Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Robert Kuczyński

Sędziowie: SSA Ireneusz Lejczak

SSA Maria Pietkun (spr.)

Protokolant: Monika Horabik

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2019 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy S. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.     

o emeryturę

na skutek apelacji S. M.

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 2 października 2018 r. sygn. akt VIII U 3155/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I o tyle, że przyznaje wnioskodawcy prawo do emerytury, począwszy od 25 stycznia 2018 r. oraz w pkt III w ten sposób, że zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem kosztów procesu,

II.  zasadza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 2.10.2018 r. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z 30 kwietnia 2018 roku, i z dnia 14 czerwca 2018 roku, w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy S. M. prawo do emerytury od 1 października 2018 roku, oddalił dalej idące odwołania i nie obciążył strony pozwanej kosztami zastępstwa procesowego na rzecz wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca S. M. urodził się w dniu (...) W dniu 11.07.2017 r. złożył po raz pierwszy wniosek o przyznanie prawa do emerytury, a kolejny wobec odmownej decyzji, w dniu 25.01.2018 r. Organ rentowy uwzględnił do ogólnego stażu pracę w gospodarstwie rolnym rodziców od 01.01.1972 r. do 30.10.1974 r. jako okres uzupełniający w ilości: 1 rok, 3 miesiące i 14 dni, ale odmówił prawa do świadczenia z uwagi na brak 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W toku procesu organ rentowy uwzględnił zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) we W. od 08.11.1974 r. do 30.04.1977 r. jako pracę w warunkach szczególnych. Skorygowano również udokumentowane okresy składkowe – wyłączono okres urlopu bezpłatnego od 25.04.1991 r. do 26.04.1991 r. i uzupełniono brakujący staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy do pełnych 25 lat poprzez zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 01.01.1972 r. do 30.10.1974 r. w ilości: 1 rok, 3 miesiące i 16 dni. Sąd ustalił, że w warunkach szczególnych wnioskodawca pracował :w Przedsiębiorstwie (...) we W. w okresie od 08.11.1974 r. do 30.04.1977 r. jako maszynista sprzętu ciężkiego. W okresie od 14.05.1977 r. do 31.07.1983 r. jako maszynista koparki w Przedsiębiorstwie (...) we W.. W okresie od 27.10.1983 r. do 30.04.1991 r. pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) we W. jako operator koparki, pracę tę wykonywał w pełnym wymiarze. Organ rentowy z kolei statecznie nie uwzględnił do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu od 27.10.1983 r. do 30.04.1991 r.

Przy tak poczynionych ustaleniach Sąd Okręgowy uznał, że co do zasady odwołanie wnioskodawcy zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Stosując przepis art. 184 ust.1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43), sąd okręgowy uznał, że wnioskodawca spełnił warunki do nabycia prawa do spornej emerytury, w tym uznając za udowodniony jako okres pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia wnioskodawcy we (...) Przedsiębiorstwie (...) od 27.10.1983 r. do 30.04.1991 r. w tym okresie, w ocenie sądu, wnioskodawca pracował jako operator koparki i wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Zeznający w sprawie świadkowie J. S., T. M. zeznali, że wnioskodawca pracował na budowie i otrzymywał z tego tytułu posiłki regeneracyjne. Wnioskodawca przy uruchomionej koparce przebywał 90% czasu pracy i praca na koparce była jego jedynym zajęciem, które realizował po 12, 15 godzin dziennie. Świadkowie potwierdzili też, że w przypadku awarii sprzętu przyjeżdżał serwis i na miejscu dokonywał naprawy. Przy większych awariach koparka była przewożona do warsztatu a jej kierowca dostawał inną koparkę. Wnioskodawca wykonywał prace wyszczególnione w wykazie A dziale poz. 1 i 3 załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego… .

Sąd miał na względzie, że postępowanie administracyjne przed organem rentowym cechuje się ograniczoną swobodą przy prowadzeniu postępowania dowodowego, albowiem zakres działania organu jest określony normą prawną, którą jest związany. W postępowaniu przed sądem za to istnieje możliwość wykazania określonych faktów na podstawie wszelkich dostępnych, a zgodnych z prawem, środków dowodowych. Sąd dał wiarę, zeznaniom świadków J. S. i T. M., uznał jednak, że wnioskodawcy przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 1.10.2018 r. Bowiem dopiero w dniu 02.10.2018 r. Sąd miał możliwość dopuścić dowód z zeznań świadków i wnioskodawcy ,którzy przedstawili stan faktyczny sprawy w części pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach. Bowiem brak jest dokumentacji potwierdzającej pracę ubezpieczonego w takich warunkach od 27.10.1983 r. do 30.04.1991 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) we W. i dopiero z datą udowodnienia pracy w szczególnych warunkach w wyżej wymienionym okresie, żądanie wnioskodawcy zostało udowodnione.

