Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

POSTANOWIENIE

Dnia 19 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia S.A. Artur Tomaszewski (spr.)

Sędziowie: Sędzia S.A. Bogusław Tocicki

Sędzia S.A. Andrzej Szliwa

po rozpoznaniu na posiedzeniu

w sprawie skargi S. G.

o stwierdzenie przewlekłości postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym w Opolu w sprawie o sygn. akt VII Ka 364/23

na podstawie art. 12 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1725).

p o s t a n a w i a

1.  skargę oddalić;

2.  obciążyć skarżącego S. G. opłatą od skargi w kwocie 200 zł, która została już uiszczona.

UZASADNIENIE

Skarżący S. G. pismem noszącym datę sporządzenia 18 czerwca 2015 r., które złożone zostało do Biura Podawczego Sądu Okręgowego w Opolu w dniu 13 listopada 2023 r., złożył skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania przed Sądem Okręgowym w Opolu rozpoznającym apelację skarżącego od wyroku Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 8 lutego 2023 r., sygn. akt II K 810/19.

W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, że w dniu 27 marca 2023 r. złożył w Sądzie Rejonowym w Opolu apelację od wyroku z dnia 9 lutego 2023 r. (w rzeczywistości wyrok został wydany w dniu 8 września 2023 r., bowiem pierwotnie wpisana w nim data 9 lutego 2023 r. została sprostowana jako oczywista omyłka pisarska – przyp. SA) zaskarżając go w całości, wnosząc o jego zmianę i uniewinnienie, ewentualnie o uchylenie i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania. Pomimo upływu 8 miesięcy nie wydano żadnego rozstrzygnięcia.

W dalszej części skarżący kwestionuje prawidłowość przebiegu postepowania przed sądem I instancji i jego wpływ na treść wyroku, od którego wniósł apelację, jak również opisuje rozmiar krzywd, jakich z tego tytułu doznał i które byłyby mniejsze, gdyby sąd odwoławczy szybciej rozpoznał jego apelację.

W związku z tym skarżący wniósł o nakazanie sądowi rozpoznającemu jego sprawę podjęcia czynności w wyznaczonym terminie oraz o zasądzenie na jego rzecz kwoty 20.000 zł.

Na podstawie akt sprawy II K 810/19 Sądu Rejonowego w Opolu ustalono następujący przebieg postępowania przed Sądem Okręgowym w Opolu w sprawie VII Ka 364/23, którego to postępowania skarga dotyczy:

Sąd Rejonowy w Opolu w dniu 8 lutego 2023 r. pod sygn. akt II K 810/19 wydał wyrok, w którym oskarżonego w tej sprawie S. G. uznał za winnego popełnienia ciągu przestępstw z art. 209 § 1a k.k. w zw. z art. 209 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., za które wymierzył mu karę ograniczenia wolności i zobowiązał go do realizacji obowiązku alimentacyjnego względem synów.

W dniu 14 lutego 2023 r. akta sprawy przekazano sędziemu referentowi celem sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku, które to akta wraz uzasadnieniem zwrócono w dniu 28 lutego 2023 r. (k. 743).

W dniu 27 marca 2023 r. osobistą apelację od tego wyroku złożył oskarżony S. G..

Zarządzaniem Przewodniczącej Wydziału II Karnego Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 28 marca 2023 r. przyjęto apelację oskarżonego, nakazano zawiadomić o tym strony i odpis środka odwoławczego przesłać obrońcy i Prokuraturze (...) w O., co uczyniono tego samego dnia (k. 783).

Akta sprawy wraz apelacją oskarżonego wpłynęły do Sądu Okręgowego w Opolu w dniu 13 kwietnia 2023 r. (k. 787) i zostały zarejestrowane pod sygnaturą VII Ka 364/23 (k. 788).

Tego samego dnia został wylosowany w niej sędzia referent – sędzia SO Marcelina Mietelska (k. 789).

Nadto S. G. w sprawie II K 810/19 złożył zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 29 marca 2023 r., sygn. akt 810/19, o sprostowaniu oczywistej omyłki pisarskiej co do daty wydania w niej wyroku (k. 791).

Zażalenie to zostało rozpoznane przez Sąd Okręgowy w Opolu postanowieniem z dnia 16 maja 2023 r., sygn. akt VII Kz 222/23, utrzymującym w mocy zaskarżone postanowienie (k. 799).

Następnie w dniu 14 września 2023 r. sędzia SO Marcelina Mietelska wniosła o wyłączenie jej od rozpoznania sprawy, gdyż obejmuje ona jedną z połączonych spraw, od których prowadzenia została wyłączona jeszcze orzekając w Sądzie Rejonowym w Opolu (k. 801).

Sąd Okręgowy w Opolu postanowieniem z dnia 15 września 2023 r., sygn. akt VII Ka 364/23, nie uwzględnił wniosku sędziego SO Marceliny Mietelskiej o wyłączenie od rozpoznania sprawy VII Ka 364/23 (k. 804).

W dniu 19 września 2023 r. wydano zarządzenie (następnie odwołane) o wyznaczeniu terminu rozprawy apelacyjnej na dzień 12 grudnia 2023 r. z adnotacją, że (cyt.): „UWAGI w dniach 17.05-06.07.2023 r. sędzia [referent – przyp. SA] przebywał na zwolnieniu lekarskim, a w okresie 02-16.08.2023 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym.” (k. 805).

