Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

POSTANOWIENIE

Dnia 17 kwietnia 2019r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Kaczmarek (spr.)

Sędziowie: SSA Bogusław Tocicki

SSA Witold Franckiewicz

po rozpoznaniu

skargi wniesionej przez J. C.

na naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki – postępowanie przed Sądem Okręgowym w Świdnicy w przedmiocie odszkodowania za niesłuszne stosowanie środków zabezpieczających – III Ko 299/15

na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2018.75 t.j.)

p o s t a n a w i a

I.  skargę J. C. oddalić;

II.  kosztami postępowania skargowego obciążyć wnoszącą skargę.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lutego 2019r. do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu wpłynęła sporządzona w dniu 24.02.2019r. przez J. C. skarga oparta na przepisach ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2018.75 t.j.).

W uzasadnieniu skargi J. C. wskazała, że w 2014r. doznała krzywdy w wyniku nieprawidłowo prowadzonego postępowania i niesłusznego pozbawienia wolności w postaci umieszczenia jej w szpitalu psychiatrycznym.

Skarżąca wniosła o stwierdzenie przewlekłości postępowania o stwierdzenie słuszności stosowania wobec niej środków zabezpieczających prowadzonego pod sygn. III Ko 299/15 oraz o zasądzenie na jej rzecz sumy pieniężnej w wysokości co najmniej 10 000 zł. W piśmie uzupełniającym wniosek z dnia 20 marca 2019r. skarżąca rozszerzyła swoje żądnie do kwoty 20 000 zł.

Sąd Apelacyjny ustalił co następuje:

Sąd Rejonowy w Świdnicy postanowieniem z dnia 28 maja 2014r. wydanym w sprawie II K 228/14, w uwzględnieniu wniosku prokuratora umorzył na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk postępowanie karne w stosunku do J. C., podejrzanej o to, że „w okresie pomiędzy 14 czerwca a 28 października 2013r. w Ż., woj. (...), znęcała się nad 26 kotami w ten sposób, że posiadając 26 kotów w mieszkaniu przy ul. (...), utrzymywała te zwierzęta w niewłaściwych warunkach bytowania i utrzymania nie dostarczając im dostatecznej ilości i jakości pożywienia, nie zapewniając im opieki weterynaryjnej, doprowadzając do ich znacznego wychudzenia, anemii, świerzba, zakaźnego zapalenia krtani i tchawicy, a także zarobaczenia, w wyniku czego doprowadziła do śmierci jednego kota i konieczności uśpienia dwóch innych z uwagi na ujawnioną u nich chorobę zakaźną Panleukopenia, przy czym w chwili popełnienia przestępstwa posiadała całkowicie zniesioną zdolność do rozpoznania czynu jak i pokierowania swoim postępowaniem”, tj. o czyn z art. 35 § la ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r.o ochronie zwierząt w zw. z art. 31 § 1 kk. Na podstawie art. 94 § 1 kk i art. 93 kk Sąd Rejonowy w Świdnicy orzekł umieszczenie podejrzanej J. C. w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym.

Postanowieniem z dnia 18 czerwca 2014r., wydanym w sprawie IV Kz 363/14, Sąd Okręgowy w Świdnicy utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Kasację od prawomocnego orzeczenia sądu odwoławczego wniósł na podstawie art. 521 § 1 kpk, na korzyść J. C., Rzecznik Praw Obywatelskich.

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2015r. Sąd Rejonowy w Świdnicy uchylił stosowany wobec J. C. środek zabezpieczający.

Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015r. (sygn. akt V KK 42/15) uchylił zaskarżone postanowienie w części utrzymującej w mocy rozstrzygnięcia zawarte w punktach 1 i 2 postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy i w tym zakresie sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Świdnicy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w efekcie tego w sprawie o sygn. akt IV Kz 208/15 uwzględnił zażalenie i przekazał w zakresie, o którym mowa w postanowieniu Sądu Najwyższego sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Świdnicy.

