Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2018 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Monika Kiwiorska-Pająk (spr.)

Sędziowie: SSA Maria Pietkun

SSO del. Artur Tomanek

Protokolant: Katarzyna Wojciechowska

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2018 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Sp. z o.o. w O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wydanie zaświadczenia w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych

na skutek apelacji (...) Sp. z o.o. w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 lutego 2018 r. sygn. akt V U 237/18

I.  o d d a l a apelację;

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 675,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 27 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w Opolu oddalił odwołanie (...) Sp. z o.o. w O. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. z dnia 14 marca 2017 r. odmawiającej wydania zaświadczenia w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych i zasądził od wnioskodawcy (...) Sp. z o.o. w O. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 900,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił:

W dniu 7.03.2017 r. płatnik składek (...) sp. z o.o. w O. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniosek płatnika składek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. Wskazał przy tym, iż zaświadczenie takie jest mu niezbędne w celu udziału w przetargu.

Po jego rozpoznaniu organ na podstawie informacji zebranych na koncie płatnika składek w (...) ustalił, iż na dzień 13.03.2017 r. na koncie (...) sp. z o.o. w O. występuje niedopłata w kwocie 2790,07 zł z tytułu zaległości składkowych.

W rezultacie decyzją z dnia 14.03.2017 r. organ rentowy odmówił (...) sp. z o.o. w O. wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W uzasadnieniu wskazano, iż na podstawie dokumentacji zidentyfikowanej w (...) oraz po rozliczeniu konta za okres 12.2008 r. do 01.2017 r. konto płatnika składek wykazuje następujące zadłużenie:

­

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 2.007,07 zł z tytułu różnić składek za okres od 07.2013 do 08.2013 od 11.2013 do 01.2014, 06.2015, 11.2016 plus odsetki za zwłokę,

­

Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego w wysokości 783,00 zł z tytułu różnic składek za okres od 06.2013 do 09.2013 plus należne odsetki za zwłokę.

Następnie w reakcji na dokumenty rozliczeniowe zwiększające przypis należności na podstawie prawomocnych wyroków sądowych (...) sp. z o.o. w O. dokonała wpłat na poczet należności składkowych w dniu 06.06.2017 r. W związku z tymi wpłatami w dniu 12.06.2017 r. organ rentowy wydał wnioskodawcy zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Wskazał, że zaświadczenie wydawane w trybie art. 50 ust. 4 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) w zw. z art. 217 kpa. jest oświadczeniem wiedzy potwierdzającym określony stan faktyczny lub prawny. Przy jego pomocy organ rentowy stwierdza, co mu jest wiadome w przedmiocie należności składkowych zaewidencjonowanych na koncie płatnika składek, nie rozstrzygając żadnej sprawy. Może wprawdzie zmieniać sytuację faktyczną strony, na przykład dostarczać jej środek dowodowy, jednak nie wpływa na zakres jej praw i obowiązków. Zaświadczenie nie rozstrzyga bowiem żadnej kwestii co do jej istoty. Nie kreuje, nie zmienia, ani też nie uchyla istniejących stosunków prawnych. W odróżnieniu od decyzji administracyjnej, będącej aktem stosowania prawa (aktem woli), nie wywołuje zatem bezpośrednio żadnych skutków materialnoprawnych. Z tego powodu wydanie zaświadczenia stanowi czynność faktyczną, nie wymagającą przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i rozstrzygania kwestii praw i obowiązków strony. Zaświadczenie zawsze jest pochodną istniejących faktów lub stanu prawnego i wraz ze zmianą tych faktów lub stanu prawnego zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające nowemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom (por. wyrok NSA z dnia 21 października 1983 r., sygn. akt I SA 794/83, ONSA rok 1983, nr 2, poz. 92). Możliwe jest zatem ponowne wydanie zaświadczenia w tej samej sprawie bez uprzedniego korygowania, czy unieważnienia pierwotnie wydanego zaświadczenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 2013-07-16, III A Ua 9/13).

Zgodnie z treścią art. 217 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie.

Z kolei w § 2 przepis ten stanowi, iż zaświadczenie wydaje się, jeżeli:

1)  urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa;

2)  osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

W myśl zaś § 3 tegoż przepisu zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.

Dodatkowo art. 218 § 1 kpa stanowi iż w przypadkach, o których mowa w art. 217 § 2 pkt 2, organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle powyższych uregulowań prawnych, obowiązek wydania zaświadczenia w trybie art. 217 § 2 kpa występuje tylko wówczas, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, które wynikają z prowadzonych przez ten organ ewidencji, rejestrów, bądź innych danych znajdujących się w posiadaniu tego organu. W postępowaniu o wydanie zaświadczenia nie jest dopuszczalne dokonywanie jakichkolwiek ocen odnośnie informacji będących w posiadaniu organu.

