IV Ka – 838/22, a także:

a)  uniewinniono oskarżoną H. P. od zarzuconego jej i przypisanego przestępstwa z art. 211 k.k., polegającego na tym, że od dnia 26 czerwca 2019r. do dnia wydania wyroku przez Sąd I instancji, w D. (Irlandia ) i S., bez porozumienia z ojcem S. P., bez zamiaru powrotu, wyjechała w dniu 19 marca 2018r. z Irlandii do Polski, zabierając wbrew jego woli małoletnią, E. P., a następnie wbrew postanowieniu zabezpieczającemu Metropolitarnego Sądu Rejonowego w Dublinie z dnia 06 marca 2019r. (nr ref 1819/2019), nakazującemu złożenie paszportu małoletniej w tamtejszym wydziale prawa rodzinnego i zakazie jej wywiezienia z jurysdykcji tamtejszego sądu oraz wbrew jego woli, jako osoby ustanowionej wyłącznym opiekunem dziecka powołanym do wykonywania władzy rodzicielskiej, bez prawa matki do kontaktów z małoletnią, na podstawie prawomocnego orzeczenia w/w Sądu z dnia 25 czerwca 2019r. (nr ref. 1819/2019) oraz wbrew prawomocnemu w dniu 22 lutego 2019r. orzeczeniu Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 09 października 2018r. (III Nsm 386/18) i postanowieniu tego Sądu z dnia 11 kwietnia 2019r., zlecającego kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie H. P., przetrzymuje ją w nieustalonym miejscu pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, bez zamiaru przywiezienia małoletniej do Irlandii, do miejsca zamieszkania ojca, czym działała na szkodę wymienionego S. P.;

b)  uchylono orzeczenia akcesoryjne związane ze skazaniem, a mianowicie:

⚫

o zasądzeniu od oskarżonej H. P. na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. P., na podstawie art. 46 § 2 k.k., nawiązki w wysokości 5.000,- (pięciu tysięcy) złotych;

⚫

o zasądzeniu od oskarżonej H. P. na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. P. kosztów zastępstwa procesowego: w wysokości 3.000,- (trzech tysięcy) złotych (za postępowanie przed Sądem I instancji) oraz w wysokości 840,- (ośmiuset czterdziestu) złotych (za postępowanie przed Sądem II instancji).

V. Wobec uniewinnienia oskarżonej H. P. od zarzuconego jej i przypisanego przestępstwa z art. 211 k.k., na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. obciążono Skarb Państwa kosztami tego postępowania karnego w całości. Jednocześnie, ze względu na zasadność wniosku o wznowienie postepowania karnego, stwierdzono, że koszty sądowe w sprawie o wznowienie postępowania ponosi Skarb Państwa.

Na podstawie art. art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. – Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz. U. z 2022r. poz. 1184 z późniejszymi zmianami) zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. B. 720,- (siedemset dwadzieścia) złotych, w tym podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu udzieloną skazanej H. P. w postępowaniu wznowieniowym.

Wysokość wynagrodzenia adwokackiego wynikała z § 11 ust. 4 pkt 1 oraz § 17 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity: Dz.U. z 2023r. poz. 1964 z późniejszymi zmianami) w związku z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 20 grudnia 2022r. sygn. SK 78/21 (Dz.U. z 2022r. poz. 2790) oraz z dnia 27 lutego 2024 r. sygn. akt SK 90/22 (Dz.U. z 2024r. poz. 300), którymi stwierdzono niekonstytucyjność przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2023r. poz. 2631 z późniejszymi zmianami).

Artur Tomaszewski Bogusław Tocicki Andrzej Szliwa