W dalszej kolejności, sędzia SO Marcelina Mietelska złożyła oświadczenie z dnia 28 września 2023 r., że podlega wyłączeniu z mocy prawa od rozpoznania tej sprawy, gdyż w pierwszej instancji wydała w niej wyrok nakazowy (k. 806).

W dniu 29 listopada 2023 r. w wyniku losowania sprawa została przydzielona do referatu sędziego SO Krzysztofa Turczyńskiego (k. 807), który w dniu 3 października 2023 r. wydał zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy apelacyjnej na dzień 14 listopada 2023 r. (k. 808).

W dniu 14 listopada 2023 r. odbyła się rozprawa apelacyjna przed Sądem Okręgowym w Opolu, na którą nie stawił się oskarżony S. G. (według zapisu protokołu - zawiadomiony prawidłowo), natomiast stawił się jego obrońca z urzędu adw. W. W.. Po jej przeprowadzeniu Sąd Okręgowy w Opolu tego samego dnia wydał wyrok, w którym uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 8 lutego 2023 r. sygn. akt II K 810/19 i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

Jak wskazano wcześniej, w dniu 13 listopada 2023 r. do Sądu Okręgowego w Opolu wpłynęła skarga S. G. na przewlekłość postępowania odwoławczego.

W dniu 15 listopada 2023 r. skarga ta zgodnie z właściwością została przekazana do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, gdzie w dniu 17 listopada 2023 r. zarejestrowano ją, jej odpis doręczono Prezesowi Sądu Okręgowego w Opolu do wiadomości, po czym akta na okres 14 dni przesłano do Sądu Okręgowego w Opolu celem umożliwienia sporządzenia z urzędu uzasadnienia wyroku odwoławczego.

Uzasadnienie takie zostało sporządzone i akta sprawy zwrócono do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w dniu 30 listopada 2023 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1725), skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie.

W przedmiotowej sprawie skarga została złożona w terminie, co pozwala na jej merytoryczne rozpoznanie.

Z kolei przepisy art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, stanowią, że:

1. Strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

2. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów. Chodzi o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest by odbywały się bez zbędnej zwłoki. Taką zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności. Przewlekłość postępowania zachodzi wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010 r. sygn. akt II S 28/10; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt WSP 13/10; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 09 lutego 2005 r., sygn. akt II S 5/05).

O przewlekłości postępowania można więc mówić dopiero wówczas, gdy pomiędzy kolejnymi czynnościami procesowymi występują długie nieuzasadnione przerwy albo czynności te nie są podejmowane w ogóle (wyrok SN z dnia 03.09.2003 r., sygn. akt II CKN 425/01). Sama długotrwałość postępowania nie przesądza o tym, że doszło w nim to przewlekłości postępowania (postanowienie SA w Krakowie z dnia 03.08.2018 r., sygn. akt S 13/18).

Tak więc ocena terminowości i prawidłowości czynności sądu nie może ograniczać się tylko do oceny upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, ale musi stanowić wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania zgodnych z prawem i najlepszą wiedzą czynności.

Oceniając podejmowane w przedmiotowej sprawie czynności nie sposób stwierdzić, aby doszło w niej na etapie sądowego postępowania odwoławczego (którego bezpośrednio dotyczy skarga) do bezczynności w znaczeniu wyżej rozumianym. Prawdą jest, że sprawa nie od razu została wyznaczona, nastąpiło to dopiero po upływie 5 miesięcy licząc od końca kwietnia 2023 r. (data wpływu) do początku października (zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy odwoławczej), ale większość tego czasu to okres urlopowo-wakacyjny, w którym, co oczywiste, ilość rozpoznawanych spraw na wokandzie jest mniejsza, a nadto pojawiły się w niej perturbacje związane ze sprostowaniem wyroku i zwłaszcza z wyłączeniem dotychczasowego sędziego referenta, który nadto przebywał przez 1,5 miesiąca na zwolnieniu lekarskim.

Z tych przyczyn okres niewiele ponad 6-ciu miesięcy, w jakim ostatecznie sprawa ta została rozpoznana na rozprawie odwoławczej w dniu 14 listopada 2023 r. zakończonej wydaniem wyroku, choć dość długi, to jednak nie był na tyle długi, aby należało stwierdzić zaistnienie przewlekłości postępowania w rozumieniu ustawy jak wyżej. Skarżący nie wykazał też przekonująco, aby poniósł rzeczywistą szkodę czy dolegliwość z tego tytułu i aby trochę dłuższe niż przeciętne oczekiwanie na rozpoznanie jego sprawy przez sąd odwoławczy w jakikolwiek sposób bezpośrednio negatywnie wpłynęło na jego sytuację materialną i osobistą, w tym procesową; wszystkie zarzuty z tym związane dotyczą tak naprawdę wyłącznie prawidłowości przebiegu postępowania przed sądem I instancji, którego to wyrok m.in. z powodu uchybień procesowych, jak wynika z uzasadnienia sądu odwoławczego, został uchylony i sprawę przekazano do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji. Nadto skarżący był na rozprawie odwoławczej reprezentowany przez obrońcę z urzędu, a sam w niej nie uczestniczył, choć był prawidłowo powiadomiony.

Przy tak ustalonych okoliczności prawnych i faktycznych sprawy, brak więc podstaw do uznania, że doszło w niej do przewlekłości postępowania.

W tej sytuacji na podstawie art. 17 ust. 1 przedmiotowej ustawy obciążono skarżącego opłatą od wniesionej skargi, która to opłata została już przez skarżącego uiszczona.

Z tych względów orzeczono jak na wstępie.

Andrzej Szliwa Artur Tomaszewski Bogusław Tocicki