W dniu 27 sierpnia 2015r. J. C. złożyła pozew do Sądu Okręgowego w Świdnicy o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu krzywdy wyrządzonej jej w wyniku błędu w postępowaniu II K 228/14. Jako pozwanego wskazała Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w B.. Na skutek pisma uzupełniającego skarżącej z dnia 10 października 2015r., w dniu 16 października 2015r. akta sprawy zostały przekazane do Wydziału Karnego Sądowi Okręgowemu w Świdnicy.

W dniu 30 sierpnia 2015r. skarżąca wniosła kolejny pozew dotyczący tego samego zakresu, który został przekazany w dniu 11 września 2015r. zgodnie z właściwością do Sądu Okręgowego we Wrocławiu do Wydziału Karnego.

W dniu 23.09.2015r., 19.10.2015r. i 10.11.2015r. Sekretariat III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Świdnicy zwracał się z pytaniem o stan postępowania w sprawie o sygn. akt IV K 605/15.

Postanowieniem z dnia 24 września 2015r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział Karny uznał się niewłaściwym do rozpoznania wniosku skarżącej o odszkodowanie za niesłuszne umieszczenie w Szpitalu (...) i sprawę przekazał według właściwości Sądowi Okręgowemu w Świdnicy jako właściwemu. Na skutek zażalenia wniesionego przez skarżącą postanowieniem z dnia 15 października 2015r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (sygn. akt II AKz 394/15) utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Kolejne monity o stan sprawy II K 605/15 zostały skierowane przez Sekretariat III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Świdnicy do Sądu Rejonowego w Świdnicy w dniach: 24.11.2015r., 11.12.2015r. 18.01.2016r., 26.02.2016r.

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2015r. Sąd Okręgowy w Świdnicy w III Wydziale Karnym połączył do wspólnego prowadzenia sprawy z wniosku J. C. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za bezprawne pozbawienie jej wolności w ramach środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu jej w szpitalu psychiatrycznym, a zawisłe przed Sądem pod sygn. III Ko 299/15 i III Ko 305/15 i postanowił prowadzić je pod wspólną sygnaturą III Ko 299/15. Nadto zawiesił postępowanie w sprawie III Ko 299/15 do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed Sądem Rejonowym w Świdnicy w sprawie o sygn. II K 605/15. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w dniu 9 grudnia 2015r. (sygn. akt II AKz 482/15).

W dniu 8 kwietnia 2016r. Sąd Okręgowy w Świdnicy (sygn. akt III Ko 80/16) połączył do wspólnego rozpoznania sprawy Sądu Okręgowego w Świdnicy o sygn. III Ko 299/15 oraz III Ko 80/16 i postanowił prowadzić jej pod wspólną sygn. akt III Ko 299/15.

Kolejne pytania kierowane przez Sekretariat III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Świdnicy o stan sprawy miały miejsce w dniach: 20.04.2016r., 23.05.2016r., 13.07.2016r., 3.08.2016r., 27.09.2016r., 28.10.2016r., 24.11.2016r., 28.12.2016r., 19.01.2017r., 6.02.2017r., 21.02.2017r. 22.02.2017r., 09.03.2017r., 22.03.2017r., 5.06.2017r., 4.07.2017r. W wyniku ustalenia w dniu 4.07.2017r., że termin rozprawy wyznaczono na dzień 16.10.2017r., kolejne monity do Sądu Rejonowego w Świdnicy zostały skierowane w dniach: 17.10.2017r., 2.11.2017r., 13.11.2017r., 24.11.2017r., 19.12.2017r., 9.01.2018r., 20.03.2018r.

Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2017r. Sąd Rejonowy w Świdnicy umorzył postępowanie karne wobec J. C. oraz orzekł wobec niej środek zabezpieczający w postaci terapii psychiatrycznej (sygn. akt II K 605/15).