Działając zatem zgodnie z powołanymi przepisami prawa w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 kodeksu postępowania cywilnego orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Zdaniem Sądu, brak jest podstaw do przyznania prawa do emerytury od dnia 17.10.2015 r., bowiem w tej dacie wnioskodawca nie wystąpił ze stosownym wnioskiem i wcześniej nie udowodnił swojego prawa i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kodeksu postępowania cywilnego orzekł jak w pkt II sentencji wyroku.

O kosztach Sąd orzekł ma podstawie art. 100 kodeksu postępowania cywilnego mając na względzie, że pozwany ZUS nie domagał się zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w przypadku wygrania sprawy natomiast, biorąc pod uwagę treść żądania wnioskodawcy wygrał on proces w części a w części organ rentowy.

Apelacje od powyższego wyroku w części dotyczącej daty przyznania prawa do emerytury i odmowy zasadzenie kosztów procesu złożył wnioskodawca.

Skarżący zarzuca naruszenie przepisu art. 129 ust. 1 i art. 100 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS , a w zakresie orzeczenia co do kosztów procesu – art. 98 kpc w zw. z 99 kpc i art. 109 kpc, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt i przyznanie prawa do świadczenia począwszy od 25.01.2018 r. oraz zasadzenia kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył.

Apelacja wnioskodawcy podlega uwzględnieniu. Z uwagi na zakres zaskarżenia wyroku sądu okręgowego, sporną kwestią na etapie postępowania apelacyjnego jest wyłącznie data przyznania prawa do emerytury. Sąd pierwszej instancji oceniając spełnienie przesłanek warunkujących nabycie prawa do świadczenia, kierował się data przeprowadzenia kluczowych dowodów w sprawie, a to przesłuchania świadków na rozprawie w dniu 2.10.2018 r. Stanowiska tego nie podziela Sąd Apelacyjny.

Wskazać należy, że przepis art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U tj. 2018 /1217) jednoznacznie wskazuje, iż świadczenie wypłaca się począwszy od dnia spełnienia wszystkich przesłanek, nie wcześniej niż od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku. Przepis art. 100 powołanej ustawy przewiduje, iż prawo do świadczenia powstaje z dniem spełnienia wszystkich wymaganych warunków do nabycia prawa do świadczenia.

W przepisach prawa materialnego nie ma regulacji, która warunkowałaby podjęcie realizacji prawa do świadczenia w zależności od daty prowadzenia postępowania dowodowego przez sąd. Wskazać należy, iż owe kluczowe wnioski dowodowe strona zgłosiła już w odwołaniu , kierowanym do sądu. Warunkiem nabycia prawa do wcześniejszej emerytury było wykazanie, iż praca była przez wnioskodawcę wykonywana w warunkach szczególnych w okresie do 31.12.1998 r. Nadto postępowanie zarówno przed organem rentowym, jak i na skutek odwołania do sądu od negatywnej decyzji organu rentowego stanowi całość postepowania w sprawie o świadczenie emerytalne, uruchomionego wnioskiem, w okolicznościach sprawy z dnia 25.01.2018 r. Należy mieć również na względzie, iż przepisy Rozporządzenia Ministra pracy i Polityki Społecznej z 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz. U. 2011/1412) limitują zakres postępowania dowodowego w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed organem rentowym, zakres tego postępowania nie obejmuje dowodów z zeznań świadków w formie dopuszczonej przez procedurę cywilną stosowana przez sąd.

Skoro w niniejszej sprawie, w ocenie sadu okręgowego, wyniki postępowania dowodowego pozwoliły uznać, sądowi rozpoznającemu sprawę, iż wnioskodawca wykazał spełnienie spornych przesłanek, to nie ma podstaw do modyfikowania przepisów prawa materialnego regulujących zasady wypłaty świadczenia, w oparciu o dowolna datę przeprowadzenia poszczególnych dowodów w toku postępowania sądowego.

Wnioskodawca reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, kategorycznie sprecyzował, datę początkową przyznania emerytury we wnioskach apelacji, z tego względu, niezależnie od brzmienia art. 129 powołanej ustawy, stąd nie ma podstaw do orzekania ponad żądanie w tej kwestii.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt I sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 kpc.

Wnioskodawca wygrał proces, z tego względu należne są mu koszty procesu obejmujące koszty zastępstwa procesowego i opłaty sądowe, o czym sad apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015/1804 ze zm.), a odnośnie postępowania apelacyjnego, przy zastosowaniu przepisu § 10 ust. 1 pkt 2 w/w rozporządzenia.

SSA Ireneusz Lejczak SSA Robert Kuczyński SSA Maria Pietkun

R.S.