Innymi słowy możliwość potwierdzenia określonego stanu faktycznego, którego żąda wnioskodawca istnieje tylko wówczas, gdy wynika to z materiału dowodowego będącego w dyspozycji organu. Podstawową zasadą przy wydawaniu zaświadczeń jest odmowa jego wydania, jeżeli problematyka, którego dotyczy żądanie strony jest sporna i nie polega na prostym przeniesieniu danych znajdujących się w posiadanych przez organ ewidencjach, rejestrach i innych zbiorach, do treści zaświadczenia.

Oczywistym jest bowiem, iż w drodze wydania zaświadczenia nie rozstrzyga się żadnej sprawy, nie tworzy nowej sytuacji prawnej, ani też nie kształtuje bezpośrednio stosunku prawnego. Tym samym nie jest dopuszczalne w trybie wydawania zaświadczeń dokonywanie jakichkolwiek ustaleń faktycznych i prawnych, niewynikających z prowadzonych przez organ ewidencji, rejestrów, bądź innych danych będących w jego posiadaniu.

Jak wynika z zawartego w aktach organu rentowego raportu rozliczeń należności płatnika składek, na dzień 13.03.2017 r., a zatem bezpośrednio po złożeniu wniosku o wydanie żądanego zaświadczenia, w Kompleksowym Systemie Informatycznym na koncie płatnika składek widniała niedopłata z tytułu zadłużenia na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 2.007,07 zł (z tytułu różnić składek za okres od 07.2013 do 08.2013 od 11.2013 do 01.2014, 06.2015, 11.2016) plus odsetki za zwłokę oraz na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego w wysokości 783,00 zł (z tytułu różnic składek za okres od 06.2013 do 09.2013) plus należne odsetki za zwłokę. Skoro tak, to nie było możliwe wydanie wówczas zaświadczenia o treści jakiej domagał się wnioskodawca.

Niedopłata na koncie płatnika składek we wskazanej wyżej wysokości powstała w wyniku sporządzenia przez ZUS z urzędu dokumentów rozliczeniowych zwiększających przypis należności na podstawie prawomocnych wyroków sądowych, co jednoznacznie wynika z pisma organu rentowego z dnia 10.05.2017 r. i załączonej do niego informacji Wydziału Rozliczeń Kont Płatników Składek. Zasadność dokonania tego rodzaju korekty z urzędu może być oczywiście w pewnych sytuacjach kwestionowana przez płatników składek (tzn. być przedmiotem postępowania przed organem rentowym i ewentualnie przed organem odwoławczym), jednak niewątpliwie nie podlega ocenie przez Sąd rozpatrujący odwołanie w sprawie o odmowie wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania uzasadnia więc treść przepisu art. 98 k.p.c. Wysokość minimalnych stawek za czynności radców prawnych w postępowaniu sądowym reguluje rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804), a to przepis §2 ust. 3 wskazujący na stawkę minimalną 900,- zł, przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 1.500,- zł do 5.000,- zł.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie prawa procesowego:

1)  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia odmowy przeprowadzenia dowodów z dokumentów załączonych do odwołania i niewyjaśnienia przyczyn dania wiary wyłącznie dokumentom pozwanego Zakładu, nie wyjaśnienia w uzasadnieniu dlaczego wpłaty dokonane przez powoda zgodnie z deklaracjami wg Sądu nie stanowią podstawy wydania zaświadczenia, w sytuacji gdy jak wynika z korespondencji Zakład miał problem z ustaleniem salda z przyczyn leżących wyłącznie po jego stronie w związku z wadliwymi i bezprawnymi przeksięgowaniami wpłat wbrew treści §11 rozporządzenia Rady Ministrów z 18.04.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany ZUS, zgodnie z którym Zakład dokonuje rozliczenia dokonanej przez płatnika składek wpłaty na koncie płatnika i zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie deklaracji oraz raportów lub deklaracji korygującej i raportów korygujących zgodnie z oznaczeniem dokonanym przez płatnika składek na dokumencie płatniczym,

2)  art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodów wskazanych w odwołaniu,

3)  art. 233 ust. 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału w sytuacji gdy Sąd I instancji nie odniósł się do dowodów wskazanych przez stronę, która wykazała, że zadeklarowane składki zapłaciła, co wynika z poleceń przelewów załączonych do pozwu,