Kolejnym postanowieniem z dnia 23 lutego 2017r. Sąd Okręgowy w Świdnicy uchylił zaskarżone postanowienie i po raz drugi przekazał Sądowi Rejonowemu w Świdnicy sprawę do ponownego rozpoznania (sygn. akt IV Kz 72/17).

W dniu 30 października 2017r. Sąd Rejonowy w Świdnicy umorzył postępowanie przeciwko J. C. i orzekł wobec niej środek zabezpieczający w postaci terapii psychiatrycznej (sygn. akt II K 127/17). Następnie na podstawie art. 463 § 1 kpk Sąd Rejonowy w Świdnicy przychylił się do zażaleń J. C. oraz jej obrońcy i uchylił zaskarżone postanowienie.

W dniu 20 marca 2018r. ustalono, ze skarżąca nie stawiła się na badanie przez biegłych.

W dniu 9 kwietnia 2018r. ustalono, że biegli zobowiązali się do wyznaczenia nowego terminu rozprawy. Kolejne monity sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym wystosowane przez Sekretariat III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Świdnicy miały miejsce w dniach: 18.04.2018r., 24.05.2018r., 15.06.2018r., 3.07.2018r. (w tym dniu skierowano również pytanie do sądu odwoławczego), 10 lipca 2018r.

Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2018r. Sąd Rejonowy w Świdnicy umorzył postępowanie karne przeciwko J. C. oraz orzekł wobec niej środek zabezpieczający w postaci terapii psychiatrycznej prowadzonej w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) Sp. z o.o. w Ś. - sygn. II K 127/17. Na skutek zaskarżenia tego postanowienia Sąd Okręgowy w Świdnicy postanowieniem z dnia 5 lipca 2018 roku utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie (sygn. akt IV Kz 259/18).

Po otrzymaniu w dniu 10 lipca 2018r. informacji o zakończeniu postępowania na skutek rozpatrzenia zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 12.06.2018r., Sąd Okręgowy w Świdnicy, niezwłocznie tego samego dnia, zwrócił się o nadesłanie akt II K 127/17.

W dniu 23 lipca 2018r. do Sądu Okręgowego nadeszła informacji, że akta nie mogą zostać przesłane z uwagi na przekazanie ich do Sądu Okręgowego w Świdnicy Wydział IV Odwoławczy celem rozpatrzenie zażalenia na postanowienie o wynagrodzeniu biegłych. Po kolejnych monitowaniu stanu sprawy przez Sekretariat III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Świdnicy w zakresie rozpatrzenia zażalenia na powyższe postanowienie w dniach: 24.07.2018r., 27,07.2018r. i 26.09.2018r., w dniu 26.09.2018r., zwrócono się kolejny raz o nadesłanie przedmiotowych akt.

Akta zostały przesłane w dniu 3 października 2018r.

W dniu 4 października 2018r. wydano zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy na dzień 12 listopada 2018r. oraz wyznaczono skarżącej obrońcę z urzędu. Rozprawa nie odbyła się z uwagi na ustanowienie dnia 12 listopada 2018r. dniem wolnym od pracy. Termin rozprawy został przeniesiony na dzień 28 listopada 2018r. Z uwagi na wniosek obrońcy o dopuszczenie dowodów zarządzono przerwę w rozprawie dno dnia 21 grudnia 2018r. W dniu 21 grudnia 2018r. rozpoznano sprawę podczas nieobecności skarżącej, z uwagi na jej spóźnienie. Celem uzyskania informacji z ZUS w W. rozprawę odroczono do dnia 22 stycznia 2019r.

W dniu 22 stycznia 2019r. Sąd Okręgowy w Świdnicy III Wydział Karny wyrokiem zasądził od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwotę 18 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wyrok uprawomocnił się w dniu 2 marca 2019r.

J. C. przebywała w Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Państwowym Szpitalu (...)w B. w ramach stosowanego wobec niej środka zabezpieczającego w okresie od 28 sierpnia 2014 roku do 13 lutego 2015r., kiedy to na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy środek ten został uchylony (sygn. akt II Ko 2594/14).