4)  naruszenia §11 rozporządzenia Rady Ministrów z 18.04.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany ZUS, zgodnie z którym Zakład dokonuje rozliczenia dokonanej przez płatnika składek wpłaty na koncie płatnika i zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie deklaracji oraz raportów lub deklaracji korygującej i raportów korygujących, zgodnie z oznaczeniem dokonanym przez płatnika składek na dokumencie płatniczym,

5)  naruszenie art. 48 ust. 1 i art. 48b ust. 2 i art. 49 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 213 § 2 k.p.a. poprzez uznanie, że nie było podstaw do wydania zaświadczenia zgodnie z wnioskiem powoda w sytuacji niezgodnego z zarachowaniami powoda na dokumentach wpłat zaksięgowania przez organ zapłaconych składek i zaliczek,

6)  art. 98 k.p.c. oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych poprzez zasądzenie od powoda na rzecz organu kwoty 900,- zł kosztów zastępstwa prawnego w sytuacji, gdy przepis dopuszczał stawkę minimalną w kwocie 180,- zł, a radca prawny nie usprawiedliwiła stawki stanowiącej wielokrotność ponad stawkę minimalną wskazaną w §9 ust. 2 tego rozporządzenia oraz brak podstaw zastosowania § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości do sprawy o wydanie zaświadczenia oraz nierozpoznanie istoty sprawy poprzez brak rozstrzygnięcia co do zasadności odwołania poprzez umorzenie postępowania w związku z wydaniem kolejnego zaświadczenia, które obejmuje inną datę niż data zaskarżonej decyzji i nie zbadanie prawidłowości zaskarżonej decyzji według stanu faktycznego na datę jej wydania,

7)  nie rozpoznania istoty sprawy w sytuacji nie przeprowadzenia postępowania dowodowego i nie zbadania, że wpłaty powoda zgodnie z deklaracjami powodowały, że saldo zobowiązań powoda było zerowe, a samowolne przeksięgowania Zakładu niezgodne z prawem i deklaracjami na dokumentach płatniczych.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i decyzji ZUS z 14.03.2017 r. poprzez zobowiązanie organu do wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zgodnie z wnioskiem z 7.03.2017 r., zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych ewentualnie uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i z tego powodu podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji, wbrew twierdzeniom skarżącego, jest słuszne i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Sąd Apelacyjny jednocześnie nie dostrzegł żadnych powodów nakazujących jego zmianę lub uchylenie.

Za nietrafny uznał Sąd Apelacyjny zarzut dotyczący naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. W ocenie Sądu Apelacyjnego, uzasadnienie zaskarżonego wyroku zostało sporządzone w sposób wyczerpujący dyspozycję powołanego przepisu. Sąd I instancji wskazał podstawy faktyczne rozstrzygnięcia, ustalił i wskazał fakty, które uznał za udowodnione. Wnioski takie można było wyciągnąć z tej części uzasadnienia, w której Sąd dokonał ustaleń faktycznych, bowiem wskazał w niej konkretne dowody, na których je oparł, a w części dotyczącej rozważań wyjaśnił podstawę prawną wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Ponadto wbrew zarzutowi apelacji Sąd Okręgowy rozpoznał istotę sprawy, gdyż odniósł się do zarzutów podniesionych w odwołaniu oceniając zasadność kontrolowanej decyzji organu rentowego. Nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c., polega na pominięciu przez Sąd pierwszej instancji podstawy roszczenia, tj. przesłanek stanowiących o jego istnieniu. Wyrok oddalający powództwo dotknięty jest takim uchybieniem w razie błędnego stwierdzenia pozytywnej, albo istnienia negatywnej przesłanki jurysdykcyjnej. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż do sytuacji takiej dojdzie przykładowo, jeżeli Sąd nie wniknął w ogóle w całokształt okoliczności sprawy, gdyż pozostając w mylnym przekonaniu ograniczył się do zbadania jedynie zagadnienia legitymacji procesowej jednej ze stron, przedawnienia, prekluzji, w konsekwencji czego przedwcześnie oddalił powództwo. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania w myśl art. 476 § 2 k.p.c. w związku z art. 477 ⁹ k.p.c. wyznacza w pierwszej kolejności przedmiot decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie zakres odwołania od tej decyzji. Rozpoznając zatem odwołanie od decyzji organu rentowego, sąd ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o zasadności odwołania w granicach wyznaczonych z jednej strony zakresem samego odwołania a z drugiej treścią zaskarżonej decyzji. W niniejszej sprawie powyższe przesłanki zostały spełnione. Przedmiotem sporu było ustalenie przesłanek do wydania zaświadczenia potwierdzającego, iż wnioskodawca nie zalega z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne. Sąd jednoznacznie wskazał, że tego warunku wnioskodawca nie spełniał, a swoje stanowisko uzasadnił.

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy Sąd Okręgowy dopuścił dowody wskazane w odwołaniu, o czym świadczy treść protokołu rozprawy z 8.08.2017 r. Były to dowody z dokumentów, których prawdziwości strona pozwana nie kwestionowała przedstawiając obszernie stanowisko w tym zakresie w odpowiedzi na odwołanie i załączonych do niej wyjaśnieniach z 24.04.2017 r., jak również w wyjaśnieniach z 6.07. 2017 r. stanowiących załącznik do pisma z 12.07.2018 r.

Dokonując oceny zarzutów odnoszących się do zakresu postępowania dowodowego przeprowadzonego przez Sąd Okręgowy należy mieć na uwadze przepis art. 162 k.p.c., który stanowi, iż strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżeń nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy. Przepis art. 162 k.p.c. ma zastosowanie do uchybień przy wydawaniu postanowień niezaskarżalnych i niewiążących sądu, który je wydał, a więc takich, które mogą być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności i w razie zgłoszenia zastrzeżenia sąd może je w każdej chwili zmienić. Odnosi się to do postanowień dowodowych, które, w razie zgłoszenia przez stronę zastrzeżenia, sąd zgodnie z art. 240 § 1 k.p.c. może bezzwłocznie uchylić lub zmienić. Strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy. Wnioskodawca takich zastrzeżeń co do zakresu przeprowadzonego postepowania dowodowego nie zgłaszał.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. należy przypomnieć, że skarżący powinien wskazać, jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy sąd uznał za wiarygodny i mający moc dowodową albo za niewiarygodny i niemający mocy dowodowej, i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów. Kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, Lex nr 53136). Stwierdzić także należy, iż jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56906). Apelacja tak wymaganych zarzutów nie przedstawia i nie wykazuje, aby ocena dowodów oraz oparte na niej wnioski były dotknięte powyższymi uchybieniami. Niewątpliwie Sąd orzekający dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego, gdyż miał na uwadze całokształt przeprowadzonych dowodów oraz wszystkie okoliczności ujawnione w sprawie.

W niniejszej sprawie ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W zaskarżonej decyzji organ rentowy odmówił wydania przedmiotowego zaświadczenia na podstawie art. 83b ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 219 k.p.a., wskazując, że konto płatnika wykazuje zadłużenie, na co wskazują dane z Komputerowego Systemu Informatycznego. Z wyjaśnień organu rentowego wynika, że wnioskodawca dokonał wpłat składek zgodnie z deklaracjami, ale nie uwzględnił różnic w należnościach wynikających z wyroków sądowych, co spowodowało konieczność dokonania korekt z urzędu przez organ rentowy. Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek ma jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II UK 52/09, M.P.Pr. 2010 Nr 6, poz. 320). Wraz z ich zmianą zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom, co zresztą miało miejsce w trakcie postepowania wobec opłacenia przez wnioskodawcę różnic z tytułu składek. Zaświadczenie, o którego wydanie ubiegał się odwołujący nie jest decyzją, lecz przejawem wiedzy organu rentowego i nie rozstrzyga żadnej kwestii (sprawy) co do jej istoty. Nie tworzy, nie uchyla i nie zmienia istniejących stosunków prawnych. Postępowanie o wydanie zaświadczenia nie stanowi rozstrzygnięcia sprawy, nie poprzedza go żadne postępowanie, co najwyżej postępowanie wyjaśniające. Wydając takie zaświadczenie organ rentowy przedstawia jedynie znany mu na daną chwilę (a więc niejako wstecz) stan faktyczny lub prawny, a nie rozstrzyga o żadnych prawach i obowiązkach ubezpieczonego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie, III A Ua 1089/12, Lex nr 1280369).

Słusznie zatem Sąd Okręgowy przyjął, że w niniejszej sprawie nie zachodziła potrzeba dopuszczenia dowodu z zeznań wskazanego przez wnioskodawcę świadka, chociaż formalnie wniosku tego nie oddalił. Zaświadczenie o niezaleganiu z zapłatą składek ubezpieczeniowych nie rozstrzyga bowiem praw i obowiązków stron.