Dowód: akta sprawy II K 127/17

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Przedmiotowa skarga zarzucająca przewlekłość postępowania o odszkodowanie i zadośćuczynienie w przedmiocie niesłusznego zastosowania środka zabezpieczającego wobec J. C. nie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki – zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2018.75 j.t.)

– należy mieć w szczególności na uwadze terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu zakończenia postępowania, uwzględniając łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, jak również - charakter owej sprawy, stopień jej faktycznej i prawnej zawiłości, znaczenie dla strony (która wniosła skargę) rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Przyczyną stwierdzenia przewlekłości nie jest każda zwłoka, ale tylko zwłoka nieuzasadniona. Ocena czy postępowanie trwa dłużej niż to konieczne, dokonywana musi być na podstawie analizy charakteru przeprowadzanych czynności jak i stanu faktycznego sprawy. Aby rozstrzygnąć czy zwłoka w dokonaniu tej czynności jest nieuzasadniona, rozważyć należy nie tylko czasokres zaniechania jej dokonania, ale także konkretne realia sprawy i jej kontekst sytuacyjny.

Po analizie akt sprawy dojść należy do przekonania, że postępowanie w sprawie o sygn. akt III Ko 299/15 na każdym jego etapie toczyło się zgodnie z przyjętymi standardami podejmowania czynności, które były przeprowadzane bez zbędnej zwłoki.

Niewątpliwie przedmiotowe postępowanie było długotrwałe. Nie mniej jednak spowolnienie jego toku było obiektywnie uzasadnione z uwagi na konieczność oczekiwania na prawomocne rozstrzygnięcie w przedmiocie środka zabezpieczającego wobec skarżącej. Nie sposób bowiem orzekać o słuszności zastosowania przedmiotowego środka w sytuacji, gdy nie zostało wydane prawomocne orzeczenie w tym zakresie. Na skutek kilkukrotnego uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, postępowanie o odszkodowanie za niesłuszne zastosowanie środka zabezpieczającego z przyczyn obiektywnych toczyło się przez niemal 4 lata. Nie mniej jednak terminowość i sprawność całego postępowania mieściła się w powszechnie przyjętych wymogach w tym zakresie. Ponadto podkreślić należy, że pracownik sekretariatu cyklicznie zwracał się do poszczególnych sądów rozpoznających sprawę zastosowania środków zapobiegawczych o informację o stan i zaawansowanie postępowania. Zapytania te były sukcesywnie kierowane po każdym terminie rozprawy i przy każdej zmianie innych istotnych okoliczności faktycznych.

Istotnym dla oceny tempa postępowania w niniejszej sprawie jest nadto fakt, że skarżąca na przestrzeni całego postępowania składała kolejne wnioski o odszkodowanie, co powodowało konieczność podejmowania kolejnych kroków przez sąd. Pomimo zatem spowolnienia głównego toku postępowania, organy podejmowały czynności dotyczące weryfikacji kolejnych wniosków przez J. C.. Nie były to zatem okresy bezczynności.

Po dokonaniu powyższej analizy podkreślić należy, iż podniesiony w skardze J. C. zarzut przewlekłości postępowania nie znajduje potwierdzenia. Na żadnym z etapów postępowania nie można stwierdzić zwłoki w rozumieniu cyt. ustawy. Długotrwałość postępowania w niniejszej sprawie nie jest wynikiem opieszałego wykonywania czynności przez sąd (nieuzasadnionej przewlekłości), lecz wynika z przyczyn obiektywnych. W konsekwencji, skargę J. C. o stwierdzenie przewlekłości postępowania należało zatem oddalić.

Kosztami postępowania w sprawie obciążono skarżącą na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o skardze.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł, jak na wstępie.

Witold Franckiewicz Piotr Kaczmarek Bogusław Tocicki