Ponadto organ rentowy w istocie nie kwestionuje faktu dokonywania przez wnioskodawcę wpłat tytułem regulowania należności składkowych, natomiast sporem objęta jest kwestia ich rozliczenia, a to w związku z korektami dokonanymi przez organ rentowy. Zgodnie z art. 48b ust. 1, 2, 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład może sporządzić „z urzędu" zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenie wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych, imienne raporty miesięczne, zgłoszenie płatnika składek, zgłoszenie wyrejestrowania płatnika składek, deklaracje rozliczeniowe oraz dokumenty korygujące te dokumenty. Na mocy omawianych przepisów Zakład ma możliwość korygowania „z urzędu" błędów stwierdzonych w dokumentach związanych z ubezpieczeniami społecznymi, jak i również wprowadzać i korygować „z urzędu" dane bezpośrednio na kontach ubezpieczonych lub kontach płatników składek, informując o tym ubezpieczonych i płatników składek. O takich czynnościach, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, organ informuje stronę. Z wyjaśnień organu rentowego wynika, że takich właśnie korekt dokonał z uwagi na błędne deklaracje płatnika składek. Do tej argumentacji apelujący w istocie się nie odniósł wskazując jedynie na zgodność wpłat z deklaracjami i nieprawidłowości w zakresie księgowania wpłat leżące po stronie organu rentowego. Zasady rozliczania składek określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 78, poz. 465 ze zm.), które w § 3 ust. 4 wskazuje, iż Zakład dokonuje zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego na podstawie prawidłowych raportów lub prawidłowych raportów korygujących. Również § 25 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia stanowi, że Zakład na podstawie prawidłowych raportów dokonuje zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego. Podstawą rozliczeń na koncie płatnika składek jest deklaracja o najwyższym numerze identyfikatora, z uwzględnieniem rozliczonych w niej uznań oraz dokonanych wpłat. Podobna regulacja zawarta jest w § 11 ust. 1. Zgodnie z § 11 ust. 3 - jeżeli płatnik składek dokona w obowiązującym terminie wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne, na Fundusz Emerytur Pomostowych, na ubezpieczenie zdrowotne lub na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nieoznaczonej co do okresu, wpłatę tę zalicza się w pierwszej kolejności na pokrycie należności z danego tytułu, poczynając od należności o najwcześniejszym terminie płatności, z zachowaniem w ramach wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne pierwszeństwa zaspokojenia należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych.

Natomiast w myśl § 12 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli wpłata składek na ubezpieczenia społeczne jest niższa od kwoty należnych składek rozliczonych w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy, zgodnie z zasadami określonymi w § 6 ust. 1 pkt 1, w pierwszej kolejności rozlicza się ją na pokrycie należnych składek na fundusz emerytalny i na otwarte fundusze emerytalne. § 13 ust. 1 stanowi, iż jeżeli wpłata składek na ubezpieczenia społeczne jest wyższa niż kwota należnych składek z tego tytułu wynikająca z rozliczenia dokonanego w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy, nadwyżkę pozostałą po pokryciu należnych składek na ubezpieczenia społeczne za dany miesiąc kalendarzowy zalicza się proporcjonalnie na pokrycie zaległych należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych, począwszy od zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności. Przepisy umożliwiają zaewidencjonowanie wpłaconych niezgodnie z deklaracją lub z prawidłowo ustalonymi kwotami za dany miesiąc składek tylko w przypadku, gdy: składka została wpłacona po terminie bez prawidłowo naliczonych odsetek za zwłokę, w niższej lub wyższej kwocie oraz w przypadku składki „nieoznaczonej co do okresu". W tej ostatniej sytuacji wpłatę tę zalicza się w pierwszej kolejności na pokrycie należności z danego tytułu, poczynając od należności o najwcześniejszym terminie płatności, z zachowaniem w ramach wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne pierwszeństwa zaspokojenia należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych (§ 11 ust. 3 rozporządzenia).

Zarzuty wnioskodawcy odnoszące się do powołanych wyżej przepisów rozporządzenia nie zasługiwały na uwzględnienie, bowiem niedopłaty na koncie powstały w związku z korektami dokumentów rozliczeniowych sporządzonymi przez organ rentowy z urzędu zgodnie z przepisami art. 48b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W związku z powyższym apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego zawarte w pkt II sentencji ma za podstawę art. 98 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 sierpnia 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804). Sprawa o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami nie jest sprawą o świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, a zatem nie ma do niej zastosowania §9 ust. 2 w/w rozporządzenia, a stawki minimalne w tego rodzaju sprawach są ustalane w oparciu o §2 rozporządzenia. Stanowisko takie zostało wyrażone w uzasadnieniu postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 28.11.2017 r., a zatem Sąd Okręgowy stosując powyższe zasady przy obliczaniu należnych stronie pozwanej kosztów zastępstwa procesowego nie naruszył obowiązujących przepisów.

SSA Maria Pietkun SSA Monika Kiwiorska-Pająk SSO del. Artur Tomanek